Par. 2.3 Duitsland van democratie naar dictatuur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Leerdoelen opschrijven

2. Hoe kwam Hitler aan de macht?

2 minuten

Eerder klaar? Lees "De opkomst van Hitler" op blz. 35

1. Welke politieke en economische problemen ontstonden er in Duitsland?

Leerdoelen opschrijven

3. Hoe werd Duitsland een totalitaire dictatuur?

4. Wat heeft Hitler voor de Duitsers gedaan?

2 minuten

Eerder klaar? Lees "Dictatuur in Duitsland" op blz. 36

1. Welke politieke en economische problemen ontstonden er in Duitsland?

De tien tijdvakken.

(?) Studiewijzer 3h4

13/11: Par. 2.3 Duitsland van democratie naar dictatur

14/11: Par. 2.3 Duitsland van democratie naar dictatur

20/11: - 

21/11: Par. 2.3 Duitsland van democratie naar dictatur

27/11: Par. 3.1 Oorlog in Europa

28/11: Par. 3.1 Oorlog in Europa

4/12: Par. 3.1 Oorlog in Europa

5/12:  Par. 3.2 Oorlog buiten Europa

11/12:  SO par. 2.3 en 3.1 

12/12:  Par. 3.2 Oorlog buiten Europa

18-19/12: Par. 3.3 Bezet Nederland

19/12: Par. 3.3 Bezet Nederland

Kerstvakantie

08-09/01 Par. 3.4 De Holocaust

11/01 Par. 3.4 De Holocaust

TOETSWEEK P2

par. 2.3 + par. 3.1 t/m 3.4

 (?) Studiewijzer 3h3

16/11: Par. 2.3 Duitsland van democratie naar dictatur

21/11: Par. 2.3 Duitsland van democratie naar dictatur

23/11: Par. 3.1 Oorlog in Europa

28/11: Par. 3.1 Oorlog in Europa

30/11: Par. 3.1 Oorlog in Europa

5/12: Par. 3.2 Oorlog buiten Europa

7/12: Par. 3.2 Oorlog buiten Europa

12/12:  SO par. 2.3, 3.1 en 3.2

14/12:  Par. 3.3 Bezet Nederland

18-19/12: Par. 3.3 Bezet Nederland

21/12: Par. 3.4 De Holocaust

Kerstvakantie

09/01 Par. 3.4 De Holocaust

11/01 Par. 3.4 De Holocaust

TOETSWEEK P2

par. 2.3 + par. 3.1 t/m 3.4

Leerdoelen

• Welke politieke problemen ontstonden in Duitsland?
  
• Welke economische problemen onstonden?
  
• Hoe kwam Hitler aan de macht?
  
• Hoe werd Duitsland een totalitaire dictatuur?

Stelling: "Alles is duurder geworden"

Laatste dagen van de WOI

• Duitse soldaten en matrozen sloegen aan het muiten/muiterij.
• Arbeiders gingen staken. 
• De keizer vluchtte naar het neutrale Nederland. 
• In Berlijn riepen de socialisten een republiek uit met een parlementaire democratie. 

De Weimarrepubliek. De Rijksdag (het parlement) had de macht.

1919: opstand

• De nieuwe regering zetten het leger om de opstand neer te slaan.

• Geweldadige bendes probeerde met extreem geweld de orde te herstellen.
  
  
• Berlijn is niet veilig voor het parlement.

•  was een strijd tussen twee groepen:

- linkse (vooruitstrevend) en rechtse (conservatief, voor sterke leiders).

Na de politieke opstand...

Het bleef onrustig:

• Door politiek geweld vielen duizenden doden. 
• Mislukte staatsgrepen
• Gevechten tussen linkse en rechtse knokploegen 

• Het politieke geweld en de Vrede van Versailles waren slecht voor het vertrouwen van de bevolking in de democratie. 

De Dolkstootlegende

De Dolkstootlegende

Antidemocratische generaals en politici beweerden dat het Duitse leger in de WOI niet door de geallieerden was verslagen, maar "in de rug was gestoken" door de democraten die om een wapenstilstand hadden gevraagd en de "schandvrede" hadden getekend. 

Veel Duitsers geloofden dit en voelden zich verraden door democratische politici. 

Economische problemen

Economische crisis door inflatie (waardevermindering van geld):

-  de Duitse mark werd steeds minder waard. Dit zorgde voor minder vertrouwen in de economie. 

