Proefwerkstof

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Huiswerk controleren

Opdracht 3 

1. a. een klacht, b. een mededeling, c. een verzoek 

2. a. hoogachtend, b. hoogachtend, c. met vriendelijke groet 

Welke formuleringsfouten heb je gevonden?

Formuleringsfouten

• Net aangekomen was mijn mobieltje verdwenen – foutieve beknopte (bijwoordelijke) bijzin
  
• Dus – beter: daardoor
• De agenten waarmee – moet zijn: met wie
• Het rapport daar heb ik een kopie van – moet zijn: van het rapport heb ik een kopie
• P.S. … en van de nota van het mobieltje erbij – erbij is overbodig.
• 
  

Herhalen proefwerkstof H4

Spelling

KNVB is een:

1. afkorting
2. letterwoord
3. initiaalwoord
4. verkorting

Wat is de betekenis van:
gft

Wat is de betekenis van:
MHz

Vijf manieren

Je kunt een woord op vijf manieren korter schrijven.

Met een:

1. Afkorting 
2. Letterwoord
3. Initiaalwoord
4. Verkorting
5. Symbool 

1. Afkorting

Een afkorting is de weergave van een woord of een woordgroep door een of meer (begin)letters, zonder dat de afkorting in de plaats komt van wat wordt afgekort: als we de afkorting voorlezen, spreken we niet de afkorting uit, wel het woord of de woorden waar ze voor staat.

Bij afkortingen:

• Schrijf je met een of meer punten;
• Gebruik je een hoofdletter als die ook in het originele woord voorkomt.

Blz. (bladzijde), m.a.w. (met andere woorden), Z.M. (Zijne Majesteit). 

2. Letterwoord

Bestaat uit de eerste letters van een naam of woordgroep.

• Je spreekt het uit als een woord;
• Je schrijft het zonder punten;
• Je schrijft hoofdletters als die ook in het originele woord voorkomen. 

Havo (hoger algemeen voortgezet onderwijs), pin (persoonlijke identificatienummer), RIAGG (Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg). 

3. Initiaalwoord 

Wordt gevormd door dezelfde regels als een letterwoord (dus zonder punten en hoofdletters wanneer het hoort). Je spreekt het een initiaalwoord uit als losse letters, in tegenstelling tot he letterwoord. 

• pc (personal computer), wc (watercloset), OM (Openbaar Ministerie), NS (Nederlandse Spoorwegen). 

4. Verkorting

Is opgebouwd uit een of meerdere (delen van) lettergrepen. Je spreekt het uit als een woord. 

• Airco (airconditioning), info (informatie), horeca (hotel, restaurant en café). 

5. Symbool 

Een symbool is een notatie van een wetenschappelijk begrip, een eenheid of een valuta. De schrijfwijze is (inter)nationaal afgesproken. Ook als we een symbool lezen, spreken we het woord uit waar het voor staat.

• km/h (kilometer per uur), EUR (euro), Ca (calcium). 

Neem de woorden over en plaats zo nodig een trema, apostrof of koppelteken: PvdAer

Ideeen

Mediaaandacht

Trema

Uitspraak: 

     Wel: kopiëren, beëindigen, Azië, ideeën

     Niet: gekopieerd, video, buiig

Leenwoorden: überhaupt, conciërge, föhn. 

Let op: in samenstellingen gebruik je geen trema, maar een koppelteken: radio-interview, mee-eten, opera-achtig, cd-speler.

Apostrof

Als weglatingsteken: ’s avonds, Lars’ scooter, ’s-Hertogenbosch;

Uitspraakproblemen: kiwi’s, baby’s, Hanna’s fiets (Ik hOU vAn Ys) 

      Niet bij: cadeaus, cowboys, Annes fiets

Afleidingen en meervouden van initiaalwoorden: cc’en, dvd’tje, pc’s;

Verkleinwoorden op -y voorafgegaan door een medeklinker: baby’tje (maar: displaytje).

