Industriële Revolutie - Les 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Industriële Revolutie

Les 3

Lees de tekst en 

beantwoord de vragen

De Stoommachine

Eigenlijk was James Watt niet de eerste uitvinder van de stoommachine. De Oude Griek Hero van Alexandrië (10-70 na Chr.) bouwde al een constructie met kokend water waardoor tempeldeuren open draaiden, wanneer het vuur werd ontstoken. Bezoekers aan de tempel dachten dat het een wonder was dat de deuren open gingen, maar in werkelijkheid zat er een soort stoommachine onder de vloer. 

De Stoommachine

Toch heeft de mens nog eeuwenlang vooral gebruik gemaakt van spierkracht, windkracht en waterkracht, voordat stoom technisch werd ingezet. De uitvinding van Thomas Savery uit 1698 was een soort stoompomp: een vat met een lange buis die de druk van stoom gebruikte om water uit een kolenmijn te pompen. Heel effectief was dat niet: er moest ontzettend veel steenkool verbrand worden om een klein beetje water omhoog te krijgen. Maar dat was altijd nog beter dan de vijfhonderd paarden die daar eerder aan te pas kwamen.

De Stoommachine

De eerste stoommachine met bewegende delen werd vrij kort daarna, in 1712, gebouwd door Thomas Newcomen. Hete stoom liep in een cilinder, waardoor een zuiger omhoog werd geduwd. Daarna werd de cilinder weer afgekoeld door er koud water in te spuiten, waardoor de zuiger weer naar beneden kwam. Van dit type werden er heel wat verkocht. Maar toch ging er ontzettend veel energie verloren door telkens de cilinder op te warmen en weer af te koelen. Ook gingen de Newcomen-machines door de temperatuurwisselingen snel kapot.

De Stoommachine

Toevallig werd James Watt in 1763 gevraagd om een kapotte Newcomen-stoommachine te repareren. Terwijl hij bezig was, kreeg hij allerlei ideeën om het ding te verbeteren. Zo vond hij een apart koud vat uit, zodat de cilinder zelf altijd heet kon blijven. Ook ontwikkelde hij een bewegend ventiel, waardoor de stoom om beurten boven én onder de zuiger binnenliep. Daardoor kreeg de zuiger twee keer zoveel kracht. Tot slot bedacht hij een wiel en een krukas waardoor de op-en-neergaande beweging van de zuiger omgezet kon worden in een draaiende beweging. 

De Stoommachine

De verbeteringen van James Watt zorgden ervoor dat stoom pas echt efficiënt ingezet kon worden, en vanaf dat moment veroverde de verbeterde stoommachine de wereld.

Opdracht: bekijk de volgende plaatjes. Het zijn de machines die in de tekst genoemd zijn, in willekeurige volgorde. Probeer te bedenken welke machine bij welke uitvinder hoort. En probeer te begrijpen hoe elke machine werkt.

Roze = warm

blauw = koud

Opdracht

Bekijk de volgende slide.

Sleep de juiste plaatjes en namen naar de juiste jaartallen. 

50 na Christus

1698

1712

1763

Heron

Newcomen

Watt

Savery

Leg in je eigen woorden de werking van stommachine nummer 1 uit (50 na Chr.)

Leg in je eigen woorden de werking van stommachine nummer 2 uit (1698).

Leg in je eigen woorden de werking van stommachine nummer 3 uit (1712).

Leg in je eigen woorden de werking van stommachine nummer 4 uit (1763).