Week 26 - Grammatica woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Week 26 - Grammatica woordsoorten

Welkom hv1a!

Telefoon thuis of in je kluis? Ga dan lekker zitten en leg klaar:

 - je schrift en pen;

  - je leesboek

Je laptop blijft deze les in je tas

maandag 30 september 2024

Maandag 24 februari 2025

Lesdoelen, na deze les:

• Weet je wat je aan grammatica hebt.
• Weet je welke woordsoorten er zijn in cursus Grammatica

Planning van deze les :

• Lezen in je leesboek - 10 minuten
• Bespreken wat je gelezen hebt
• Taalvoutje van de week
• Video over grammatica
• Opdrachten van De Brug maken op je laptop.

Lezen in je leesboek

Je leest ongeveer 10 minuten in stilte.

Ik loop langs om je gelezen pagina's te noteren.

Na afloop kun je een vraag krijgen over wat je gelezen hebt. 

Taalvoutje van de week

Zwaar vuilnis!

Cursus 5 Grammatica woordsoorten

Komende weken doen we cursus 5 Grammatica, alleen de even paragrafen. Die gaan over woordsoorten.

• Welke woordsoorten ken je?

We sluiten de cursus af met een groepstoets.

Grammatica redekundig

Video Taalprof en Arnoud Kuijpers

In dit filmpje, gemaakt door de Taalprof (zie zijn site: http://taalprof.blogspot.nl/) en Arnoud Kuijpers, werd uitgelegd wat een taal aan een grammatica heeft! 

Grammatica taalkundig

De groepjes voor deze cursus stel ik later samen. 

Daarvoor maken jullie zo eerst zelfstandig opdrachten van De Brug op je laptop. 

Grammatica Woordsoorten, wat kun je verwachten:

§2 Zelfstandig naamwoord en lidwoord	§8 Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord
§4 Bijvoeglijk naamwoord	§10 Voorzetsels
§6 Zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord	§12 Bijwoorden

Zelf aan de slag

WAT?           Maak de opdrachten grammatica van De Brug Meestromen.

HOE            Online op je laptop: ga naar De Brug Meestromen, dan naar alle                             even paragrafen van Grammatica.
                      Lees bij elke paragraaf eerst de theorie.

HULP?        Overleg met je buurman/-vrouw.                   

TIJD             15 minuten.

KLAAR?      Maak opdracht 

      

Evaluatie

Jullie weten nu welke woordsoorten er zijn.

Volgende les woensdag 26 februari

Geen huiswerk. 

We gaan verder met opdrachten van De Brug Meestromen over grammatica.

Welkom hv1a!

Telefoon thuis of in je kluis? Ga dan lekker zitten en leg klaar:

 - je schrift en pen;

  - je leesboek - start met lezen

Je laptop blijft nog in je tas.

maandag 30 september 2024

Woensdag 26 februari 2025

Lesdoelen, na deze les:

• Kun je van de woordsoorten er minimaal 7 opnoemen. ord, zelfstandig werkwoord,  hulpwerkwoord, voorzetsels, persoonlijk voornaamwoord, bezittelijk voornaamwoord en bijwoord zijn

Planning van deze les :

• Lezen in je leesboek - 10 minuten
• Bespreken wat je gelezen hebt
• Opdrachten van De Brug maken op je laptop.

Lezen in je leesboek

Je leest ongeveer 10 minuten in stilte.

Ik loop langs om je gelezen pagina's te noteren.

Na afloop kun je een vraag krijgen over wat je gelezen hebt. 

Je maakt zo eerst zelfstandig de opdrachten van De Brug op je laptop. Deze gaan over grammatica woordsoorten.

Grammatica Woordsoorten, wat kun je verwachten:

§2 Zelfstandig naamwoord en lidwoord	§8 Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord
§4 Bijvoeglijk naamwoord	§10 Voorzetsels
§6 Zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord	§12 Bijwoorden

§2 Zelfstandig naamwoord (zn) en lidwoord (lw)

Zelfstandig naamwoord:

• een woord voor een mens , dier, plant, ding, gevoel of begrip;
• een eigennaam (zn-e) is ook een zelfstandig naamwoord: Lisa, Parijs, Rembrandt, Ierland.
  

