Mens&Maatschappij 2.3 en 2.4

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

cursus 2.3 Een wereldeconomie

Kapitalisme

Kapitalisme

• Een bedrijf starten met als doel zoveel mogelijk winst te maken.
• Geld in een bedrijf steken --> investeren

Aandelen

VOC:

1602: ontstaan van Verenigde Oost-Indische compagnie

• Monopolie (alleenrecht) op de Nederlandse handel in Oost-Indië
• Mochten verdragen sluiten met plaatselijke machthebbers
• zelfstandig oorlog voeren in Azië
• Forten bouwen
• Stichtten van handelsposten in Azië

• Het was een  handelsonderneming
  

Aandelen (vervolg)

VOC was een blijvende onderneming

• Je kon een aandeel in het bedrijf kopen, maar ook verkopen
• Bij winst kreeg je een winstuitkering
• De VOC was het eerste naamloze vennootschap

• Door de handel over de hele wereld was de VOC een multinational (een bedrijf met vestigingen over de hele wereld.

Wel of niet betrouwbaar?

1- Feit en mening

2- Soorten bronnen (primaire en secundaire bronnen)

     Was de maker aanwezig bij de gebeurtenis (primaire bron)
     Heeft de bronmaker het van anderen gehoord? (secundaire bron)

3- Tekst- of beeldbron

Hoe  betrouwbaar is de bron? Waar let je op?

• Persoon: Wie heeft de bron gemaakt?
• Tijd: Wanneer is de bron gemaakt?
• Plaats: Waar is de bron gemaakt?
• Bedoeling: Wat is het doel van de maker?
• Informatie: Hoe kwam de maker aan de informatie? 

Welke soorten bronnen zijn er?

• Beeldbron: plaatje/foto/spotprent/strip
• Tekstbron


• gebouwen (oude gebouwen, monumenten etc.)
• voorwerpen (boeken, munten etc.)
• was de maker erbij of is de bron later door iemand anders gemaakt

Europa en de wereld

In de 17de eeuw gingen de Europeanen buiten eigen werelddeel handel drijven.

Er ontstond een wereldeconomie mede door:

• betere schepen
• wapens (om macht te hebben)
• technische voorsprong (Oost-Europose landen liepen voor)

afmaken cursus 2.3

Cursus 2.4 Duurzame ontwikkeling

Milieuproblemen

Milieu = leefomgeving

• De omgeving  waarin iemand leeft met daarbij de lucht, het water en de bodem.
• Bij verstoring van het evenwicht is er een milieuprobleem. Er zijn 3 soorten problemen:
  

vervuiling --> stoffen toevoegen

aantasting --> het milieu veranderen

uitputting --> stoffen onttrekken

Vervuiling

Bodemvervuiling

• De bodem kan vervuild worden als er niet goed wordt omgegaan met giftige stoffen

Watervervuiling

• Vervuiling van het water gebeurt door bijvoorbeeld: fabrieken die vervuild water lozen in sloten, rivieren of meren en mensen die afval in het water gooien.
  Door het vuil in het water wordt veel van wat in het water leeft, zoals vissen, ziek of gaan zelfs dood. 
• Luchtvervuiling: dit ontstaat doordat de industrie, de landbouw en het verkeer schadelijke gassen en stoffen in de lucht uitstoten

Uitputting

Fossiele brandstoffen doen er miljoenen jaren over om te ontstaan, door er onvoorzichtig mee om te gaan raakt het uitgeput

Aantasting

Mensen veranderen het landschap door een weg door een natuurgebied te plaatsen. 
Hierdoor kunnen planten en dieren niet meer in dat natuurgebied leven.

Welke zin hoort bij het begrip uitputting?

1. Als mensen meer bos weghalen dan ze nieuw aanplanten of dat er opnieuw aangroeit
2. Mensen halen stoffen uit de natuur die niet meer of niet meer genoeg worden aangevuld.
3. Mensen brengen stoffen in de omgeving die daar niet thuishoren.
4. Mensen veranderen het landschap waardoor planten en dieren er niet meer kunnen leven.

Ontbossing

• Een ander milieuprobleem ==> ontbossing ==> Als mensen meer bos weghalen dan ze nieuw aanplanten. 
• Minder bos zorgt voor minder regen
• Als het bos verdwijnt, wordt het water niet meer goed vastgehouden in de bodem en spoelt het snel weg (erosie).

Ontwikkelingen op Java

Van de bossen op Java zijn er nog maar weinig over. Dit zijn de 3 oorzaken:

• Door bevolkingsgroei is er ruimte nodig voor landbouw en woningen
• Door armoede gebruiken mensen hout als bouwmateriaal en brandstof
• Tropische landen verdienen geld aan de export van het hardhout uit het regenwoud naar rijke landen.

Bevolkingsgroei

Natuurlijke bevolkingsgroei wordt bepaald door:

• geboortecijfer: het aantal geboorten per 1000 inwoners per jaar
• Sterftecijfer: het aantal sterfgevallen per 1000 inwoners per jaar

• Als er meer mensen geboren worden dan sterven --> geboorteoverschot --> de bevolking groeit
• Als er minder mensen geboren worden dan sterven --> sterfteoverschot --> er komen minder mensen

afmaken cursus 2.4

Ben je klaar:

test jezelf maken.