NU Ned 1F2F A lezen H1 1.2 Doel en publiek

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Leesvaardigheid

Hoofdstuk 1

Leesteksten verkennen 

Paragraaf

1.2  Doel en publiek

Onderwerp

Doel en publiek

Leerdoelen

- Je weet wat de schrijver met zijn tekst wil bereiken

- Je kent en herkent de verschillende tekstdoelen van schrijvers

- Je weet voor wie een tekst bedoeld is, door te letten op specifieke zaken in een tekst

Verschillende teksten

Teksten kunnen totaal verschillen. Ook als teksten over hetzelfde onderwerp gaan. Het hangt er maar vanaf welk doel de schrijver met zijn tekst heeft en voor welk publiek hij de tekst heeft geschreven. 

Tekstdoelen

Tekstdoelen zijn doelen die schrijvers hebben met hun tekst. Ze willen iets bereiken bij hun lezers. 

Tekstdoelen

Nu volgen de verschillende tekstdoelen:

Informatieve teksten

- Informatieve teksten hebben als doel de lezer te ‘informeren’. Voorbeelden zijn: nieuwsberichten, voorlichtingsfolders. 

Instruerende teksten

- Instruerende teksten hebben als doel de lezer te ‘instrueren’. Voorbeelden zijn: een recept, een gebruikersaanwijzing, diverse handleidingen

Overtuigende/betogende teksten

- Overtuigende/betogende teksten hebben als doel de lezer te ‘overtuigen’. Voorbeelden zijn: een internetforum, een ingezonden brief

Overhalende teksten

- Overhalende teksten hebben als doel de lezer ‘over te halen iets te doen’. Voorbeelden zijn: een reclamefolder, een uitnodiging

Overige

Daarnaast zijn er ook amuserende teksten. Die hebben als doel de lezer te amuseren; de lezer plezier te laten beleven. Denkende hierbij aan romans, columns, stripverhalen, tijdschriften, etc.

   

Dit doel hoef je niet te onderhouden, omdat deze type teksten niet voorkomen in je centraal examen lezen.

Het tekstdoel zoeken

Vaak zie je aan het taalgebruik en de lay-out (opmaak van de tekst) wat het doel van de tekst is. De schrijver maakt meestal ook in de inleiding van zijn tekst duidelijk met welk doel de tekst geschreven is. 

Leespubliek

Meestal zie je ook aan het taalgebruik en aan de lay-out (opmaak) voor welk publiek de tekst bedoeld is. Bij twijfel kun je ook op zoek gaan naar de bronvermelding. De bron verklapt meestal voor wie de tekst is bedoeld. 

Leespubliek

Een bron zoals ‘Nieuwsblad’ is meestal niet voor kinderen bedoeld, maar voor volwassenen, die geïnteresseerd zijn in het nieuws. 

Leespubliek

Een bron als ‘Rijksoverheid.nl’ is bedoeld voor alle burgers (inwoners) van Nederlands. 

Leespubliek

Een bron als ‘Energieaanbiedingen.nu’ is bedoeld voor mensen die op zoek zijn naar een (nieuwe) energieleverancier. 

Wat is wel een tekstdoel?

1. artikel
2. recept
3. instrueren
4. blog

Tekstdoelen

Een nieuwsbericht heeft als tekstdoel:

1. informeren
2. overtuigen
3. activeren
4. amuseren

Wat is geen tekstdoel?

1. Instructies geven
2. Bekritiseren
3. overhalen
4. overtuigende tekst

Tekstdoel?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Ontspannen
4. Activeren/overhalen

Tekstdoel?

1. instrueren
2. overhalen
3. overtuigen
4. informeren

Wat is het tekstdoel?

1. De schrijver wil je iets leren of uitleggen (instrueren)
2. De schrijver wil je iets laten doen (activeren)
3. De schrijver wil je amuseren (amuseren)
4. De schrijver wil zijn mening geven (overtuigen)

Wat is het tekstdoel?

1. Instrueren
2. Informeren
3. Overtuigen

Tekstdoel?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Overhalen
4. Uitleggen

Tekstdoel?

1. informeren
2. amuseren
3. aansporen

Tekstdoel?

1. informeren
2. instrueren
3. instructeren
4. amuseren

Wat is het tekstdoel?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Overhalen

Wat is het tekstdoel? Het tekstdoel van een betoog is ...

1. Informeren
2. Amuseren
3. Overtuigen
4. Activeren

Wat is het tekstdoel?

1. Instrueren
2. Informeren
3. Overtuigen
4. Overhalen

Wat is het tekstdoel?

1. instrueren
2. informeren
3. overhalen
4. overtuigen

Wat is het tekstdoel?Geef 2 antwoorden

1. informeren
2. overtuigen
3. amuseren
4. waarschuwen

Wat is het tekstdoel?

1. Instrueren
2. Informeren
3. Overtuigen
4. Activeren

Wat wordt bedoeld met LEESPUBLIEK?

1. De mensen in de zaal bij een lezing
2. Een groep lezers voor wie de tekst is geschreven
3. Bezoekers van een bibliotheek
4. Mensen op een tribune bij een voorleeswedstrijd

Voor welk leespubliek is het
tijdschrift Libelle geschreven?

1. kinderen en jongeren
2. vrouwen
3. pubermeiden

Voor welk leespubliek is de tekst geschreven?

1. ouders
2. studenten
3. kinderen
4. jongens

Voor welk leespubliek is het tijdschrift
National Greographic Junior
geschreven?

1. kinderen en jongeren
2. vrouwen
3. pubermeiden

Voor welk leespubliek is het tijdschrift
Girlz!
geschreven?

1. kinderen en jongeren
2. vrouwen
3. pubermeiden

Hoe achterhaal je het leespubliek van een tekst?

1. Je kijkt naar de woordkeus.
2. Je kijkt naar de bron.
3. Je kijkt naar het onderwerp.
4. Alle drie de antwoorden zijn goed.

Wat is GEEN hulpmiddel bij het vaststellen van het leespubliek?

1. Bron
2. Taalgebruik
3. Onderwerp
4. Schrijver

Maken

Blz. 17-23

Snel tempo: 1 t/m 9

Langzamer tempo: 1-3-4-5-6-9 (vr 1-10)

Leren voor het centraal examen

- Je weet wat de schrijver met zijn tekst wil bereiken

- Je kent en herkent de verschillende tekstdoelen van schrijvers

- Je weet voor wie een tekst bedoeld is, door te letten op specifieke zaken in een tekst