4.3.1 - Bazen van de staat binnen en buiten stadsmuren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

Bazen van de staat, binnen en buiten stadsmuren

Een les over de verdeling van de macht in de maatschappij.

Wat gaan we doen vandaag?

1. Huiswerk bespreken.
2. Inleiding + Leerdoel. 
3. De standenmaatschappij. 
4. Zelf aan de slag. 
5. Afsluiting les.

Huiswerk bespreken.

1. Het huiswerk was 4.2.2 "De opkomst van nieuwe steden" alle opdrachten. 
2. Open deze vragen op je laptop zodat deze gecontroleerd kunnen worden, huiswerk niet af? overschrijf opdracht.
3. Opdracht 13 & 15 bespreken we klassikaal.

• Waren er opdrachten die onduidelijk of moeilijk waren?
• Waren er begrippen die in de vorige les niet besproken waren?

Leerdoel: Wat gaan we leren vandaag?

• Aan het einde van de les kan jij in eigen woorden uitleggen wat de standenmaatschappij is en welke standen hier bij behoren.

1. Aan het einde van de les weet jij wat De standenmaatschappij is.
2. Aan het einde van de les weet jij wie burgers  zijn.
3. Aan het einde van de les weet jij wat er oneerlijk is aan de standenmaatschappij.

Schrijf deze 2 begrippen op in je aantekeningen. Vul deze aan in de les als ze op het bord staan.

- Standenmaatschappij.

- Drieslagstsel.

Wat voor mensen woonden er in een middeleeuwse stad? (Wat was hun functie, hun beroep? etc.)

De geestelijkheid: Team God met belastingvrijstelling

• De geestelijkheid was de eerste stand: paus, bisschoppen, priesters en monniken. Zij hadden veel invloed in de stad, vooral via de kerk, het onderwijs en het bestuur.

• Omdat zij konden lezen en schrijven, kregen ze belangrijke taken in de administratie.

• Ze hoefden geen belasting te betalen en kregen vaak geld, grond of geschenken van burgers.
• Kerken bezaten soms grote stukken grond en bepaalden mee wat er in de stad gebeurde.

De adel: Ridders met land, luxe en luiheid

• De adel was de tweede stand: ridders, graven en hertogen met erfelijke titels. Ze woonden vaak buiten de stad, maar bezaten wel grond of belangrijke rechten in de stad.

• Boeren werkten voor hen op het land, en zo verdienden ze hun inkomsten.
• Ze behielden hun macht via familiebanden, privileges en hun rol in de standenvergadering.
• Sommige edelen lieten huizen bouwen in de stad om daar ook invloed uit te oefenen.

Waarom hadden geestelijken en edelen vaak meer macht dan burgers, terwijl burgers meestal in de stad woonden?

De burgers: Werken, zweten en betalen.

• De derde stand bestond uit burgers en boeren, maar in de stad waren vooral burgers belangrijk.

• De hogere burgerij bestond uit rijke kooplieden en bestuurders van de stad. Alleen rijke burgers konden schout of schepen worden en hadden politieke invloed.

• De lage burgerij waren ambachtslieden, arbeiders en kleine handelaren. Arme burgers betaalden belasting, maar hadden zelf weinig te zeggen over het bestuur.

De standenmaatschappij: Wie de baas was (en wie vooral níét).

In de middeleeuwen was de samenleving verdeeld in drie standen:

• Eerste stand: de geestelijkheid

1. Priesters, monniken, bisschoppen en de paus.
2. Zij hadden veel macht via de kerk, onderwijs en bestuur. Ze hoefden geen belasting te betalen.

• Tweede stand: de adel

1. Ridders, graven en hertogen met erfelijke titels.
2. Ze verdienden geld via grondbezit en boeren. Ook hadden ze invloed op stadsbestuur en wetten.

• Derde stand: de burgers en boeren

1. Rijke burgers konden schepen of schout worden en hadden invloed.
2. Arme burgers en boeren hadden weinig rechten en moesten belasting betalen.

Welke rol speelde rijkdom binnen de derde stand? Had iedereen evenveel kans op invloed?

Samen een opdracht maken.

1. Open tijdvoorgeschiedenis.nl, ga naar tijdvak 4 en open paragraaf 4.3.1. "Bazen van de staat binnen en buiten stadsmuren".
2. Lees eerst vraag 3, hierdoor weet je waarop je moet letten in de tekst. (de rest is ook belangrijk!)
3. Lees de tekst, hier krijg je 3 minuten de tijd voor.
4. Lees de vraag nog een keer, wat wilt de vraag nu precies weten?
5. Klassikaal overleggen voor beste antwoord.

Zelfstandig werken.

• Lees eventueel de tekst nog een keer.
• Maak opdracht 1, 3, 7 & 9  Dit is huiswerk voor volgende week, als het niet af is krijg je een overschrijf opdracht. (NIET INLEVEREN!)

1. Lezen en opdrachten maken doe je zelfstandig, dat betekend in je eentje, vragen mag je aan de docent stellen.
2. De eerste 5 minuten werk je alleen, dan beantwoord ik ook geen vragen, als je een vraag niet snapt sla hem over.
3. Na de eerste 5 minuten mag je vragen stellen door, steek je hand op dan kom ik er aan.

Afsluiting les.

• Zorg ervoor dat het huiswerk gemaakt is voor de volgende week, dit zal zoals gewoonlijk in Somtoday komen te staan.

1. Sluit tijd voor geschiedenis af en sluit LessonUp af.

2. Zorg ervoor dat je de opdracht hebt opgeslagen!

3. Doe je laptop op slaapstand en ruim je spullen op.

4. Controleer of jij je plek netjes achterlaat.

5. Als Mr. Oomen zegt dat het tijd is mogen jullie gaan.