Let op! 

In samenstellingen met afkortingen of waar spraakverwarring kan voorkomen, gebruik je geen trema of apostrof, maar een koppelteken:

- ski-instructeur, na-apen, dvd-speler

Maar: cameraopstelling, autonomieakkoord. 

Welke werkwoordsvormen kunnen voorkomen in een zin?

Werkwoordsvormen 

1. Infinitief 
2. Persoonsvorm (tegenwoordige of verleden tijd)
3. Gebiedende wijs
4. Voltooid deelwoord
5. Onvoltooid deelwoord
6. Bijvoeglijk gebruikt 

Toen de avond ... (vallen), ... (verlichten) duizenden lampjes de kerstmarkt op het plein

Het ... (verbazen) me elke keer weer dat jij ... (kiezen) (worden).

Wat er ... (gebeuren) tijdens de gymlessen, ... (vinden) ik erg raar.

... (worden) nu eens volwassen!

Formuleren

Hoofdzin en bijzin

• Hoofdzin: persoonsvorm staat vaak op de tweede plaats, behalve bij vraagzin of gebiedende wijs. 


• Hoofdzin is de romp van een zin (belangrijkste) en bijzin is daarvan afhankelijk.
  

Beknopte bijzin

• Snelle manier van formuleren door weglaten van voegwoord, persoonsvorm en onderwerp. 


• Onderwerp van beknopte bijwoordelijke bijzin moet hetzelfde zijn als het onderwerp van de hoofdzin --> als dit niet zo is spreek je van een foutieve beknopte bijwoordelijke bijzin.

Beknopte bijwoordelijke bijzin

• Herken je aan:

1. Onvoltooid deelwoord: Lopend naar de overkant werd hij bijna aangereden.
2. Voltooid deelwoord: In roomboter gebraden smaakt het vlees hem erg goed.
3. Te + infinitief: Na koffie gedronken te hebben, vervolgden we onze busreis. 

Verschil bijzin en beknopte bijzin

Beknopte bijzin:

Lopend naar de overkant werd hij bijna aangereden.

In roomboter gebraden smaakt het vlees hem erg goed.

Na koffie gedronken te hebben, vervolgden we onze busreis.

Volledige bijzin: 

Terwijl hij naar de overkant liep, werd hij bijna aangereden.

Het vlees dat in roomboter is gebraden, smaakt hem erg goed.

Nadat we koffie hadden gedronken, vervolgden we onze busreis.

Foutieve beknopte bijwoordelijke bijzinnen

• Het onderwerp van de beknopte bijzin is niet hetzelfde als het onderwerp van de hoofdzin.

Lopend naar de overkant reed de auto hem bijna aan.

In roomboter gebraden eet hij het vlees met smaak op.

Na koffie gedronken te hebben, reed de bus verder.

Hoe verbeter je deze foutieve beknopte bijwoordelijke bijzinnen?

1.  Je kunt van de beknopte bijzin in een gewone bijzin veranderen (met onderwerp, persoonsvorm (en voegwoord)): Toen hij naar de overkant liep, reed de auto hem bijna aan. 
2. Verander de hoofdzin en vul het verzwegen onderwerp in: Lopend naar de overkant werd hij bijna aangereden door een auto. 

Verbeter deze zin:
Na een halfuur in de oven te hebben gelegen, aten de gasten de pizza op.

Verbeter deze zin:
Vrolijk dansend, werden de aardappels geschild.

Kijkend uit het raam, vielen de dakpannen naar beneden.

1. Goed
2. Fout

Na drie uur overlegd te hebben, zagen de Philipsmedewerkers af van de staking.

1. Goed
2. Fout

Huiswerk

Vrijdag 26-3:

Leren voor het proefwerk! (oefenproefwerk maken in de les) 

https://www.nederlandsetaaltest.nl/node/806/take