MS en ALS

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

Lesdoel

Na deze les weten de studenten wat/hoe:

• wat is gezondheid
• het ziektebeeld MS is
• voorlichting te geven aan client en naasten 
• de client te ondersteunen

De huidige visie op gezondheid is dat gezondheid een lichamelijk, psychologisch en sociaal evenwicht is: juist of onjuist

Bij een holistische benadering van gezondheid zijn lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar verbonden. Juist of onjuist?

Griekse woord Holos, wat geheel betekent.

Positieve gezondheid richt zich op de mens, zijn veerkracht en op wat het leven betekenisvol maakt. Juist of onjuist

Door zorgvragers met dezelfde aandoening zoveel mogelijk dezelfde zorg te verlenen, draag je bij aan Positieve Gezondheid. Juist of onjuist?

Bij 'vraaggestuurde zorg' probeer je zo veel mogelijk zorgtaken van de zorgvrager en zijn netwerk over te nemen. Juist of onjuist?

Als een zorgvrager iets op 'eigen kracht' kan, heeft hij daarbij geen hulp nodig van iemand anders. Juist of onjuist?

Zelfmanagement stelt de zorgvrager in staat om ondanks zijn ziekte of beperking een waardevol leven te leiden. Juist of onjuist?

Je stimuleert de zelfredzaamheid van een zorgvrager door hem tijdens je hulp bij de ADL zelf te laten doen wat hij zelf kán doen. Juist of onjuist?

Wat weet je al over MS?

Multiple Sclerose

Multiple sclerose (MS) is een ziekte van het centrale zenuwstelsel. 

Door ontstekingen raakt de laag om de zenuwen (myeline)  beschadigd. 

Zenuwen komen hierdoor bloot te liggen 

Als het afweersysteem de eigen zenuwcellen aanvalt spreken we van een schub

Hierdoor ontstaan er opeens klachten, wanneer de ontsteking verdwijnt, verdwijnen vaak ook  de klachten. 

De ontstekingen veranderen uiteindelijk in harde plekken in het zenuwstelsel.

Letterlijk betekent multiple sclerose dan ook meervoudige (multiple) littekens (sclerose).

n geven minder goed (of helemaal niet) signalen van en naar de hersenen door.

Hierdoor kunnen plotseling verlammings- en uitvalsverschijnselen optreden.

 Daarom wordt MS ook wel een auto-immuunziekte genoemd. Zo’n aanval noem je schub en veroorzaakt een ontsteking. Dit kan binnen een paar dagen tot een paar weken gebeuren

Twee diagnoses: zeker MS en mogelijk MS

Tussen het 20ste en 40ste levensjaar

•  Er zijn typische MS-klachten en -symptomen 
• De MRI-scan geeft minstens twee afwijkende plekken aan in hersenen of ruggenmerg
  
• Er zijn minstens twee aanval- en verbeterperiodes (schubs)
• Geen aanval- en verbeterperiodes? Dan is er een jaar lang geleidelijke verslechtering
  
• Er mogen geen andere ziekten zijn die de klachten beter kunnen verklaren dan MS

Voldoet men aan alle vijf van deze voorwaarden? 

Dan geeft de arts de diagnose zeker MS. 

Als men deels voldoet, krijg je de diagnose mogelijk MS.

Verschijnselen

Klachten bij bewegen:                                         krachtverlies, spasticiteit, krampen, stijfheid, spierpijn

Sensibiliteitsstoornissen:            tintelingen, prikkelingen, doofheid, pijn, koude voeten of handen 

Coördinatieklachten:                                                 spraakstoornis, duizeligheid, draaierigheid, tremors

Klachten vanuit de hersenstam:                      zenuwpijn, gevoelsstoornis in het gezicht, dubbelzien

Problemen met het gezichtsvermogen:                                       zenuwontsteking in één of beide ogen

Blaasklachten:                                          toegenomen aandrang, achterblijven van urine, incontinentie

Seksuele problemen:                                                                               libidoverlies, impotentie, genitale pijn

