Par. 2.4 Leven voor én na de dood

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Leerdoelen opschrijven

2. Welke rol speelde het geloof in het oude Egypte?

3. Waardoor nam de macht van de farao’s af?

4. Hoe en wanneer kwam er een einde aan het faraonische Egypte?

Klaar? Leer de begrippen op blz. 41

Vorige les:

1. Uit welke groepen bestond de Egyptische samenleving?

2. Welke rol speelde het geloof in het oude Egypte?

Studiewijzer

09-09 Par. 1.1 Wat is geschiedenis?

12-09 Par. 2.1 De eerste mensen jager en verzamelen

16-09 Par. 2.1 De eerste mensen jager en verzamelen

19-09 Par. 2.2 De landbouwrevolutie

23-09 Par. 2.2 De landbouwrevolutie

26-09 SO par. 1.1, 2.1 en 2.2

30-09 Par. 2.3 Machtige steden en staten

03-10 Par. 2.3 Machtige steden en staten

07-10 Par. 2.4 Leven voor én na de dood

10-10 Par. 2.4 Leven voor én na de dood

14-10 Herhaling / voorbereiding TWT

Toetsweek periode 1

Hoofdstuk 1 par. 1.1 + Hoofdstuk 2 par. 2.1 t/m 2.4

Programma

1. Uitleg par. 2.4

2. Opdrachten maken en bespreken

3. Leerdoelen bespreken

4. Afsluiten

Het Egyptische Standenmaatschappij:

1: Farao: "god" (zoon van zonnegod Ra), bevelhebber van het leger en vloot, baas van alle priesters en ambtenaren. 

2: Hogepriesters, vizier, hoge ambtenaren.

3. Lage ambtenaren, ambachtsliederen.

4. Slaven... onvrije!

Je werd slaaf als je bijvoorbeeld krijgsgevangen werd genomen of een schuld niet kon aflossen.

De Egyptenaren

• Een huishouden bestond uit meerdere generaties.
• Vrouwen zorgeden samen voor het huishouden en haalden boodschappen in huis.
• In boerengezinnen hielpen de vrouwen ook op de akkers en verhandelden een deel van de oogst. 

Egyptische vrouwen

• Egyptische vrouwen waren zelfstandiger dan vrouwen in andere landbouw-stedelijke culturen: ze konden een hoge functie hebben, zoals ambtenaar of dokter. 
• Vrouwen en mannen waren min of meer gelijk: vrouwen hadden dezelfde rechten als mannen. 
• Meisjes gingen niet naar school en leerden van hun moeder over het huishouden en kinderverzorging.

Egyptische mannen

• Werken meestal buitenhuis. 
• Jongens leerden een vak van zijn vader. 
• Alleen kinderen van rijke Egyptenaren gingen naar school en leerden lezen en schrijven. 

Natuurgodsdienst

• De Egyptenaren waren erg afhankelijk van de natuur, denk maar aan de Nijl.
• Polytheïsme: geloof in meerdere goden.
• De Egyptenaren geloofden dat de krachten in de natuur door de goden werden aangestuurd. 
• Goden moesten al deze onverklaarbare dingen veroorzaken.

• Veel goden zagen eruit als dieren.

Ra/ Amon

• Zonnegod

• Afgebeeld als valk

• Liet de zon iedere dag opkomen.

• Mensen kregen kinderen en werden er dieren geboren. 

Osiris

• Oppergod (belangrijkste god)
  

• Hij wordt gezien als eerste koning van Egypte

• Afgebeeld als mummie, omdat hij door zijn jaloerse broer Seth in 14 stukken is gehakt

• Isis heeft Osiris gemummificeerd om het lichaam weer heel te maken.

Isis

• Godin van de Vruchtbaarheid

• Uit de tranen van Isis is de Nijl ontstaan

• Isis wordt ook afgebeeld als havik of cobra

Anubis

• God van het Dodenrijk

• (Kop van een) jakhals

• Jakhalzen werden vaak gezien in de buurt van graven

Geloof

Thuis hadden de Egyptenaren godenbeeldjes staan. 

Ze droegen sieraden met afbeeldingen van de goden. 

Tempels

Tempels waren huizen van de goden. 

Ze brachten er offers aan de goden en de farao.

Priesters voerden rituelen (plechtige handelingen bij een bijzondere gebeurtenis) uit in de tempels. 