Mensen gaven hun loon snel uit, omdat alles aan het eind van de dag nog duurder kon worden. 

Er ontstond voedseltekorten en er vielen hongerdoden. 

Oplossingen?

• De vergering voerde eind 1923 een nieuwe mark in die duizend miljard keer zo veel waard was als de oude. 
• De economie herstelde in 1924 toen Duitse banken leningen Amerikaanse leningen kregen en de herstelbetalingen werd verlaagd. --> Dawesplan
• Vijf jaren van welvaartsgroei, maar...

24 okt 1929, Zwarte donderdag

De aandelenkoersen daalde erg snel = Beurskrach, met een zware wereldwijde economische crisis (Depressie) als gevolg.

Keerpunt in de geschiedenis: een belangrijk snelle verandering.  

Wat betekenen de Beurskrach voor Duitsland?

• Duitsland werd extra hard getroffen:
• Duitsland was afhankelijk van Amerikaanse leningen = Dawesplan, die nu wegvielen. 
• 30% van de Duitse beroepsbevolkingen was werkloos.
• Opkomst van het populisme, bijv: politicus die beweerde dat hij Duitsland weer welvarend en machtig kon maken en het "dictaat van Versailles" ongedaan zou maken. 

Adolf Hitler

Wie was Adolf Hitler?

• Geboren in Oostenrijk
• Toen hij 18 was, trok hij naar Wenen in de hoop toegelaten te worden tot de Academie van Kunsten, maar zo ver kwam het niet. 

Hitler in de WOI

• Oorlogsveteraan
• Vocht in het westfront tegen Frankrijk
• Hitler geloofde heilig in de dolkstootlegende waarbij de nederlaag van het Keizerlijk leger werd toegeschreven aan het 'verraad van de socialisten, Joden, communisten en republikeinen' 

Na de WOI (1919)

• Sloot zich in München aan bij een kleine rechts-nationalistische politieke partij.
• Hij ontdekte dat hij een groot talent had: hij kon het publiek overtuigen en effectief toespreken. Hij was een goed redenaar. 
• Hij werd de leider van de partij:

Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP)

Het nationaalsocialisme:

• Antidemocratische, totalitaire, gewelddadige, extreem nationalistische en racistische politieke beweging. 
• Hitler was de Führer
• Radicaler dan het facime, want de nazi's geloofden in de rassenleer
  

Wat is het verschil tussen het fascisme en het nationaalsocialisme?

-Fascisme = gebied van de staat moet een goede en sterke leider hebben... etc

-Nationaalsocialisme = alle Duitstaligen horen onder het Duitse volk

Rassenleer

• Het onjuiste theorie over erschillen tussen "mensenrassen". 
  

• De 'joodse ras' was de grootste vijand van het 'Germaanse ras'. 
• Het 'Germaanse ras' moest worden verbeterd door levensonwaardig en zwak leven te verwijderen (bijv. gehandicapten en homoseksuelen).

Antisemitisme

• Antisemitisme betekent jodenhaat.
• Hitler was een antisemiet: hij gaf de joden de schuld van de Duitse nederlaag in de WOI. (Dolkstootlegende)
• Volgens Hitler waren joden socialisten die arbeiders gebruikten om van hun vaderland te vervreemden. Daarom moest er een nationaal socialisme komen: om de arbeiders van het "joodse" socialisme af te houden. 

Levensruimte

• = Lebensraum
• Hitler wilde meer grond voor het Duits sprekende volk om zich te kunnen voeden en hij wilde dat alle Duitssprekenden "heim ins Reich" kwamen.

• Dit betekent dat:
• Polen, Russen en andere 'minderwaardige Slavische volken' moesten worden verdrijft (of vermoord...)

Hitler werd rijkskanselier

• Door de economische crisis groeide de aanhang van de NSDAP.
• De partij werd de grootste in verkiezingen van juli 1932.
• De andere partijen wilden niet met de nazi's samenwerken, maar konden ook geen stabiele regering vormen. 
• President Hindenburg benoemde Hitler op 1933 tot rijkskanselier.   

Stelling: "Bestaat nog antisemitisme"

Vorige les...