• Een zelfstandig naamwoord heeft meestal een enkelvoud en een meervoud. Welke zelfstandige naamwoorden hebben dat niet?
• Je kunt er vaak een verkleinwoord van maken: egel – egeltje; verhaal – verhaaltje.
  
• Je kunt er vaak een lidwoord (de, het of een) voor zetten: de egel – een egel; het verhaal – een verhaal. Wanneer geen lidwoord?

Uitzonderingen hierop zijn bijvoorbeeld politie, vee (alleen enkelvoud) en hersens/hersenen (alleen meervoud).

Dat zijn de zogenoemde niet-telbare zelfstandige naamwoorden, bijvoorbeeld: duisternis, gedoe, geregel, goud, ijs, snoep, koffie, letterkunde, muziek, nieuws, nageslacht, griep. Deze woorden kunnen niet in meervoud gebruikt worden omdat je ze niet in een hoeveelheid kunt uitdrukken.

Bepaald lidwoord (blw)en onbepaald lidwoord (olw)

Er zijn drie lidwoorden: 

• de, het en een. 
• De woorden de en het zijn bepaald lidwoord (blw), want bij de pen en het boek weet je precies welke pen en welk boek bedoeld worden. Bij een pen en een boek weet je dat niet. Daarom is een onbepaald lidwoord (olw).
  

• Let op:
  
• Het woord het is geen lidwoord als het niet bij een zelfstandig naamwoord hoort: – Het is nog vroeg, maar het is buiten al donker.
  
• Het woord een is geen lidwoord als je het uitspreekt als 1: een van de leerlingen.

§ 4 WS Bijvoeglijk naamwoord

Cursus 5 Grammatica

Een bijvoeglijk naamwoord (bn) zegt iets over een zelfstandig naamwoord: Brugge is een mooie (bn) stad.

• heeft vaak een korte vorm (zonder e) en een lange vorm (met een e): geweldig – geweldige; saai – saaie; knap – knappe; interessant – interessante.

Soms staat het bijvoeglijk naamwoord achter het zelfstandig naamwoord:

Dit boek is goed en het onderwerp ervan is belangrijk

§ 4 WS Bijvoeglijk naamwoord

Cursus 5 Grammatica

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord (st.bn) zegt van welke stof iets gemaakt is: zilveren kettingen, een wollen vest.

• heeft maar één vorm en eindigt meestal op en: bronzen, katoenen, 
• maar niet als het uit een andere taal komt of een nog niet zo lang bestaande stof aanduidt (een suède tas, een fleece vest). 
• staat altijd vóór het zelfstandig naamwoord en het heeft geen trappen van vergelijking, bijv. groot, groter, grootst

Zelf aan de slag

WAT?           Maak de opdrachten 1 en 2  van grammatica §4 Bijvoeglijk                                         naamwoord  en Grammatica § 6 Zelfstandig werkwoord en                                      hulpwerkwoord bij De Brug Meestromen.

HOE            Op je laptop: ga naar De Brug Meestromen, dan naar
                    Grammatica § 4. Daarna naar §6                    

HULP?       Lees bij elke paragraaf eerst de theorie. 

TIJD             15 minuten.

KLAAR?     Maak opdrachten van §8,10 en12.         

      

§ 6 WS Zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord

Bij het tankstation heeft (hww)de chauffeur een krant gekocht (zww).

hww = hulpwerkwoord

zww = zelfstandig werkwoord

Hulpwerkwoorden: komen voor in elke zin met meer dan één werkwoord. 

Ze ‘helpen’ om het gezegde te maken: hebben, kunnen, mogen, moeten, willen, worden, zijn, zullen.

