STRAATTAAL EN DIALECT

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

STRAATTAAL & DIALECT

wat gaan we doen?

• Wat leer je?
• Achtergrond en het ontstaan
• Wat heb je geleerd?
• Opdracht maken 
• Evaluatie

Lesdoel

• Je weet wat de Nederlandse taal en straattaal of dialect  met    elkaar te maken hebben.
• Je weet waarom straattaal of dialect gebruikt wordt.
• Je vergroot je kennis over straattaal  en dialect.

De Nederlandse taal(vormen)

Nederlandse taal = 

ook wel standaardtaal of algemene omgangstaal.

Er is niet één soort Nederlands dat door iedereen gesproken wordt.  

Daarnaast zijn er allerlei dialectvormen 

en jongerentaal -> straattaal.

Wat is belangrijk bij een taalvorm?

• Het bepalen van de betekenis.
• Wat is de bedoeling van de spreker?
• Kennis van de wereld.
• De inhoud.
• De sociale relaties tussen taalgebruikers.
• Passend bij sociale omstandigheden. 

Achtergrond

Wikipedia:
Straattaal, een vorm van jongerentaal, is de mengtaal die jongeren van verschillende culturele en sociale achtergronden in het dagelijks leven spreken op school en op straat, naast de standaardtaal van het land waar ze wonen. Straattaal is aan het eind van de 20e eeuw ontstaan .

Eenvoudig uitgelegd:

Straattaal is een zelfgemaakte taal vol afkortingen in sms- en apptaal, schunnige woorden uit de hiphop en leentermen uit het Marokkaans, Turks, Engels en Surinaams. In Nederland is de basistaal Nederlands. Er wordt gespeeld met lidwoorden, toon, tempo en volume. 

   Achtergrond 

Wikipedia:

Dialect is in de taalkunde de benaming voor een talige variëteit die niet als standaardtaal geldt.

Nederlandse dialecten zijn nauw verwant aan de Nederlandse taal  -> in hetzelfde taalgebied als het Standaardnederlands  gesproken. Vaak weer onderverdeeld in regiolecten en stadsdialecten.

Eenvoudig uitgelegd:

Dialect is een taal op zich: met een eigen woordenschat, klanken en grammatica.                 

Een dialect kan voor vooroordelen zorgen ('dom', maar gezellig) en kan minder kansen geven bij  bijv. sollicitaties. Een dialect kan soms lastig verstaanbaar zijn voor iemand die het dialect niet spreekt of kent.

Waarom spreken jongeren straattaal?

• Het is een codetaal.     
• Het zorgt voor verbondenheid, maar kan ook mensen uitsluiten.
• Je toont bij welke groep je sociaal en geografisch hoort.
  
• Leuke manier om met taal te spelen-> straattaal kent geen regels ->       heeft een hoog 'do it yourself' gehalte.
• Boodschap hoeft niet letterlijk onder woorden                                                 gebracht te worden -> én toch is het verband/                                                       de relatie helder.

Overeenkomsten straattaal & dialect(en)

• Beide zijn varianten binnen het standaard Nederlands.
• Wordt naast het Nederlands gebruikt -> dus ook taalvaardig in het Nederlands.
• Beide zijn een typische 'in-group' spreekstijl' -> onderling kunnen ze elkaar goed verstaan.
• Verschillen in regio's of groepen -> veel variatie en verandering.
• Associatie met individuen of groepen met een lage sociale status.
• Verbondenheid en groepsgevoel.
• Stoerheid (straattaal) & gezelligheid (dialecten).
• Kan nadelig zijn voor een succesvolle maatschappelijke carrière -> niet algemeen geaccepteerde norm.

Opdracht 

Schrijf de tekst van de volgende slide in het standaard Nederlands. 

Als je het even niet weet

Straattaal is bijna overal te horen tegenwoordig. 

Op straat, op school, radio en TV, in commercials en in talloze Nederlandse rapnummers. Straattaal is een onderdeel geworden van de maatschappij. 

Weet je de betekenis van straattaalwoorden niet? Het straatwoordenboek kan je helpen. Er staan 8889 termen inclusief betekenis in de database, en dit aantal groeit iedere dag! 

https://straatwoordenboek.nl/

Straattaal & dialect in muziek

differentiatie opdrachten

Evaluatie

Korte terugblik: Wat heb je geleerd deze les?

schrijf op een post-it papier een kenmerk van een dialect of straattaal

of

Schrijf een woord en de betekenis op. Straattaal of dialect.