zintuigen

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 1

zintuigen

Leerdoelen

Aan het einde van de les ken je de anatomie en de fysiologie van de zintuigen. 

Zintuigen van de mens

Zintuigen = "meetapparatuur" om de omgeving waar te nemen

Alle zintuigen bij elkaar = zintuigstelsel

Zintuig

• Een zintuig is een orgaan dat reageert op prikkels uit je omgeving.
• Zintuigenstelsel

Prikkels en impulsen

Een prikkel is een berichtje (uit de omgeving) dat wordt opgevangen in een zintuig.

In je zintuig wordt zo'n prikkel omgezet in een elektrisch stroompje, dat noem je een impuls

Welke zintuigen heeft een mens?

Zintuigen

OOR

Smaak (proeven)

Smaakzintuigen: worden geprikkeld door smaakstoffen

Tong: is ruw, bevat uitsteeksels en holtes, hierin liggen smaakzintuigen

5 soorten smaakzintuigen:

zoet, zout, zuur, bitter, umani (hartig)

Ruiken

• lucht inademen.
• geurstoffen komen bij je

reukzintuig.

• geurstoffen zijn de prikkels

voor je reukzintuig.

• reukzintuig stuurt via de

reukzenuw een impuls naar
je hersenen.

• hersenen geven aan welke

geur het is.

Het Oog

www.proefjes.nl

De kegeltjes en staafjes

Contrast, zwart/wit

Kleurenblindheid

Linksonder; rood kleurenblind

Rechtsonder; groen kleurenblind

Pupilreflex

Kringspieren

Straalsgewijs lopende spieren

In en om je oog zitten veel spiertjes die ervoor zorgen dat je goed en scherp kunt zien.

Als een spier zich samentrekt, dan wordt hij korter

Accommoderen

Om een beeld scherp te kunnen zien, is niet alleen voldoende licht nodig wat door de pupil heen valt. Het beeld zal ook scherp op het netvlies moeten vallen.

Je kunt dit vergelijken met het scherpstellen van een camera.

Het licht kaatst van het object af waar je naar kijkt en valt door het hoornvlies en de lens op het netvlies. Als de lichtstralen door de lens heen vallen, dan worden deze gebroken (denk maar aan een regenboog als je schuin door glas heen kijkt)

Vallen deze lichtstralen weer op één punt, dan heb je een scherp beeld.

Accommoderen

Als je in de verte kijkt, dan hoeven de lichtstralen minder sterk te breken en de is lens plat.

- Net als bij de pupil zijn hierbij de rechte spieren (de lensbandjes) strakgetrokken en de kringspieren zijn ontspannen

Als je dichtbij kijkt, moeten de lichtstralen sterk breken (een scherpe hoek maken (denk maar aan een bocht tijdens het autorijden) en wordt de lens boller. 

- Hierbij zijn de kringspieren aangespannen en de lensbandjes ontspannen

Dit aanpassen door de lens noemen we accommoderen

Accommoderen

Flubberbal van de action?

Huid

Zintuigen in de huid

1. Tastzintuigen
2. Drukzintuigen
3. Pijnzintuigen
4. Warmte zintuigen
5. Koude zintuigen
   

Zintuigcellen

Prikkeldrempel

Denk hierbij aan een deurbel. 

Wanneer je niet genoeg drukt op de bel, zal er geen geluid komen.

Ding Dong.....

Adaptatievermogen

Dit is het vermogen van een zintuigcel om zich aan te passen. 

• Dat irritante geluid van de tikkende klok bijvoorbeeld. Na een week hoor je hem niet meer. 
• Of een lekker luchtje die je opspuit, na een tijdje ruik je hem zelf niet meer.

www.proefjes.nl

Opdracht

Ga naar de methode van Boom en lees de theorie van hft. 3.1 en 3.2.

Maak op een papier een dwarsdoorsnede van het oog en het oor. Benoem de onderdelen.

Ben je klaar maak de opdrachten 3 t/m 9 en 11 t/m 13

www.proefjes.nl

www.proefjes.nl

Bijziend

Myopie = bijziendheid

Dichtbij goed kunnen zien

Te bolle ooglens

Oogbol is langer dan normaal

Lichtstralen focussen vóór het netvlies

Het is dus de bedoeling dat alle lichtstralen op één punt, de gele vlek, van het netvlies terecht komen.

Bijziend -> licht breekt eigenlijk te sterk

Bijziend

Het is dus de bedoeling dat alle lichtstralen op één punt, de gele vlek, van het netvlies terecht komen.

Bijziend -> licht breekt eigenlijk te sterk

Holle lens breekt de lichtstralen iets naar buiten, waardoor de sterke breking wordt opgeheven.

Verziendheid

Als mensen ouder worden, hebben zij vaak een leesbril nodig. Zij kunnen dichtbij niet goed meer zien. Dit noemen we presbyopie

- door minder elastische ooglens en meer moeite om lens bol te maken

bolle lens breekt het licht alvast wat voor

www.proefjes.nl

Oogziekten 

• Glaucoom

• Cataract

woensdag of vrijdag

Glaucoom

Glaucoom: Blokkade in afvoer van kamervocht

• Er komt steeds meer vocht in het oog...
• Er komt steeds meer druk in het oog...

Waar werd het kamervocht ook weer gemaakt?

Chronisch glaucoom

Afvoer van kamervocht slibt langzaam dicht

• Oogdruk neemt heel langzaam toe
• Oogzenuw raakt langzaam beschadigd
• Patiënt ziet langzaam steeds minder
   (kokervisie)

Schade aan oogzenuw herstelt niet: 

• oogdruppels (timolol)/drain/operatie
  kan verdere schade voorkomen

Zicht wordt van buiten naar binnen steeds minder; dit noemen we kokervisie

Cataract (staar)

(Grijze) staar: vertroebeling van de lens

• Meestal door ouderdom
• Soms aangeboren/erfelijk
• Door ziekte, zoals diabetes

Symptomen: Meestal aan beide ogen

• Wazig zien, minder contrast en kleuren zien 
• ’s Nachts slechter zien
• Last met 's avonds autorijden
  

Vertroebeling komt door klontering van eiwitten in de lens

www.proefjes.nl