• Hij werd de leider van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP). 
• Het nationaalsocialisme is antidemocratische, totalitaire, gewelddadige, extreem nationalistische, racistische en antisemitisch politieke beweging. Hitler was de Führer. 
• De nazi's geloofden in de rassenleer: het onjuiste theorie over verschillen tussen "mensenrassen". 
• Hitler wilde meer grond voor het Duits sprekende volk om zich te kunnen voeden en hij wilde dat alle Duitssprekenden "heim ins Reich" kwamen.
• De partij werd de grootste in verkiezingen van juli 1932. De andere partijen wilden niet met de nazi's samenwerken, maar konden ook geen stabiele regering vormen. President Hindenburg benoemde Hitler op 1933 tot rijkskanselier.   

Dictatuur in Duitsland

Als rijkskanselier liet Hitler meteen nieuwe verkiezingen komen. 

De Reichstagsbrand

27 februari 1933

• De Nederlandse communist Marinus van der Lubbe steekt de Rijksdaggebouw in de brand. Als protest tegen het nationaalsocialisme.
• Hitler en de NSDAP gebruiken dit als propaganda: 'Een communistisch complot tegen de Weimarrepubliek.
• Hitler liet communisten arresteren en verbod de communistische partij, die daardoor niet mee kon doen aan de verkiezingen. 

Na de verkiezingen...

• De NSDAP had 44% van de stemmen. Hierdoor had Hitler geen absolute meerderheid in de Rijksdag.
• Toch stemde het Rijksdag voor een machtigingswet: Hitler kreeg voor vier jaar alle macht. 
• Het einde van de democratische Weimarrepubliek en het begin van de dictatuur van nazi-Duitsland. 
  

Gelijkschakeling

Nu Hitler zoveel macht heeft verzameld, is het tijd voor de nazi’s om de samenleving in te richten naar het nazi-ideaal:

• De bestaande politieke partijen worden verboden. Vanaf midden juli 1933 is Duitsland een éénpartijstaat. 
• Veel burgerrechten worden afgeschat. 
• Veel politiek verdachte en Joodse ambtenaren worden ontslagen. 
• Tegenstanders van het regime (ondermocratische regering) werden gevangengezet in concentratiekampen. 

Hoe kon dit allemaal?

De nazi's wilden met hun maatregelen de hele Duitse bevolking "synchroniseren" in het keurslijf van de NSDAP. Iedere organisatie, van de kleinste niet-politieke hobbyclub tot de grootste deelstaten aan toe, moesten ondergeschikt gemaakt worden aan de NSDAP. 

SA (sturmabteilung)

SA (sturmabteilung): het partijleger. 

Burgers werden geïntimideerd (bang gemaakt) door de SA, die joden, socialisten en communisten in elkaar sloegen, om "de orde te herstellen."

 

SS

Elitetroepen van Hitler. 

In het begin waren ze lijfwachten, maar later werd de SS verantwoordelijk voor Jodenvernietiging in concentratiekampen.

Vanaf 1940 bekend als Waffen-SS

Propaganda

Joseph Goebbels werd minister van propaganda. 

Hij controleerde alle kranten, films en radio.

Indoctrinatie

Duitsland wordt een totalitaire samenleving.

Via propaganda en onderwijs moest iedereen overtuigd worden van de ideeën van de Nazi's.

Bijv: de Hitlerjugend (Hitlerjeugd)

• Jeugdbeweging met jongens- en meisjesafdeling. 
• "Fysiek gezond individu was belangrijker dan intellectuele zwakkelingen."
• Ze leerden ook marcheren en met wapens omgaan. 

Persoonsverheerlijking (uitbundig prijzen van een persoon)

Hitler liet ich als Führer vereren. 

Massabijeenkomsten

Wat heeft Hitler voor de Duitsers gedaan?

• Leger uitbreiden
• Dienstplicht werd ingevoerd
• Autowegen werden aangelegd
• Oorlogsindustrie kwam weer op gang: wapens en andere militaire producten werden gemaakt.
• Duitse banken en ondernemers investeerden weer in het land. 
• Werkloosheid verdween. 
• Dit alles maakte Hitler heel populair. 

Opdrachten maken en bespreken

Werkboek blz. 42 en 43 opdrachten 6 t/m  9

Zelfstandig en in stilte

20 minuten, daarna bespreken

Eerder klaar? Antwoord de leerdoelen!

Antwoord de leerdoel

3. Hoe werd Duitsland een totalitaire dictatuur?

4. Wat heeft Hitler voor de Duitsers gedaan?

Schrijf een verhaal en gebruik de begrippen: absolute meerderheid, geïntimideerd, regime, oorlogsindustrie. 

0