1.3 Het ademhalingsstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

BS 3&4

intro

vorige les

uitleg

aan de slag

HW

diatoets & 

tussentoets

Thema 1 Basisstof 3/4

Boek, laptop en etui op tafel. 
Leerdoelen voor deze les noteren

• Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel benoemen met hun kenmerken en functies. 
• Je kunt de verschillen noemen tussen ingeademde lucht en uitgeademde lucht.
• Je kunt beschrijven hoe een inademing en een uitademing tot stand komen.

Aan de slag -> fluisterend overleg
Instructie
Aan de slag -> fluisterend overleg
Afsluiten van de les

Instructie

Wat weet je nog van de vorige les?

Vorige les Verbranding

Reactieschema van het verbrandingsproces:

Algemeen:  

Brandstof      +    zuurstof    -->     water    +    koolstofdioxide      +      energie

(brandstof)                                      (verbrandingsproducten)                 

                                                                                                                 

Auto:

Benzine      +      zuurstof     -->     water    +    koolstofdioxide      +      energie

(brandstof)                                      (o.a.verbrandingsproducten)           (warmte + beweging)

Kaars:

Kaarsvet      +     zuurstof     -->     water     +   koolstofdioxide      +     energie

(brandstof)                                      (verbrandingsproducten)                (warmte + licht)

Lichaam:

Glucose      +       zuurstof   -->      water + koolstofdioxide           +      energie

(brandstof)                                      (verbrandingsproducten)                (lichaamstemperatuur + beweging)

Ook de processen in je cellen vragen energie

Welke organenstelsel werken samen, zodat er verbranding kan plaatsvinden?

1. Ademhalingsstelsel en bloedvatenstelsel
2. Ademhalingsstelsel en verteringsstelsel
3. Ademhalingsstelsel, bloedvatenstelsel en zenuwstelsel
4. Ademhalingsstelsel, bloedvatenstelsel en verteringsstelsel

Leerdoelen

• Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel benoemen met hun kenmerken en functies. 
• Je kunt de verschillen noemen tussen ingeademde lucht en uitgeademde lucht.
• Je kunt beschrijven hoe een inademing en een uitademing tot stand komen. 

vraag: Waarom zijn voedingsstoffen belangrijk?

Ademhalingsstelsel

Neusholte en mondholte

Neusharen houden grote stofdeeltjes tegen.

De neusholte is bekleed met neusslijmvlies. 

Neusslijm: kleine stofdeeltjes en 

ziekteverwekkers blijven kleven aan het slijm.

Trilharen: Verplaatsen het slijm naar de keelholte

Reukzintuig: zit boven in je neusholte

Keelholte en strottenhoofd

In de keelholte zitten de huig en het strottenklepje.

De huig: sluit de neusholte af als je voedsel inslikt. 

De strottenklep:sluit de luchtpijp af.

In het strottenhoofd zitten de stembanden.

Luchtpijp en bronchiën

De luchtpijp is een holle buis die aansluit op het strottenhoofd.

Kraakbeenringen: zorgen voor de stevigheid van de luchtpijp.

De luchtpijp is bedekt met slijmvlies.

Bronchiën 

De luchtpijp splitst zich in 2 takken: de bronchiën

Ze vertakken zich in steeds kleinere buisjes en eindigen in longblaasjes

Ook de wanden van de bronchien 

en longblaasjes zijn bedekt met slijmvlies

longblaasjes

longen

brochien

brochiolen

luchtpijp

De longblaasjes

oppervlakte van 70-100m2

blauw/rood bloed

wanden dun voor gaswisseling

Gaswisseling

Definitie: opname en afgifte van O2 en CO2 in de longblaasjes 

• Uitgeademde lucht heeft andere samenstelling dan ingeademde lucht 
• Haarvaten -> kleine bloedvaten met en dunne wand (1 cellaag)

Gaswisseling

-Wat is gaswisseling?

-verschil samenstelling ingeademde en uitgeademde lucht?

Hoe wordt zuurstof 

opgenomen?

Hoe wordt zuurstof opgenomen?

-Als je inademt neem je zuurstof op uit de lucht, deze lucht komt uiteindelijk terecht in een longblaasje. 

-De zuurstof gaat van de lucht in het longblaasje naar het bloed in de haarvaten (kleine bloedvaten) die om het longblaasje heen zitten. 

-Het bloed vervoert de zuurstof (de zuurstof bind aan rode bloedcellen) naar de cellen in het lichaam. 