§ 8 WS Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord

§ 10 WS Voorzetsel

• Een voorzetsel (vz) wordt meestal vóór een woord of een groepje woorden gezet, soms erachter. 
• Samen vormen ze een zinsdeel dat vaak een plaats, tijd of reden/oorzaak aangeeft.
• Soms vormt een voorzetsel een vaste combinatie met een werkwoord: hopen op, denken aan, genieten van.
  
• Soms een vaste combinatie met een zelfstandig naamwoord: voorzetselseluitdrukking: bij wijze van, in antwoord op, in overleg met.

§ 12 WS Bijwoord

Een bijwoord kan van alles aangeven, bijvoorbeeld:

• tijd: binnenkort; gisteren; overmorgen; nooit; straks; vroeger; tegenwoordig;
  
• plaats/richting: er; daar; hier; nergens; overal; daarheen; erlangs; opzij;
  
• een reden/oorzaak: daarom; vandaar; hierdoor; daardoor;
  
• een vraag: hoe; waar; waardoor; waarheen; waarom; wanneer;
  
• (on)zekerheid: ongetwijfeld; vast; wel; misschien; vermoedelijk; zeker;
  
• ontkenning: niet; nooit; nimmer; geenszins.
  

Een bijwoord kan iets zeggen over:

• een hele zin: Vandaag gaan we met de klas zwemmen.
  
• een werkwoord: Sjoerd / loopt (zww) / langzaam.

Zelf aan de slag

WAT?           Maak de opdrachten grammatica woordsoorten van De Brug                                  Meestromen.

HOE            Op je laptop: ga naar De Brug Meestromen, dan naar Grammatica                       (§2,4,6,8,10,12).                      

HULP?       Lees bij elke paragraaf eerst de theorie. 

TIJD             15 minuten.

KLAAR?     Maak opdrachten

      

Evaluatie

Jullie kunnen nu:

• zeker 7 woordsoorten herkennen uit Cursus Grammatica
• woordsoorten van elkaar onderscheiden

Volgende les donderdag 26 februari

Welkom hv1a!

Telefoon thuis of in je kluis? Ga dan lekker zitten en leg klaar:

 - je schrift en pen;

  - je leesboek, start alvast met lezen

Je laptop blijft nog in je tas.

maandag 30 september 2024

Woensdag 26 februari 2025

Lezen in je leesboek

Je leest ongeveer 10 minuten in stilte.

Na afloop kun je een vraag krijgen over wat je gelezen hebt. 

Aan het einde van deze periode:

• kun je elk woord in een zin benoemen.
  
  
  

Aan het einde van deze les:

• is de theorie over woordsoorten besproken
• heb je de opdrachten uit de Brug Meestromen af.

Planning van deze les :

• Lezen in je leesboek - 10 minuten
• Theorie woordsoorten bespreken
• Opdrachten van De Brug maken op je laptop.
  
  

Tweede deel blokuur:

• gastles over lezen

Grammatica - woordsoorten

We zijn bezig grammatica en leren over diverse woordsoorten. 

Je leert over:

• zelfstandige naamwoorden en lidwoorden
• bijvoeglijk naamwoord
• persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord
• voorzetsels
• bijwoorden

Woordsoorten

• Lidwoorden (lw, blw, olw)
  de + het = bepaald, een = onbepaald
• Zelfstandig naamwoorden (zn)
  mensen, dieren, planten, dingen, gevoel
  kindje, zebra, cactus, zaklamp, verwarring
• Bijvoeglijk naamwoorden  (bn)
  zeggen iets over een zelfstandig naamwoord 

     Zij is de slimste van de klas! Dat is een mooi rapport.

Woordsoorten

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord (st.bn) zegt van welke stof iets gemaakt is: zilveren kettingen, een wollen vest.

