Herhaling Arm & Rijk

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Herhaling Arm & Rijk

Mexico en de Verenigde Staten

1

India en Groot Brittannië

2

Economische globalisering

3

Mexico en de VS

Het grensgebied

•  Welvarend en minder-welvarend komen bij elkaar
• Mix van culturen, unieke grensoverschrijdende identiteit 

Hoe is het leven in het grensgebied?

Werken

Wonen

Werken

- Economische samenwerking
- Doel: Vrijhandel binnen deze 3 landen
- Hoofdrol speler is toch VS

Voordelen

Nadelen

Werkgelegenheid bij de grens in Mexico: maquiladoras

Platteland in mexico minder werk doordat VS eigen producten subsidieert 

Minder werk in VS (fabrieken)

milieuvervuiling 

Werken

• Mexicaanse overheid wilde de armoede in het grensgebied bestrijden
• Regio werd aantrekkelijk gemaakt voor buitenlandse bedrijven
  door bijv. minder belasting
• Assemblagebedrijven / Maquiladoras 

Maquiladoras

Bedrijf waarin halffabricaten (een tussenvorm van een product) worden verwerkt tot eindproduct. In mexico heet dit Maquiladora. In maquiladoras wordt waarde toegevoegd aan een product. Mexico verdient veel geld met de uitvoer van deze producten.

Werken: Maquiladoras

• Vooral bij grensgebied
  
• Door succes uitgebreid naar andere delen
  van Mexico waar werkloosheid was

Wat zijn de voor- en nadelen van Maquiladoras voor Mexico?

Voordelen:

• werkgelegenheid
• meer welvaart (voor sommige mensen)

Nadelen:

• Ongelijkheid: goekope arbeidskrachten in Mexico
• Milieuvervuiling
• Grond goedkoop verkocht
• Slechte leefomstandigheden rondom deze steden

Wonen

• Wonen aan de grens in slechte omstandigheden
• Slecht onderwijs, gezondheidszorg, weinig infrastructuur, milieuproblemen...  

Een groot aantal werknemers in de maquiladoras woont in dit soort wijken

Dromen van een betere toekomst...

Tijdens de les zagen we een documentaire over de reis naar de VS

Bekijk de twee cartoons.
Waarom een grensoverschrijdend probleem?

Klik hier voor het antwoord

Aan de ene kant hebben de Verenigde Staten goedkope arbeiders nodig voor de productie in de fabrieken, aan de andere kant willen ze het aantal illegalen verminderen door strenge grenscontroles en beter bewaakte grenzen.

India en Groot-Brittannië

Koloniale verleden

Exploitatie kolonie versus vestigingskolonie

India was een exploitatiekolonie.
Het leverde grondstoffen, zoals katoen, zijde en thee. 
Hiervoor werden havens en sporen aangelegd in India (zie bron) 

Australië was een vestigingskolonie.
Dat is een overzees gebiedsdeel waar kolonisten zich blijvend vestigen. 

Verstedelijking

Belangrijke regel om te onthouden:

Hoe beter een land is ontwikkeld, des te hoger is de verstelijkingsgraad en des te lager is het verstedelijkingstempo.

Arme landen hebben hoger verstedelijkingstempo 

Urbanisatietempo en graad?

Urbanisatiegraad = hoeveel mensen wonen er in de steden

Urbanisatietempo = snelheid waaromee urbanisatiegraad toeneemt

Verstedelijking

GB: hoge urbanisatiegraad (90%), laag urbanisatietempo

-> gestart tijdens industrialisatie

India: lage urbanisatiegraad (33%), hoog urbanisatietempo

-> pas recentelijk. 

-> slums vanwege hoge tempo

En wat gebeurt er in de toekomst in India?

Als globalisering door blijft gaan zullen armere mensen aangetrokken blijven worden door werkgelegenheid/betere salarisen in de steden. Zo zal het tempo verder groeien en er steeds meer mensen in de stad wonen (graad). 

Ontwikkelingsindicatoren

Hoe vergelijken we landen met elkaar?

BNP

HDI

Ontwikkelingsindicatoren

BNP Bruto Nationaal Product	HDI Human Development Index
- Gemiddelde inkomen van een land per jaar, uitgedrukt in geld - Gemiddelde, dus regionale ongelijkheid is niet te zien. (daarom BRP) - Cijfers zijn niet altijd betrouwbaar - Verschillen in koopkracht niet meegeteld	- Puntensysteem - Economisch BNP - Demografisch Levensverwachting - sociaal-cultureel Analfabetisme - Geen info over regionale ongelijkheid

India is het nieuwe China

Het BNP per inwoner in India stijgt snel! 

Maar niet iedereen kan meedoen met deze groei...

... steden groeien snel en worden rijker (SEZ)

Groei van BNP in India 2013-2014

Samenstelling beroepsbevolking

Veranderingen in de beroepsbevolking van India

Wat zijn de drie sectoren?

Primaire sector = landbouw, visserij

Secundaire sector = industrie

Tertiaire sector = diensten

Wat is het wereldsysteem?

Periferie

Semi-periferie

Centrum

Wat zijn de drie groepen landen in het wereldsysteem?

periferie

semi-periferie

centrum

Kan je de verdeling van beroepsbevolking koppelen aan het wereldsysteem?

In centrumlanden vaak veel diensten.

In periferie veel landbouw, visserij.

In semi-periferie veel industrie.

India is door de industrie economisch gegroeid tot een semi-perifere land. 

Leeftijdsopbouw 

Geboorteoverschot

Er worden meer kinderen geboren dan dat er mensen overlijden. 

Sterfteoverschot

Er gaan meer mensen dood dan dat er kinderen geboren worden

Kan je de piramides koppelen aan de 3 groepen landen van het wereldsysteem?

Centrum landen = weinig tot geen bevolkingsgroei 

Semi-periferie = afnemende bevolkingsgroei

Periferie = sterke bevolkingsgroei

India nu in fase 3

geboortebeperking

Welk begrip hoort hierbij?

Vergrijzing
Demografische transitie 
Centrum land

Grijze druk

Economische globalisering

Gekenmerkt door:

• groeiende internationale handel
  
• groeiende buitenlandse investeringen
  
• toegenomen betekenis multinationals (MNO)
  

Tijd-Ruimte Compressie

Afname relatieve afstanden

door transporttechnologie en communicatietechnologie. 

Economische globalisering

Voordeel:

• vrijhandel
  
• goedkopere producten
  
• werkgelegenheid in minder ontwikkelde landen
  

Nadeel:

• verdwijnen werkgelegenheid uit ontwikkelde landen
  
• MNO's hebben veel macht
  
• Meer transport, aantasting milieu
  
• grotere kloof arm en rijk
  

Voorbereiden op toets

Gebruik de resterende tijd om je voor te bereiden op de toets en vragen te stellen