2 §3 Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog - De eerste oorlogsjaren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

H2: De Eerste Wereldoorlog

Nederland tijdens WOI

▶ De eerste oorlogsjaren

Wat gaan we doen? 

1. Terugblik
2. Leerdoel
3. Instructie
4. Aan de slag
5. Volgende les

Volgend onderdeel? 

1. Terugblik (nakijken §2C)
   
2. Leerdoel
   
3. Instructie
   
4. Aan de slag
   
5. Volgende les

15 min.

SOMtoday

• Lees de tekst 'Een totale oorlog' op pg. 56.
  
• Maak opdracht 12 t/m 16 op pagina 57.

view.publitas.com

Volgend onderdeel? 

1. Terugblik
   
2. Leerdoel (H2 §3 A)
   
3. Instructie
   
4. Aan de slag
   
5. Volgende les

10 min.

Wat weet je al over Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog?

Leerdoel(en) 

1. Je kunt uitleggen wat het voor Nederland op politiek       en economisch gebied betekende om neutraal te zijn. 

Begrippen:

• neutraal

Volgend onderdeel? 

1. Terugblik
   
2. Leerdoel
   
3. Instructie (H2 §3A)
   
4. Aan de slag
   
5. Volgende les

20 min.

Nederland is neutraal tijdens de Eerste Wereldoorlog, wat betekent dat?

1. Meedoen met de oorlog
2. Proberen de oorlog tegen te houden
3. Niet meedoen met de oorlog
4. Het leger van een ander land uitschakelen (neutraliseren)

Welke voordelen kan het Nederland opleveren als ze neutraal kunnen blijven?

Kun je ook een nadeel bedenken?

Wat verstaan we onder mobiliseren?

1. de mannen onder de wapenen brengen.
2. geld inzamelen om de oorlogvoering van jouw land te steunen.
3. de bevolking oproepen de oorlog te steunen.
4. de oorlog verklaren als een bondgenoot is aangevallen.

Waarom kiest Nederland er, ondanks neutraliteit, voor om te mobiliseren?

Mobilisatie in 

Nederland (1914)

• Hoewel Nederland neutraal was, mobiliseerde het leger toch. 
• België had zich immers ook   neutraal verklaard, maar was         toch aangevallen!

• Meer dan 200.000 soldaten werden opgeroepen om de landsgrenzen te bewaken.

En WAAROM juist deze grenzen?

Welke landsgrenzen 

gaat Nederland bewaken in haar neutraliteit?

"Ook op het gebied van handel moet Nederland neutraal blijven".

Leg bovenstaande stelling uit met behulp van de bron hiernaast.

Let op! 

Beschrijf/benoem in je antwoord 3 kenmerken uit de bron. 

Nederland neutraal

1 minuut

Kijkvraag:

• Benoem de kenmerken van de Nederlandse neutraliteit van 1914 - 1918.

Mobilisatie: landsgrenzen bewaken tegen zowel centralen als geallieerden.
+ Mobilisatie Nederlands-Indië!

Handel: producten als brandstof worden niet meer verhandeld met zowel centralen als geallieerden.

Politiek

Economie

Nederlandse neutraliteit

De landsgrenzen bewaken tegen zowel centralen als geallieerden.

Bepaalde producten niet meer verhandelen met zowel centralen als geallieerden.

Leerdoel(en) 

1. Je kunt uitleggen wat het voor Nederland op politiek       en economisch gebied betekende om neutraal te zijn. 

Begrippen:

• neutraal

Wat betekende de neutraliteit?

 politiek: het land raakte niet betrokken bij de oorlog, Hierdoor weinig schade en slachtoffers

economisch: Duitsland en Engeland wilden niet dat Nederland aan de vijand verkocht. Sommige bedrijven maakten weinig winst. Anderen heel veel

Aan de slag 

1. Lees de tekst 'De eerste oorlogsjaren' op pagina 58.
2. Maak opdracht 1 t/m 4 op pagina 59.
3. Optioneel: Lees de tekst van §3B op pagina 60.

Eindtijd noteren op whiteboard

vorige les:

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

poltieke en economische gevolgen

vorige les:

politiek: het land raakte niet betrokken bij de oorlog, Hierdoor weinig schade en slachtoffers

 

economisch: Duitsland en Engeland wilden niet dat Nederland aan de vijand verkocht. Sommige bedrijven maakten weinig winst. Anderen heel veel

vandaag: leerdoel B en C

B: je kunt uitleggen dat de Eerste Wereldoorlog na verloop van tijd leidde tot econische problemen in Nederland

C: Je kunt twee gevolgen beschrijven die de komst van Belgische vluchtelingen had voor Nederland

Leerdoel(en) 

1. Je kunt uitleggen dat de Eerst Wereldoorlog na verloop van tijd leidde tot economische problemen in Nederland.

Begrippen:

• handelsbelemmeringen
• distributiestelsel

Wat betekent het begrip 'economie' in de geschiedenis?

1. Alles wat te maken heeft met besturen
2. Alles wat te maken heeft met bestaansmiddelen
3. Alles wat te maken heeft met de gewoontes van een volk
4. Alles wat te maken heeft met godsdienst

Wat is een 'bestaansmiddel'?

1. De manier waarop mensen in leven blijven
2. De manier waarop werkzaamheden zijn verdeeld
3. De manier waarop er sociale verschillen zijn tussen mensen
4. De manier waarop mensen over zaken denken

Welke bestaansmiddelen zijn er in Nederland van 1914-1918?

