Workshops Keuzedeel Omgaan met onbegrepen gedrag bij mensen met dementie

• Keuzedeel
• MBO
• Studiejaar 2-4

Keuzedeel: Omgaan met onbegrepen gedrag 

bij mensen met dementie workshop 1, 2 en 3

start

• Wat is Onbegrepen gedrag
• Signalen van probleemgedrag
• Vormen van probleemgedrag
• Waaruit komt probleemgedrag voort?

Duo opdracht zoek op en werk kort uit...

• De vier meest bekende vormen van Dementie..
• Het verloop en fases van dementie
• De symptomen en signalen
• Niveau van de hersenen
• Rol mantelzorgers

Dementie en meest voorkomende vormen

Verzamelnaam voor meer dan 50 ziekten, waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken en deze verstoord raakt. De beschadigingen in de hersenen verergeren waardoor steeds verdere achteruitgang in het functioneren. De vier meest bekende vormen zijn:

• Ziekte van Alzheimer (ongeveer 60-70%)
• Vasculaire dementie (ongeveer 15%)
• Fronto-temporale dementie (ongeveer5-10%)
• Lewy-body dementie (5-15%)

Verloop van dementie

Fases van dementie

Dementie verloop in een bepaalde volgorde dit overkomt je niet op eens.

• Niet pluis gevoel
  
• Diagnose
  
• Leven met dementie en ondersteuning
  
• Leven met dementie zorg
  
• Stervensfase en nazorg

Dementie verloopt in vier stadia:

Symptomen

Mensen met dementie hebben een combinatie van symptomen: 

Geheugenstoornissen  met één of meer cognitieve stoornissen:

• Afasie: moeite om woorden te vinden en problemen om zich uit te drukken                                    met taal
  
• Apraxie: verminderd vermogen om motorische handelingen uit te voeren
  
• Agnosie: onvermogen om objecten te herkennen
  
• Stoornissen in uitvoerende functies : zoals rekenen, logisch nadenken, plannen
  

Gedragsproblemen (gaan we vandaag dieper op in)

De 4 niveaus van de hersenen

Workshop 2 Onbegrepen gedrag

Herhaling Probleemgedrag

(Definitie Verenso)

"Probleemgedrag is gedrag dat gepaard gaat met lijdensdruk of gevaar voor de persoon met dementie of voor mensen in zijn of haar omgeving."

Dementie en onbegrepen gedrag

Omgaan met probleemgedrag

Meest voorkomende gedragsproblemen

• Psychotisch
  
• Depressief
  
• Angstig
  
• Geagiteerd
  
• Apathisch

• rusteloosheid
• zorg afhouden
• doe jij maar, is goed
• geen zin in, weet het niet, nu even niet
• wantrouwen, hallucinaties

Maak duo's. Geef een voorbeeld vanuit de praktijk waar jij te maken hebt gehad met onbegrepen gedrag. Probeer a.d.h.v onderstaande indeling een diagnose te stellen waaruit dit gedrag ontstond. Motiveer en bespreek samen jullie bevindingen.

Psychotisch gedrag

Depressief gedrag

Angstig gedrag

Geagiteerd gedrag, waaronder verschillende vormen van rusteloos, prikkelbaar of agressief

gedrag. (Ook gedragingen als roepen, nachtelijke onrust, seksueel ontremd/ongewenst gedrag,

veelvuldig aandacht vragend gedrag en niet-coöperatief gedrag, die met enige regelmaat in

de praktijk als probleem worden ervaren, krijgen onder deze categorie aandacht).

Apathisch gedrag.

Waaruit komt probleemgedrag  voort?

Stappenplan Probleemgedrag

Hulpmiddelen bij het stappenplan

Er zijn verschillende hulpmiddelen bij de observatie van het gedrag, bijvoorbeeld:

- Analyseformulier zorg (GRIP) (pdf)

- Hetero anamnese zorg (Word), vragenlijst voor EVV-ers bij probleemgedrag bewoner

- Vragenlijst Inventarisatie en observatie gedragsproblematiek in Handreiking Multidisciplinair omgaan met probleemgedrag - Geeltjesmeting Thema 'Verbeteren doe je zo'

- ABCs-methode (pdf)

https://www.zorgvoorbeter.nl/probleemgedrag-ouderen/stappenplan

Symptomen / signalen

Mensen met dementie hebben een combinatie van symptomen: 

Geheugenstoornissen  met één of meer cognitieve stoornissen:

• Afasie: moeite om woorden te vinden en problemen om zich uit te drukken                                    met taal
  
• Apraxie: verminderd vermogen om motorische handelingen uit te voeren
  
• Agnosie: onvermogen om objecten te herkennen
  
• Stoornissen in uitvoerende functies : zoals rekenen, logisch nadenken, plannen
  

Gedragsproblemen

Andere mogelijk optredende verschijnselen bij Dementie

• Stemmingsstoornissen, stemmingswisselingen
• Oordeels- en kritiekstoornissen
• Ziektebesef of ziekte inzicht
• Decorumverlies
• Hallucinaties en wanen
• Confabuleren
• Perserveren
• Karakterveranderingen
• Achterdocht

Omgangstips

• Maak contact en behoud deze. Hoe doe jij dat nou eigenlijk?

