14-4: afkortingen en verkleinwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Verkleinwoorden en afkortingen

Planning

• Lezen
• Huiswerk bespreken
• Oefenen
• Aan de slag

Theorie (verkleinwoorden)

Van de meeste zelfstandige naamwoorden kun je een verkleinwoord maken.

Meestal           =              -je of -tje achter het woord.

vakantie - vakantietje  
schaar - schaartje
dans - dansje

Soort woord met voorbeeld

1. Woorden met een -m               boom
2. Woorden met een -ng            koning
3. Achteraan -a, -o of -u                  opa, auto, paraplu
4. Achteraan -y                                   baby
5. Woorden met cijfers of afkorting     dvd, A4

Regel met voorbeeld

• -pje
  

boompje

• -kje en de -g laat je weg

koninkje

• extra klinker
  

opaatje, autootje, parapluutje

• -'tje

baby'tje

• -'je of -'tje
  

dvd'tje, A4'tje

Etalage:

1. Etalagetje
2. Etalage'tje
3. Etalageetje

Radio

1. Radiotje
2. Radio'tje
3. Radiootje

Verdieping

1. Verdiepingtje
2. Verdiepingetje
3. Verdiepingkje
4. Verdiepinkje

cd

1. cdtje
2. CeeDeetje
3. cd'tje

Pony

1. ponytje
2. ponietje
3. pony'tje
4. paardje

Menu

1. Menutje
2. Menuutje
3. Menu'tje
4. Menuu'tje

Instructie

1. Instructietje
2. Instructieetje
3. Instructie'tje

Tip van de dag!

Twijfel je over een verkleinwoord?
Neem een voorbeeldwoord in je hoofd met dezelfde laatste letter of klank!

Verkleinwoord van cranberry??
Baby eindigt ook met y en dat wordt baby'tje. 

Dus: cranberry'tje!

afkortingen

We kennen in het Nederlands diverse afkortingen:

- tv

- dhr.

- t.k.a.

- AH

- Z.K.H.

Zo schrijf je afkortingen

• Afkortingen van namen van bedrijven, organisaties en landen schrijf je met hoofdletters: BMW, VVD, GB, RTL, VN. 

• Afkortingen waarvan je de woorden altijd volledig uitspreekt, schrijf je met punten: a.u.b., bijv., e.d.,  m.a.w., o.a., t.w.v., z.o.z.

• De meeste andere afkortingen schrijf je met kleine letters, zonder punten: vmbo, bh, cv, ov, pin, sms. 

 

Gebruik bij twijfel over de schrijfwijze van het verkleinwoord of de afkorting een (online) woordenboek.

Wat betekent t.k.a.?

1. te krijgen adres
2. te koop aangeboden
3. te kleuren afbeelding

Kort op de juiste manier af:
bladzijde

Kort op de juiste manier af:
circa

Kort op de juiste manier af:
door middel van

Kort op de juiste manier af:
onder andere

Er komt slecht weer aan, .............. regen en hagel.

1. ca.
2. i.t.t.
3. o.a.
4. m.a.w.

Er wonen ............... 17 miljoen mensen in Nederland.

1. m.b.v.
2. ca.
3. o.a.
4. m.a.w.

Het bedrijf verdiende miljoenen ............... oplichtingspraktijken.

1. d.m.v.
2. ca.
3. o.a.
4. m.a.w.

Kort op de juiste manier af:
Hare Koninklijke Hoogheid

Aan de slag

Maak opdracht 1 + 3 t/m 5 op blz. 142

Klaar?

Slimleren