Darmproblemen:                                                                                                                   obstipatie, incontinentie

Vermoeidheid:                                                                                                          moeheid in rust, snel vermoeid

Cognitieve problemen:                                                                   minder goed concentreren en herinneren

Psychologische klachten:                                                                                           stress, depressies, angsten

Behandeling MS

• Medicatie: gericht op rustig houden of bij behandeling van schub 
• Therapie: FT, ET, PS
• Inzet MS verpleegkundige
• Stamcel behandeling (niet in NL, wel in buitenland)

Medicatie: gericht op rustig houden verloop of bij behandeling van schub (b.v. interferon, alemtuzumab)

Aandachtspunten

Op tijd de medicatie in nemen 

Algehele conditie op pijl houden

Lichamelijke verzorging 

Luisteren naar de client hoe het gaat

Verwerkingsproces ondersteunen

Voorlichting geven

Bij welk geslacht komt MS vaker voor?

1. Mannen
2. Vrouwen

Multipele sclerose is een progressieve ziekte, wat betekent dat de ziekte goed te genezen is.

1. Juist
2. Onjuist

wat weet je nu van MS

Is MS te genezen?

1. Ja
2. Nee

Wat weet je van ALS?

ALS

ALS staat voor Amyotrofische Laterale Sclerose.

• Het is is een progressieve zenuw/spierziekte die leidt tot spierzwakte en verlamming.
• Er bestaat (nog) geen adequate behandeling voor ALS. 
• Openbaart meestal tussen de 40 en 60 jaar. 
• Achteruitgang is bij iedere patiënt verschillend 
• Patiënten overlijden door zwakte van de ademhalingsspieren, gemiddeld drie jaar na de eerste verschijnselen. 
• Twintig procent van de patiënten leeft langer dan vijf jaar.

Verschil tussen ALE en PLS

PLS is een soort beperkte vorm van ALS. 

Bij ALS vallen langzaamaan alle motorneuronen uit, terwijl dit proces bij PLS beperkt blijft tot de hersenen. 

Het gevolg is dat PLS-patiënten langer blijven leven, maar wel met een verminderde kwaliteit.

Verschil tussen ALS en PSMA

Anders dan bij ALS heeft PSMA invloed op de perifere motorische zenuwcellen, welke aangestuurd worden door de centrale motorische zenuwcellen. 

Hierdoor zijn er verschillen in de symptomen tussen PSMA en ALS. Zo kan er bij ALS spasticiteit (onwillekeurige aanspanning van spieren) ontstaan en bij PSMA niet.

Wat kan je doen?

ALS heeft een multi disciplinaire behandeling

Er zijn speciale ALS teams die patiënten en familie begeleiden tijdens het ziekte proces.

De behandeling is gericht op de verschijnselen en klachten vermindering

ALS team

• De ergotherapeut adviseert welke hulpmiddelen kunnen worden ingezet 
• 
  De diëtist geeft voorlichting over voeding. 
• 
  De fysiotherapeut streeft naar een maximaal gebruik van de spieren. 
• De logopedist geeft onder meer eet- en slikinstructie zodat verslikken kan worden voorkomen.
  
•  Ook kan een maatschappelijk werker of psycholoog worden geconsulteerd.
  
•  De huisarts vervult belangrijke rol bij de begeleiding van de persoon met ALS en zijn omgeving.
  
• De verpleegkundige is een speciaal opgeleid ALS verpleegkundige en is meestal de case manager 

De fysiotherapeut streeft naar een maximaal gebruik van de spieren. Hij kan iemand alternatieve manieren aanleren om bepaalde bewegingen zo lang mogelijk te blijven uitvoeren. Hij verzorgt de begeleiding bij de introductie van hulpmiddelen. 

Is ALS te genezen

Wat is ALS voor ziekte

1. Spierziekte
2. Ziekte van zenuwstelsel
3. Zenuw-spierziekte

Welke aandachtspunten kan jij als helpende bieden bij een client met ALS?

zijn er nog vragen?