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

In de afbeelding is een ontwikkeling te zien

in de periode 1914-1918.

Wat is de oorzaak van deze ontwikkeling? 

1. de neutraliteit
2. de handelsbelemmeringen
3. de mobilisatie
4. de dalende prijzen

Leg uit wat handels-belemmeringen zijn 

met behulp van de bron. 

Benoem/beschrijf 

in je antwoord drie (3) 

kenmerken uit de bron. 

Gevaar op zee

• Oorlog is uiteindelijk slecht voor de handel, er ontstaat, ook in Nederland, schaarste.
  

• Nederlandse schepen        zijn slachtoffer van de Onbeperkte Duikbotenoorlog...
  
• ...maar ook van oorlogshandelingen          van de Geallieerden.

Door een gebrek aan grondstoffen moeten bedrijven sluiten. Veel mensen raken werkloos.

Bovendien

ontstaat er voedselschaarste.

Hoe probeert

de overheid

dit op te lossen?

In Duitsland ging voedsel, kool

en kleding op de bon.

Nederland, dat neutraal was, besloot

ook tot distributie van bonnen.

Waarom deed Nederland dit? 

1. In ons land waren er mensen die veel verdienden aan de oorlog
2. De Duitsers vorderden( eisten) voedsel en kolen van ons land.
3. de gemobiliseerde Nederlandse soldaten hadden bonnen nodig om aan voedsel te komen
4. Handelaren verkochten veel voedsel en kolen , daardoor ontstonden er tekorten in ons land.

Lees de bron en de vier zinnen 

over Nederland in de Eerste Wereldoorlog.

Welke zin past het beste bij de bron?

1. De geallieerden beperkten de handel van Nederland met Duitsland.
2. De Rotterdamse haven was belangrijk voor de goederenaanvoer van Duitsland.
3. Door de schaarste in Nederland gingen levensmiddelen op de bon.
4. Nederland voerde een neutraliteitspolitiek in de Eerste Wereldoorlog.

Welke producten worden schaars (in Nederland)? Kijk eens goed naar bovenstaande afbeeldingen en denk zelf ook eens logisch na.

De moedige moeders

van het aardappeloproer

5 minuten

Wat was de aardappeloproer?

1. Er waren teveel aardappelen in Nederland
2. De aardappeloogst was mislukt
3. Moeders plunderen de voorraden aardappelen
4. De Nederlanders wilde geen aardappelen meer eten

Leerdoel(en) 

1. Je kunt uitleggen dat de Eerst Wereldoorlog na verloop van tijd leidde tot economische problemen in Nederland.

Begrippen:

• handelsbelemmeringen
• distributiestelsel

je kunt uitleggen dat WO1 leidde tot economische problemen

1. Handelsbelemmeringen (handeldrijven wordt moeilijk

2. Gevaarlijk (engels mijnen en duitse onderzeeboten)

3. Gebrek aan grondstoffen (bedrijven moeten sluiten)

4. Voedselschaarste

Daarom: distributiestelsel: je kunt alleen produkten kopen met een bon. 

Leerdoel(en) 

1. C. Je kunt twee gevolgen beschrijven die de komst                van Belgische vluchtelingen had voor Nederland.

Begrippen:

• Dodendraad

Belgische vluchtelingen in WOI

6 minuten

Contact met de Dodenraad, waarop 2000 volt stond, betekende dood door elektrocutie...

...daarom bedacht men allerlei manieren om de draden niet aan te raken.

Waarom is de 'Dodendraad' juist nu (in 2024) 

een zeer relevant onderwerp van de geschiedenis?

Wat zijn twee gevolgen van de komst van vluchtelingen ?

1.  Er moest een manier gevonden worden om ze op te vangen

2. De dodendraad werd  geplaatst op de grens tussen Belgie en Nederland

Welk begrip hoort bij welke betekenis?

Hieronder zie je een aantal betekenissen van begrippen.

Welke begrip hoort bij welke betekenis?

Betekenis	begrip
Bondgenootschap van Duitsland en Oostenrijk- Hongarije.
Diepe greppels die soldaten hadden gegraven om beschut te zitten tegen beschietingen.
Een geheim plan van de Duitsers om eerst snel Frankrijk te verslaan en pas daarna tegen Rusland te gaan vechten.
Een nieuw wapen wat werd gebruikt tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hierdoor raakten soldaten verblind.
Geen partij kiezen bij een oorlog of ruzie.
Erg trots zijn op je eigen land en cultuur.
Bondgenootschap van Rusland, Frankrijk en Engeland.

Gifgas

Schlieffenplan

Geallieerden

Neutraal

Loopgraven

Nationalisme

Centralen

Hoe zou het 'Von Schlieffenplan' ook

weer precies moeten werken? 

Beschrijf dit plan 

in je eigen woorden.

Lees de onderstaande stellingen goed door. Welk antwoord is juist?

I   Het Von Schlieffenplan mislukte door het verzet van België, 

    hulp van Engeland en snelle mobilisatie van Rusland aan het Oostfront.

II  Engeland en Duitsland bevochten elkaar uitsluitend op zee: Engeland had

     het Kanaal vol mijnen gelegd en Duitse onderzeeërs bedreigden koopvaardijschepen.

1. Beide stellingen zijn juist
2. Stelling I is goed, II is fout
3. Stelling I is fout, II is goed
4. Beide stellingen zijn fout

Aan de slag

de teksten gelezen en onderstreept ? (huiswerk)

 maak dan opgave:

2, 4, 5, 7, 8, 10, 11, 14a, 15