Les 3.2 Genen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

BS 2  GENEN

Planning

Herhaling 3.1

Leerdoelen

Theorie 3.2

Verwerking 3.2

Check leerdoel

Afsluiten

Gen

Basenparen die samen nodig zijn voor een eigenschap vormen samen een gen.

Genen hebben informatie voor het maken van eiwitten

Eiwitten: regelen de kleur, vorm en werking van je lichaam

Genvariant - Allel

Allel of genvariant: informatie in een gen

Allelenpaar: twee allelen van een gen

Het uiterlijk van een organisme noemen we

1. Genotype
2. Fenotype

Je hebt van elk gen ...... exemplaren in een cel.

1. 2
2. 3
3. 4
4. veel

Bevat een eicel genenparen?

1. ja, van elk gen
2. ja, maar alleen van de helft van de genen
3. ja, van bepaalde genen
4. nee

De informatie op chromosomen voor één erfelijke eigenschap

1. is een fenotype
2. is een gen
3. is een chromosoom

De informatie voor alle erfelijke eigenschappen noemen we

1. Genotype
2. Fenotype

Lesdoelen

Je kunt omschrijven wat :

 homozygoot, heterozygoot,dominant, recessief en intermediair fenotype betekenen

Genenpaar

• chromosomen komen in paren voor (2 x 23)
• op de chromosomen liggen genen
• genen komen dus ook in paren voor

Stijl of krullen?

De genen zijn gelijk. 

Gen van je vader = steil

Gen van je moeder = steil

> Homozygoot  voor deze eigenschap

> Homo = gelijk

Stijl of krullen?

De genen zijn gelijk

Gen van vader = krullend 

Gen van moeder = krullend 

> Homozygoot voor deze eigenschap

Stijl of krullen?

De genen zijn ongelijk

Gen van vader = steil haar

Gen van moeder = krullend

> Heterozygoot voor deze eigenschap

> Hetero = ANDERS

Stijl of krullen?

Blijkbaar is het gen van krullend haar sterker..

Gen voor krullen = dominant (STERKER)

Gen voor steil = recessief (ZWAKKER / VERLIEST)

Stijl of krullen?

Deze persoon is heterozygoot voor haarvorm

Het gen van krullend haar is dominant

Stijl of krullen?

Deze persoon heeft twee gelijke genen (homozygoot). Deze genen zijn recessief.

Deze persoon is homozygoot recessief. 

Stijl of krullen?

Deze persoon heeft twee gelijke genen (homozygoot). De genen zijn dominant.

Deze persoon is homozygoot dominant.  

Welk gen recessief of dominant is verschilt per soort...

Genotypen noteren

Dominant gen - hoofdletter

Recessief gen - kleine letter

AA = homozygoot dominant

Aa = heterozygoot

aa = homozygoot recessief

        ArAr                             AwAw                     ArAw

Intermediair fenotype

Een paar logische regels

• Een dominant gen is een gen dat altijd tot uiting komt in het fenotype
  
• Bij iemand die heterozygoot is komt het dominante gen tot uiting
• Een recessief gen komt alleen tot uiting als er geen dominant gen aanwezig is.
  
• Organismen waarbij het recessieve gen tot uiting komt zijn homozygoot voor deze eigenschap.

Aan het werk

Opdracht 1 t/m 6 van basisstof 3.2

Welk gen overheerst?

1. Dominant gen
2. Recessief gen
3. Intermediar gen
4. Alle genen

Wat betekent 'dominant' bij erfelijkheid?

1. Zwak; je gebruikt een kleine letter
2. Zwak; je gebruikt een grote letter
3. Sterk; je gebruikt een kleine letter
4. Sterk; je gebruikt een grote letter

A zorgt voor bruine ogen
a zorgt voor blauwe ogen
Welke kleur ogen is recessief?

1. A (bruin)
2. a (blauw)

Frank heeft voor de haarkleur de genen BB (bruin), Frank is

1. Homozygoot dominant
2. Heterozygoot
3. Homozygoot recessief

Het gen voor blauwe ogen is recessief, dat voor bruine ogen is dominant. Wat is de oogkleur van iemand met genotype Aa.

1. Bruin
2. Blauw
3. Groen

Welke kleur ogen heeft de persoon met chromosomenpaar 1?

1. Bruine ogen
2. Blauwe ogen
3. Combinatie van bruin en blauwe ogen

Hoe noteer je 'heterozygoot?

1. aa
2. Aa
3. AA

Lesdoelen

Je kunt omschrijven wat :

 homozygoot, heterozygoot,dominant, recessief en intermediair fenotype betekenen