8.1 Het Tijdperk van Verlichting en Revoluties

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Tijdperk van Pruiken en Revoluties 1700-1800

Lesdoelen

- Een begrip hebben van de Verlichting 

- De reactie en rol van de kerk begrijpen
-

- Inzicht hebben in de opvattingen van Verlichtingsdenkers 

 - Begrijpen hoe dit alles past binnen het tijdperk van pruiken en revoluties
- Inzicht hebben in het cultuurrelativisme en superioriteitsdenken  omtrent andere culturen

Wat weet je al over de Verlichting?

Casus: Lissabon 1755

Wat is de Verlichting?

Een intellectuele beweging in de 18e eeuw die nadruk legde op rede, wetenschap en individuele vrijheid.

Let op: een intellectuele beweging die langzaam vorm kreeg, in het begin alleen in de 'bovenlaag' van de samenleving.

Reactie/rol van de kerk

De kerk was over het algemeen negatief tegenover de Verlichting vanwege de kritiek op religie en het streven naar individuele vrijheid.

Maar: lastig te bestrijden nu de drukpers en wetenschappelijke revolutie volop in werking waren.

Opvattingen van Verlichtingsdenkers

Voltaire: vrijheid van meningsuiting  | Locke: natuurlijke rechten en sociale contracttheorie  |    Rousseau: volkssoevereiniteit  |  Spinoza: pantheïsme

Opdracht tijdens de les! 

Ik maak groepen van 4 personen. Jullie krijgen een kwartier om een stuk tekst te schrijven en die vervolgens te presenteren door steekwoorden op het bord te schrijven. 

 (je mag AI gebruiken, als je het zelf maar begrijpt en kunt uitleggen) 

Het tijdperk van pruiken en revoluties

Tijdens de Verlichting waren pruiken populair onder de elite en het tijdperk werd gekenmerkt door revolutionaire veranderingen in politiek en samenleving.

In retroperspectief (achteraf beschouwend): hoe kunnen we makkelijk verklaren dat er in deze periode revoluties losbarsten als gevolg van de ontwikkelingen in de wetenschap en de verlichting?

Cultuurrelativisme

Cultuurrelativisme is het idee dat culturen verschillende waarden en normen hebben en dat deze niet absoluut kunnen worden beoordeeld door iemand uit een andere cultuur.

Botst met superioriteitsdenken uit dit tijdperk. 

Leg uit dat de verlichting niet had kunnen ontstaan zonder de wetenschappelijke revolutie. 

titel van het schilderij links:

''Een verlichtingsfilosoof geeft college over een planetarium waarin een lamp de plaats van de zon inneemt.''

Thuis maken:

De opdrachten bij historisch denken uit 8.1 (opdracht 13 t/m 17) Voor maandag af!

Voor maandag heb je alvast doorgelezen: 8.2 

Schrijf 2 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 1 ding op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.