Alles op een rij

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 1: Verbranding en ademhaling

Deze les

Even per paragraaf in twee minuten alles op een rij, daarna de  test jezelf maken

Klaar? Gebruik je flits kaarten

1.1 Stofwisseling

1 Je kunt uitleggen dat planten bij de fotosynthese energie vastleggen in glucose. Bladgroenkorrels, Mitochondriën, Licht/donker

2 Je kunt uitleggen dat bij de afbraak van glucose energie vrijkomt.

Planten maken voedsel en zuurstof voor dieren en mensen. De cellen in je lichaam gebruiken de stoffen die planten maken. Daardoor heb je energie om te bewegen en warm te blijven.

Een voorbeeld van stofwisseling is fotosynthese: de plant maakt van bepaalde stoffen andere stoffen

Een plant maakt zelf glucose en gebruikt dit (na verbranding) om bv te groeien

Hoe zit dat in ons lichaam?

In de plant wordt glucose gebruikt om te verbranden, net als de verbranding van een kaars.

Ook in ons lijf is er na verbranding energie om te groeien, jezelf warm te houden of te bewegen.

Cellen die veel energie nodig hebben, hebben meer mitochondriën, bv spiercellen

De afbraak van glucose (uit de voeding) vindt plaats in mitochondriën, dan komt de energie weer vrij.

Test jezelf maken

1.2 Verbranding

3 Je kunt het verband uitleggen tussen verbranding in cellen en lichamelijke activiteit.

4 Je weet dat bij verbranding zuurstof wordt verbruikt en koolstofdioxide ontstaat.

Een benzinemotor verbrandt een brandstof (benzine) om energie vrij te maken. Bij de verbranding verdwijnt de brandstof en ontstaan nieuwe stoffen. Ook in je lichaam vindt verbranding plaats.

Verschillende brandstoffen

• kaarsvet
• benzine
• glucose

Een verbrandingsproduct wat ontstaat is koolstofdioxide

Dit wordt aangetoond met helder  kalkwater (wordt troebel) als je met een rietje in kalkwater blaast.

Hoe reageert je lichaam?

Je lichaam heeft bij inspanning meer zuurstof nodig en verbrandt meer glucose. Je hart klopt sneller om meer glucose en zuurstof aan te leveren. Je ademt sneller om meer zuurstof binnen te krijgen.

Je produceert veel koolstofdioxide wat je snel uitademt en je produceert zweet (water) waardoor je lijf ook nog eens afkoelt.

Test jezelf maken

1.3 Ademhalingsstelsel

5 Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel benoemen met hun kenmerken en functies. Longhaarvaten, trilharen, voordelen neusademhaling

  

Voor verbranding in je lichaam is zuurstof nodig. Zuurstof neem je op uit de lucht met je longen. Ook je neus en het middenrif horen bij het ademhalingsstelsel.

Ademhalingsstelsel  (ademhalen)

De weg van lucht

• Mond / neusholte
• Keelholte
• Strottenhoofd
• Luchtpijp
• Bronchiën
• Luchtpijptakjes
• Longblaasjes

Test jezelf maken

1.4 Ademhalen

6 Je kunt de verschillen noemen tussen ingeademde lucht en uitgeademde lucht.

7 Je kunt beschrijven hoe een inademing en een uitademing tot stand komen. Gaswisseling, Ademhalingsspieren, ingeademde en uitgeademde lucht

De lucht in de longen moet voortdurend worden ververst. Dat gebeurt als je in- en uitademt. Je kunt op twee manieren in- en uitademen: via de borst of via de buik.

Verbranding en ademhaling

Het middenrif en andere ademhalingsspieren helpen ruimte te maken waardoor lucht naar binnen wordt gezogen.

Opname van zuurstof in het bloed

Test jezelf maken

1.5 Gezonde luchtwegen

8 Je kunt uitleggen wat je zelf kunt doen om je luchtwegen gezond te houden. Ventileren, Smog, Roken en teer

9 Je kunt beschrijven wat hooikoorts is.

Door verschillende oorzaken kunnen longen en luchtwegen minder goed functioneren. Iemand wordt dan benauwd of moet vaak hoesten. Je kunt zelf iets doen om je luchtwegen gezond te houden.

Test jezelf maken

1.6 Ademhaling bij dieren

10 Je kunt beschrijven hoe de gaswisseling plaatsvindt bij verschillende diergroepen.  Eencelligen, celmembraan, Tracheën, Stigma's, kieuwen, luchtzakken

Alle organismen nemen stoffen uit hun omgeving op en geven stoffen aan hun omgeving af. Het maakt hierbij niet uit of het organisme uit één of uit heel veel cellen bestaat.

Tracheeën

• Tracheeën zijn luchtbuizen in het lichaam van een insect.
  
• Deze luchtbuizen hebben een opening aan de zijkant van het lichaam, een stigma. Tracheeën vormen een groot oppervlak door het hele lichaam.
• Dit systeem staat los van de bloedsomloop.

Bij vissen gaat het water langs de kieuwen . Deze nemen (net als onze longen) zuurstof op en geven koolstofdioxide af.

Ademhaling bij vogels

Test jezelf maken

Leren voor de toets

• Maak gebruik van de flitskaarten, zo wordt je bekend met alle termen.
• In je boek (achter de practica) staan samenvattingen van alle paragrafen
• Maak de diagnostische toets (laatste pukkel bij opdrachten)
• Lees de lesstof en concentreer je op de vetgedrukte woorden

Leer vooral de namen van onderdelen in  afbeeldingen (zoals het ademhalingsstelsel)

                                                           SUCCES!!!!!!!!!