-In deze cellen wordt de zuurstof gebruikt voor de verbranding van glucose

-Ingeademde lucht bevat meer zuurstof dan uitgeademde lucht

-Ingeademde lucht bevat minder koolstofdioxide dan uitgeademde lucht

Gaswisseling = de opname en afgifte van zuurstof en koolstofdioxide via de longblaasjes

Bekijk de afbeelding

Wat wijst nummer 2 aan?

Is het koolstofdioxidegehalte bij 1 hoog of laag?

Is het zuurstofgehalte bij 3 hoog of laag?

Welke gassen moeten bij de letters P en Q staan?

Luchtpijptakje

laag

laag

P= Zuurstof

Q=Koolstofdioxide

Bij pijl 3, de meest rechter, is er ...1....... zuurstof en .....2....... koolstofdioxide

1. 1= weinig 2= weinig
2. 1= weinig 2= veel
3. 1= veel 2= weinig
4. 1= veel 2= veel

Samenstelling van (ingeademde) lucht

Samenstelling lucht

• Ingeademde en uitgeademde lucht
• Verbranding: zuurstof nodig, 
• koolstofdioxide ontstaat
• Temperatuur

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Lucht stroomt naar binnen

Longen worden groter

Borstholte wordt groter

Buik beweegt naar buiten

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Lucht stroomt naar binnen

Longen worden groter

Borstholte wordt groter

Borstbeen gaat omhoog

Borstademhaling

* Tussenribspieren spannen   

   aan 

* Ribben en borstbeen 

    bewegen omhoog, 

*  Borstholte wordt groter. 

 * Tussenribspieren ontspannen,

*  Ribben en borstbeen bewegen 

    omlaag

*  Borstholte wordt kleiner.

Buikademhaling

* Middenrif trekt samen 

* Middenrif  beweegt omlaag,  

* Borstholte wordt groter.  

* Middenrif ontspant en 

   beweegt omhoog,

* Borstholte wordt kleiner.

Welke stap volgt op: "De longen worden groter"?

1. lucht stroomt naar binnen
2. lucht stroomt naar buiten
3. borstholte wordt groter
4. de borstholte wordt kleiner

Bij de uitademing gaat het middenrif omlaag

1. Juist
2. Onjuist

De borstademhaling begint met

1. samentrekken tussenribspieren
2. samentrekken middenrif
3. luchtdruk daling in de longen
4. vergroting van de longen

wat is de juiste volgorde van de 4 onderdelen van een borstademhaling

1. longen worden groter lucht stroomt de longen in ribben en borstbeen bewegen omhoog borstholte wordt groter
2. ribben en borstbeen bewegen omhoog borstholte wordt groter lucht stroomt de longen in longen worden groter
3. longen worden groter lucht stroomt de longen in borstholte wordt groter ribben en borstbeen bewegen omhoog
4. ribben en borstbeen bewegen omhoog borstholte wordt groter longen worden groter lucht stroomt de longen in

Door het samentrekken van je middenrif worden de longen .....1........ , zodat je....2..... . Deze beweging hoort bij .....3.......

1. 1=groter 2= inademt 3= buikademhaling
2. 1=groter 2= inademt 3= borstademhaling
3. 1=kleiner 2= uitademt 3= buikademhaling
4. 1=kleiner 2= inademt 3= borstademhaling

Buikademhaling

Evaluatie Leerdoelen

• Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel benoemen met hun kenmerken en functies. 
• Je kunt de verschillen noemen tussen ingeademde lucht en uitgeademde lucht.
• Je kunt beschrijven hoe een inademing en een uitademing tot stand komen. 

vraag: Waarom zijn voedingsstoffen belangrijk?

Evaluatie

• Hoe is de les gegaan?
• Normtempo gehaald?
• Exit ticket
• Normtempo Basisstof 3 en 4.
• tussentoets

Maak opdracht 14 op blz. 15 van je werkboek en fotografeer het resultaat.

Welke stoffen komen vrij bij verbranding?

1. zuurstof en brandstof
2. zuurstof en koolstofdioxide
3. brandstof en water
4. koolstofdioxide en water

Welke organen in ons lichaam halen de zuurstof uit de lucht?

1. hart
2. nieren
3. longen
4. darmen

Leerdoelen

• Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel benoemen
• Je kunt de kenmerken en functies van het ademhalingstelsel benoemen

vraag: Waarom zijn voedingsstoffen belangrijk?