Taalblokken les 1 Tekstsoorten

• Onderwijsassistenten
• MBO
• Studiejaar 2

Taalblokken les 1

Onderwerp: tekstsoorten, strategieën en onbekende woorden.

Let op: deze les is heel belangrijk voor je centraal examen lezen/luisteren

Informatieve teksten

De schrijver of spreker geeft info over een bepaald onderwerp. De tekst is neutraal, dus geen eigen mening. Hij kan wel meningen van anderen presenteren. Dat wordt ook wel een beschouwing genoemd. Je kunt dan je eigen mening vormen.

Voorbeelden: journaal, uiteenzetting van een docent, nieuwsbericht, nieuwsbrief, schoolboek, woordenboek.

Waaraan kan je een informatieve tekst meteen herkennen?

1. aan de titel
2. aan de kopjes
3. aan de bron
4. aan de plaatjes

Betogende teksten

De schrijver of spreker geeft zijn mening over een bepaald onderwerp. Hij wil dat de lezer of luisteraar het met hem eens wordt. Dus overtuigen! Daarvoor geeft hij argumenten. Soms wil hij dat de lezer of luisteraar overgaat tot actie, bijvoorbeeld om iets te kopen. Voorbeelden: recensie, advertentie, blog, column, betoog, productpresentatie.

Instructieve teksten

De schrijver of spreker legt uit hoe je iets moet doen. De bedoeling is dat je een handeling goed uitvoert. Je krijgt geen mening gepresenteerd. In een geschreven tekst vind je vaak symbolen en je leest of hoort zinnen in de gebiedende wijs. Voorbeelden: recept, gebruiksaanwijzing, handleiding, instructie.

Wat is geen instructie?

1. Plaats de schroef aan de zijkant
2. Doe 300ml water in de pan
3. 3 maal daags 1 pil
4. Pepsi Max is het lekkerst.

Verhalende teksten

Deze teksten bevatten niet zozeer zakelijke informatie, maar vertellen een verhaal. De schrijver of spreker wil dat je geniet van zijn tekst en zet je soms ook aan het denken. De meeste verzonnen teksten vallen hieronder. Voorbeelden: verhaal, gedicht, roman, cabaret, sprookje, liedtekst.

Lees- en luisterstrategieën

Je kunt een tekst op verschillende manieren lezen of naar een spreker luisteren. Dat ligt aan het doel waarmee je leest of luistert. De manier waarop je dat doet, heet een strategie. 

Welke strategieën ken je?

Strategieën

Verkennend lezen

Wat voor tekstsoort? Wat is  het doel van de tekst? Je kijkt dan naar de titel, de tussenkopjes, de illustraties en de bronvermelding. Bijvoorbeeld bij  een verslag maken.

Globaal lezen of luisteren

Als je wilt weten wat het belangrijkste is, lees of luister je globaal. Grote lijn en  hoofdzaken. Bij een geschreven tekst lees je de eerste zin van elke alinea.

Gericht lezen of luisteren

Antwoord op een specifieke vraag, lees of luister heel gericht. Je let op bv. een bepaald woord of een naam. Alleen die stukken van de tekst die met jouw vraag te maken hebben.

Intensief lezen of luisteren

Als alle informatie belangrijk voor jou is, lees of luister je intensief. Bv  onthouden voor een toets.

Omgaan met onbekende woorden

Je komt soms woorden tegen die je niet kent. Vaak is het niet nodig precies te weten wat een woord betekent. Je kunt er op verschillende manieren mee omgaan.

Wat doe jij bij een onbekend woord in de tekst?

What to do?

Doorlezen of -luisteren

Gebruikmaken van de context

Woorddelen herkennen

Wat is een filtrum?

Opdracht

Taalblokken: bouwstenen-tekstsoorten- lezen en luisteren.

Succes!