Tempel bezat ook boerderijen, akkers en werkplaatsen waar voorwerpen werden gemaakt. 

Een tempel leek op een bedrijf en kon rijk en machtig zijn (ook de priesters).
 

De Farao

De Farao was:

• Legeraanvoerder
• Hoogste priester
• Hoogste rechter

• Geen gewoon mens, maar een god.
• Hij kon door zijn goddelijkheid zorgen voor rust en orde in de samenleving.
• De farao's werden begraven in piramiden. 

Leven na de dood

                                   Het Dodenrijk

Om in het dodenrijk te komen, moest je eerst naar Osiris (de God van de aarde). Hij besliste samen met 42 rechters over je lot. Er werden vragen over je leven gesteld.

“Heb je iemand vermoord ?” of “Heb je iemand bedrogen ?”

Je moest antwoorden met “ja” of “nee” Ondertussen werd je hart gewogen op een weegschaal. Aan de ene kant van de weegschaal lag je hart, en aan de andere kant de “veer van de waarheid” 

Als je loog tegen Osiris, raakte de weegschaal uit balans. Als dat gebeurde, werd je opgegeten door Ammit, een vreselijk monster met de kop van een krokodil, het lijf van een leeuw en poten van een nijlpaard.

 Als de weegschaal in balans bleef en je had goed geleefd, mocht je naar de “eeuwige velden”

Mummificeren

• Het lichaam moet goed blijven, want de ziel ging overdag terug nar het lichaam. 

• Alles dat ervoor zorgt dat het lichaam kan gaan rotten moet eruit (organen en vocht)

• Familieleden bezochten het graf en legden er brood en wat vlees neer: offers voor de goden en voor de de dode. 

Eerst worden de organen verwijderd. Deze worden in speciale vazen gedaan: canopen

Vervolgens wordt er een berg zout over het lichaam gelegd om al het vocht uit het lichaam te krijgen

Het lichaam wordt na ongeveer 70-90 dagen schoongemaakt en gebalsemd met geurige olie

Alle lichaamsholten worden gevuld met doeken, stro, klei en kruiden

Daarna wordt het lichaam in doeken gewikkeld, zodat er een mummie ontstaat

Het hart is teruggeplaatst, onder een amulet van een scarabee, maar alle andere organen worden bewaard in canopen.

Begraven

• Hoe meer aanzien, hoe rijker de mummie en het graf versierd waren en hoe groter zijn graf was.
• De farao's werden eerst in piramiden begraven, maar dat kostte veel tijd om te maken.
• En ze vielen nogal op. Gevolg: grafrovers

Vallei der Koningen

• De latere koningen werden daarom in rotsgraven in het zuiden van Egypte begraven. Ook hier zijn veel graven, vaak al voor de begrafenis, geplunderd.
  
• In een dorpje ernaast woonde kunstenaars en de arbeiders die de graven maakten. We weten veel over het dagelijks leven van de Egyptenaren.
  

Het graf van Toetanchamon

• Ontdekt door archeoloog Howard Carter. 
• Graf was gevonden in 1922.
• Geen belangrijke farao.
• Stierf op 18 jaar. 
• Graf was niet geplunderd.

De laatste farao....

• Tussen 3.000 v.Chr. tot 1000 v.Chr. : perioden van rust en welvaart werden afgewisseld door periode van onrust en opstanden. 
• Vanaf 1000 v.Chr. had de farao niet veel macht meer: hij verloor de steun van de bevolking. 
  
• Priesters trokken veel macht naar zich toe en regeerden alsof zij de farao waren. 

De laatste farao....

• In 332 v.Chr werd Egypte veroverd door Alexander de Grote.
• Zijn opvolgers regeerden als farao's van Egypte.
• Romeinen kregen steeds meer macht in Egypte. 
• Cleopatra was de laatste farao. 

Opdrachten maken

Werkboek vanaf blz. 35 opdrachten 3, 4, 6, 8 en 10

Max. 15 minuten, daarna bespreken

Klaar? Beantwoord de leerdoelen en leer de begrippen uit je hoofd. (blz. 41)

Leerdoelen beantwoorden

2. Welke rol speelde het geloof in het oude Egypte?

3. Waardoor nam de macht van de farao’s af?

4. Hoe en wanneer kwam er een einde aan het faraonische Egypte?