les 5 poëzieproject: stijlfiguren - herhaling, opsomming, tegenstelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welk woord staat er onder het rode balkje?

Doel van de les

Je weet waarom een dichter stijlfiguren gebruikt.

Je leert over de stijlfiguren herhaling, tegenstelling en opsomming. 

Je leert de stijlfiguren herkennen in liedjes.

Welke vormen van beeldspraak ken je?

Stijlfiguren

Een tekst kan je op verschillende manieren aantrekkelijker maken: 

• beeldspraak (vergelijking, metafoor en personificatie)
• (rijmende) uitdrukkingen
• stijlfiguren (iets benadrukken)

Stijlfiguren

- herhaling

- tegenstelling

- opsomming (drieslag, climax, omgekeerde climax)

Herhaling

Een woord of woordgroep wordt herhaald

Nooit, maar dan ook nooit, zal ik jou begrijpen.

"Nee, nee, nee", zei moeder boos.

Herhaling

De mus

Tjilp tjilp – tjilp tjilp tjilp

tjilp tjilp tjilp – tjilp tjilp

tjilp tjilp tjilp tjilp tjilp tjilp

tjilp tjilp tjilp

Tjilp

Tegenstelling

Woorden, zinnen of tekstgedeelten zijn tegengesteld

Op het feest was veel te doen voor groot en klein.

In het donker is geen lichtpunt

Opsomming

Opsomming van namen, feiten of andere dingen

Voorbeeld: Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder (liedtekst van Ramses Shaffy)

Opsomming

Er zijn 3 bijzondere gevallen:

1.  de drieslag
2.  de climax
3.  de omgekeerde climax
   

Bijzondere opsommingen

climax= je bouwt de spanning op in je tekst en bewaar je de echte knaller tot het eind. 

Hij werd kwaad, woedend, nee, witheet toen hij dat zag.

Hij voldoet, neen... doet het goed, neen... uitstekend, neen... hij is de allerbeste.

Bijzondere opsommingen

Omgekeerde climax= een steeds zwakker wordende reeks:

Vorige week zag ik een fantastische film, nou ja, hij was mooi, acht, best wel goed eigenlijk.

Een vriend van mij, het is meer een kennis, iemand die ik ken. Nou ja, gewoon iemand waarvan ik weleens heb gehoord.

Drieslag 

Drieslag= opsomming van drie woorden, zinnen of zinsdelen.

Veni Vidi Vici - Ik kwam, ik zag, ik overwon

Bloed. Zweet. Tranen.

Hiep. Hiep. Hoera.

Een opsomming van drie geeft een afgerond gevoel. Alsof het klopt. Het maakt je boodschap krachtiger.

Er moet een opbouw in zitten: bewaar het beste voor het laatst.

0

'Bloed, zweet en tranen' - dit is een bijzondere opsomming. Wat voor een?

1. climax
2. omgekeerde climax
3. drieslag

Ik heb het goed gedaan, maar ook zo fout gedaan.
Als ik terugkijk in de tijd.

Welke stijlfiguur herken je hier?

1. herhaling
2. tegenstelling
3. opsomming

Een lach met tranen, zo voel ik mij vandaag.
Geproefd van het leven, zoveel vrienden ongekend.

Welke stijlfiguur herken je hier?

1. herhaling
2. tegenstelling
3. opsomming

Met bloed zweet en tranen, zei ik, rot hier nu maar op.
Met bloed zweet en tranen,
Zei ik vrienden, dag vrienden, de koek is op.

Welke stijlfiguur herken je hier vooral?

1. herhaling
2. tegenstelling
3. opsomming

Hij won die miljoenen niet, die Mini niet en zelfs geen 'eigen geldje'.

Dit is duidelijk een...

1. drieslag
2. climax
3. omgekeerde climax

Aan de slag

Maak de opdrachten die horen bij stijlfiguren.

Heb je de opdrachten bij beeldspraak nog niet gedaan, dan doe je deze ook.

Ik snap nu heel goed wat een stijlfiguur is! Ik kan ze herkennen in een tekst en ik kan er ook wel eentje zelf verzinnen.

1. Dat geldt voor mij.
2. Dat geldt een beetje voor mij.
3. Dat geldt bijna helemaal voor mij.
4. Dat geldt niet voor mij.