H5.2 Een nieuwe wereldorde

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H5.2 Een nieuwe wereldorde

 opdrachten 11, 12, 13, 15, 16 + 17

Wat gaan we doen?

1. Nakijken opdrachten (11, 12, 13, 15, 16 + 17)

2. Aantekening (Republiek van Weimar)

3. Filmpje over de Republiek van Weimar 

4. Huiswerk voor de komende les opschrijven

Opdracht 11

Geef bij de gebeurtenissen steeds een oorzaak en een gevolg. Zoek op wat je niet meer weet.

• De Verenigde Staten gaan deelnemen aan de Eerste Wereldoorlog.

o Oorzaak: 

• Torpederen van Amerikaanse schepen door Duitse onderzeeërs en bankiers zijn bang voor verlies van Engeland en Frankrijk. 

1/5

Opdracht 11

Aanleiding: 

• Duitsland probeert Mexico over te halen tot oorlog tegen de Verenigde Staten.
  

o Gevolg: 

• Amerikaanse soldaten zorgen voor een geallieerde overmacht aan het westfront, Duitsland kan hier niet tegenop.
  

2/5

Opdracht 11

• Rusland stopt de oorlog tegen Duitsland.

o Oorzaak:

• Rusland leidt veel verliezen, zowel aan grondgebied als aan mensenlevens.
  

o Gevolg: 

• Rusland moet (Vrede van Brest-Litovsk) veel gebied afstaan die veel vruchtbare grond, industrie en grondstoffen bevatten.
  

3/5

Opdracht 11

• President Wilson wil een Volkenbond.

o Oorzaak: 

• De verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog.
  

o Gevolg: 

• De Volkenbond wordt opgezet, maar de Verenigde Staten doen niet mee.
  

4/5

Opdracht 11

• In het Verdrag van Versailles zijn straffen voor Duitsland vastgelegd.

o Oorzaak: 

• Duitsland verliest de oorlog.
  

o Gevolg: 

• Grote economische problemen, politieke onrust.
  

5/5

Was wir verlieren sollen!

Republiek van Weimar (1918-1933)

Duitsland werd een democratische republiek met veel problemen.

oorzaken:

1. Oorlog verloren
2. Zware straffen opgelegd (Verdrag van Versailles)
3. Hyperinflatie
4. Economische problemen door de herstelbetalingen

2/2

Opdracht 12

Gebruik: Wilsons strijd voor de Volkenbond, en bron 4 en 5.

Vul met behulp van bron 5 het schema in.

Opdracht 13

Volgens sommige mensen was het logischer geweest om de onderhandelingen in Versailles niet door de president te laten voeren, maar door een aantal leden van het Congres. Bedenk een argument dat deze denkwijze ondersteunt, en een argument tegen deze denkwijze.

Voor: Het Congres neemt de beslissing over verdragen, dus ook over het Verdrag van Versailles.

Tegen: De president kan een veto uitspreken en dus de beslissing van het Congres alsnog terugdraaien. Uiteindelijk gaat hij er dus over.

Opdracht 15

Als je de internationale politiek van de Verenigde Staten voor en na de Eerste Wereldoorlog vergelijkt, zie je zowel continuïteit als verandering. Geef van allebei een voorbeeld.

Continuïteit: 

• Isolationisme.

Verandering: 

• Bemoeienis met Europa (Versailles) en Rusland (burgeroorlog).

Opdracht 16

Na de Eerste Wereldoorlog ging het slecht met de economie van de Verenigde Staten. Geef daar twee oorzaken van.

Twee van de volgende:

• De Europese vraag naar oorlogsmateriaal valt weg.
• De Europese landbouw komt weer op, met als gevolg minder vraag naar Amerikaanse landbouwproducten.
• De Amerikaanse oorlogsveteranen komen weer op de arbeidsmarkt (dus veel werk nodig).

leerdoel!

Opdracht 17

De economie krabbelde in de Verenigde Staten al snel weer op. In Europa gebeurde dat pas enkele jaren later. Bedenk waarom de economie in de Verenigde Staten sneller kon herstellen dan in Europa.

• Er was niet gevochten op Amerikaans grondgebied, geen oorlogsschade, de economie kon direct weer draaien.

leerdoel!

Huiswerk

5.2 Een nieuwe wereldorde na Versailles

Lees:

Chaos in Duitsland en Hulp voor Duitsland

Maken:

Opdrachten 18, 19, 21, 22 + 25

Deze les:

• Nakijken opdrachten 18, 19, 21, 22 + 25
• Aantekening Dawesplan
• Video: uitleg Dawesplan
• Huiswerk opschrijven
• Leerdoel 5.4 (overnemen)

Opdracht 18

Tussen 1914 en 1919 maakte Duitsland grote veranderingen door. Noem een politieke, een economische en een maatschappelijke verandering.