• heeft maar één vorm en eindigt meestal op en: gouden, katoenen, houten
• maar niet als het uit een andere taal komt of een nog niet zo lang bestaande stof aanduidt (een suède tas, een fleece vest, een denim jasje). 
• heeft geen trappen van vergelijking, bijv. groot, groter, grootst

Woordsoorten

• Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord
  Verwijst naar levende wezens zonder de naam te noemen - Jij daar, kom eens!
  Geeft aan van wie iets is of bij wie iets hoort - Ik ga morgen eten bij mijn/m’n opa.

Voorzetsel

• wordt meestal vóór een woord of een groepje woorden gezet, soms erachter. 
• Samen vormen ze een zinsdeel dat vaak een plaats, tijd of reden/oorzaak aangeeft.
• Soms vormt een voorzetsel een vaste combinatie met een werkwoord: hopen op, denken aan, genieten van.
  
• Soms een vaste combinatie met een zelfstandig naamwoord: voorzetselseluitdrukking: bij wijze van, in antwoord op, in overleg met.

Bijwoord

Een bijwoord kan van alles aangeven, bijvoorbeeld:

• tijd: binnenkort; gisteren; overmorgen; nooit; straks; vroeger; tegenwoordig;
  
• plaats/richting: er; daar; hier; nergens; overal; daarheen; erlangs; opzij;
  
• een reden/oorzaak: daarom; vandaar; hierdoor; daardoor;
  
• een vraag: hoe; waar; waardoor; waarheen; waarom; wanneer;
  
• (on)zekerheid: ongetwijfeld; vast; wel; misschien; vermoedelijk; zeker;
  
• ontkenning: niet; nooit; nimmer; geenszins.
  

Een bijwoord kan iets zeggen over:

• een hele zin: Vandaag gaan we met de klas zwemmen.
  
• een werkwoord: Sjoerd / loopt (zww) / langzaam.

Zoek het bijwoord

1. Zij praat heel zachtjes.
2. De film was echt spannend.
3. We wandelen meestal samen naar school.
4. Mijn broer eet ontzettend snel.
5. Morgen gaan we naar het strand.

Zelf aan de slag

WAT?           Maak opdr. 1 en 2  van §10 en §12 bij De Brug Meestromen.

HOE            Op je laptop: ga naar De Brug Meestromen, dan naar Grammatica                       (§10,12).                      

HULP?       Lees bij elke paragraaf eerst de theorie. 

TIJD             15 minuten.

KLAAR?     Maak opdrachten bij Cursus 5 Grammatica, kies het woordsoort                           dat je nog lastig vindt

      

Zelf aan de slag

Volgende week

We gaan aan de slag in groepen.

Je maakt per groepje een mini-les over jouw onderwerp. 

Belangrijk:

Pak het stap voor stap aan. 

Wijs per groep een leerling aan die verantwoordelijk is voor de powerpoint, de theorie etc.

Stap voor stap

• Lees de theorie
• Bedenk wat je wilt vertellen
• Hoe ga je dat doen?
• Begrijp jij zelf volledig de theorie of heb je nog vragen?
  Hier geldt: BBB
• Werk aan de PowerPoint
• + de opdracht die je gaat doen

De onderwerpen

1. Zelfstandig naamwoord en lidwoord 
2. Bijvoeglijk naamwoord 
3. Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord 
4. Voorzetsel 
5. Bijwoord 

Je kunt de theorie vinden op:

• Zelfstandig naamwoord en lidwoord, p. 206-207
  
• Bijvoeglijk naamwoord, p. 210-211
  
• Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord, p. 218-219
• Voorzetsel, p. 222-223
• Bijwoord, p. 226-227

Wat ga je doen?

Je maakt met je groepsgenoten een mini-les.

Vertel over de woordsoort en leg uit hoe je het vindt in een zin.

• Elk groepje geeft de mini-les
• Iedereen komt aan het woord
• Elk groepje maakt met de klas de bedachte opdracht
• Iedereen in de klas doet mee
• De antwoorden worden besproken
• Je krijgt een cijfer: dat telt 0,5x mee. 

 

Maandag 3 maart

Geen huiswerk

We gaan aan de slag met de mini-les in groepjes