• Biedt veiligheid. Wat vindt jij daarbij belangrijk en hoe bied jij veiligheid aan jouw zorgvragers?

Het ontstaan van onbegrepen gedrag

Gedrag, dus ook onbegrepen gedrag, wordt bepaald door de interactie tussen zorgvragers en diens omgeving. Factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van onbegrepen gedrag: 

• Lichamelijke conditie
• Hersenaandoening
• Medicijngebruik
• Psychische factoren (persoonlijkheid, omgaan met tegenslag, levensloop, stemming, omgeving

Opdrachten Onbegrepen gedrag, grenzen en delen

Onbegrepen gedrag

1. welk (uitingen van) onbegrepen gedrag kom je bij cliënten tegen? Het meest kom ik tegen:
2. Hoe reageer je daarop of hoe ga je daarmee om?
3. Met welk gedrag of gedragingen heb je moeite om goed op te reageren of mee om te gaan?

Grenzen

1. Door welk gedrag raak jij geïrriteerd?
2. Beschrijf het gedrag van een cliënt bij wie je eigen grenzen zijn bereikt.

Delen

1. Als de situatie van een cliënt je bezig houdt, met wie praat je daarover? 
2. Hoe doen anderen dat? Klassikaal bespreken

Angst

Soms wil je zelf ook niet laten merken dat je angstig bent als een zorgvrager agressief gedrag vertoont. Verbaal lukt dit vaak wel, maar non-verbaal niet echt.

De zorgvrager weet niet wat er gaat gebeuren, dus is het zaak om zelfverzekerd over te komen. Je zult moeten proberen jouw energie die (de eigen) angst met zich meebrengt, om te zetten in (positief) handelen. 

Opdracht agressie en angst

Agressie

1. Hoe uit zich agressieve energie bij jou?
   
2. Uit je het of onderdruk je het?
   
3. Zijn er mensen of situaties die agressieve energie bij je los maken? 
4. Zo ja, welke en hoe ga je er mee om?

Angst

1. In welke situaties voel je je angstig in je werk?
2. Hoe ga je ermee om, welk gedrag vertoon jij dan?

                                                                              Klassikaal nabespreken

Workshop 3 Onbegrepen gedrag

Neem door in duo's de Pdf Richtlijn omgaan met probleemgedrag bij Dementie

Wat vinden jullie ervan dat er voor de term probleemgedrag is gekozen in deze richtlijn, i.p.v moeilijk hanteerbaar gedrag?

Werk onderstaande vragen individueel uit:

Zijn jullie met deze formulering eens of niet, beargumenteer je antwoord.

Is de richtlijn bruikbaar?

Zijn de interventies toepasbaar?

Ga je de richtlijn gebruiken?

8 kernelementen voor omgang 

met onbegrepen gedrag

1. Tijdig signaleren van onbegrepen gedrag zodat ingegrepen kan worden voordat escalatie plaatsvindt.
2. Een gedegen analyse maken van het gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein.
3. Multidisciplinair werken in een team met in ieder geval verzorgende, arts en psycholoog.
4. De oorzaak van het gedrag aanpakken en niet het gedrag zelf. 
5. Eerst psychosociale interventies toepassen. Psychofarmaca worden alleen toegepast wanneer kan worden aangetoond dat psychosociale interventies niet (voldoende) werkzaam zijn (met uitzondering van een lichamelijke oorzaak of bij sprake van een delier of psychose).
6. Psychofarmaca volgens de richtlijn toepassen tenzij er belangrijke redenen zijn om hiervan af te wijken.
7. Familie en mantelzorg betrekken bij de analyse en aanpak van het probleem.
   
8. Behandeling evalueren met extra aandacht voor het mogelijk staken van behandeling met psychofarmaca.

Opdracht voor verdieping

Zorg voor beter.nl

1. Maak nu de Free- learning Probleemgedrag 1 Log in via de QR code hiernaast of via www.free-learning.nl/modules/probleemgedrag/start.html.