• Politieke verandering: 

• Duitsland werd een democratische republiek in plaats van een keizerrijk.

• Economische verandering: 

• Duitsland werd belast met hoge herstelbetalingen door Versailles.

2/2

Opdracht 18

Tussen 1914 en 1919 maakte Duitsland grote veranderingen door. Noem een politieke, een economische en een maatschappelijke verandering.

• Maatschappelijke verandering: 

• de Duitse bevolking was ontevreden en boos over Versailles.

2/2

Opdracht 19

Leg uit dat beide bronnen (6+7) de hyperinflatie van Duitsland in 1923 illustreren.

• Bron 6: Door geld te gebruiken voor kleding wordt duidelijk dat geld weinig tot geen waarde heeft. 
• Bron 7: De prijs voor een brood loopt heel snel op tot grote hoogte.
• Beide verschijnselen passen bij waardeloos geworden geld, het gevolg van hyperinflatie.

2/2

Opdracht 21

Geef bij de pijlen aan welke rechten en plichten de verschillende landen naar elkaar hadden na de Eerste Wereldoorlog. Zet de cijfers 1 tot en met 6 bij de juiste pijl.

1. Herstelbetalingen doen

2. Herstelbetalingen ontvangen

3. Oorlogsleningen terugbetalen

4. Oorlogsleningen terugkrijgen

5. Consumentenproducten verkopen

6. Consumentenproducten kopen

komt overeen met opdracht 21

Dawesplan (1924)

1. De herstelbetalingen mocht Duitsland in kleinere termijnen voldoen en Duitsland  werd meer tijd te geven om te betalen.
2. Amerikaanse leningen en internationale banken voor Duitsland  om zijn economie op te bouwen. Dit betekende dat Duitsland geld had om te investeren in infrastructuur, industrie en andere belangrijke sectoren.

1/2

Dawesplan (1924)

3. Controle van buitenlandse experts op de Duitse economie om ervoor te zorgen dat alles volgens plan verliep. Deze experts zouden helpen om  Duitsland op het goede spoor te houden.

4. Ruhrgebied werd teruggegeven. De Franse en Belgische troepen verlieten het Ruhrgebied. Dat is een economisch belangrijk gebied (fabrieken en grondstoffen) van Duitsland.

2/2

Opdracht 22

Maak met behulp van het schema bij opdracht 21 duidelijk waarom de Verenigde Staten, Frankrijk en Groot-Brittannië opnieuw afspraken maakten over de herstelbetalingen van Duitsland.

• Verenigde Staten: 

• als Duitsland herstelbetalingen bleef doen, konden Groot-Brittannië en Frankrijk oorlogsleningen terugbetalen aan de Verenigde Staten en daar producten kopen. Voor Duitsland gold: als de economie weer op gang kwam, konden de VS weer met Duitsland handelen.

2/2

Opdracht 22

Maak met behulp van het schema bij opdracht 21 duidelijk waarom de Verenigde Staten, Frankrijk en Groot-Brittannië opnieuw afspraken maakten over de herstelbetalingen van Duitsland.

• Frankrijk en Groot-Brittannië: 

• Nieuwe afspraken brengen de herstelbetalingen weer op gang.

2/2

Opdracht 25

Geef voor Duitsland en voor Frankrijk en Groot-Brittannië aan welke rol de Verenigde Staten tussen 1919 en 1924 voor hen speelden op economisch én op politiek gebied. Geef zoveel mogelijk voorbeelden uit de tekst van deze paragraaf.

2/2

Huiswerk

5.4 | Economische crisis in de Verenigde Staten

maken opdrachten 44, 45, 51, 53, 58 + 60

Leervraag 5.4

Welke keuzes maakten de presidenten Hoover en Roosevelt in hun aanpak van de economische crisis in de jaren dertig?

President Hoover (republikein):

Hij wilde de problemen in de landbouw oplossen en de grote verschillen tussen arm en rijk aanpakken. Het instorten van de aandelenmarkt vond hij geen groot probleem. De economie zou zich vanzelf herstellen. Hij investeerde wel in wekgelegenheidsprojecten.

Leervraag 5.4

President Franklin D. Roosevelt (democraat)

FDR won de verkiezingen met zijn ‘New Deal’-programma. Hij nam maatregelen om de armoede te bestrijden en, ook hij, begon met werkgelegenheidsprojecten. Naast de WPA (Works Progress Administration) kwam er ook sociale zekerheid (Social Security Act). Veel rijke Amerikanen vonden FDR niet zo tof want hij verhoogde de belastingen.