4.2 Spanningsbronnen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1,2

2. Spanningsbronnen

Welke
spanningsbronnen
ken ik al?

Deze les

Samen lezen § 4.2

Afronden § 4.1

Mk en lr § 4.2

Uitleg § 4.2

2. Spanningsbronnen

1

Spanningsbronnen

1

2

3

Chemische spanningsbron

1

Batterijen en accu's

In elke stroomkring heb je een spanningsbron nodig. 

Veel gebruikte spanningsbronnen zijn 

• batterijen, 
• accu's en 
• dynamo's. 

• Ze leveren elektrische energie. 

Batterijen en accu's

In batterijen en accu's wordt de elektrische energie uit bepaalde stoffen gehaald. Deze stoffen worden verbruikt wanneer de accu of batterij energie levert. Als de stoffen op zijn, is de batterij leeg. Bij accu's kun je de oorspronkelijke energie weer terugkrijgen door de accu op te laden. 

Batterijen bevatten giftige stoffen, daarom horen batterijen bij het klein chemisch afval (KCA)

Andere spanningsbronnen

1

Spanningsbronnen

3

filmpje dynamo1

1

https://youtu.be/qoVhqK4Hbrs?si=J-36u1JFzE1_diNi

2

Dynamo's en generatoren

In een dynamo wordt elektrische energie opgewekt door een beweging. Wanneer het wieltje van een dynamo draait, levert de dynamo elektrische energie.

In elektriciteitscentrales wordt elektrische energie opgewekt in generatoren, dit zijn een soort grote dynamo's.

Via elektriciteitsmasten en ondergrondse kabels wordt de elektriciteit aangeleverd aan woningen en bedrijven. Dit wordt het lichtnet genoemd. 

Spanning

1

2

3

Spanning

• Op batterijen staat altijd de spanning vermeld. 
• De grootte van de spanning wordt vermeld in Volt (V).
• Er zijn batterijen van 1,5 Volt, 4,5 Volt en 9 Volt.
• De spanning zorgt ervoor dat er stroom kan lopen.
• Hoe groter de spanning hoe sterker de batterij.
• Een spanning van 6 Volt laat een lampje feller branden dan een batterij van 4,5 Volt.

Spanning

Voor het meten van spanning gebruik je een spanningsmeter.

Een Spanningsmeter wordt ook wel Voltmeter genoemd.

De juiste spanning gebruiken

Een fietslampje is gemaakt voor een spanning van 6 Volt.

Op die spanning brandt het lampje goed. 

• Sluit je het lampje aan op 1,5 Volt dan brandt het lampje zwak.
• Sluit je het lampje aan op 12 Volt, dan gaat het lampje kapot.

Batterijen serie schakelen

1

2

3

4

5

6

Spanningen optellen

Er zitten 6 batterijen van 1,5V achter elkaar

Gevraagd de totaal spanning.

Jan heeft twee batterijen vereerd om geplaatst

Bereken de totaalspanning

Spanningen optellen

Er zitten 6 batterijen van 1,5V achter elkaar

Gevraagd de totaal spanning.

Jan heeft twee batterijen vereerd om geplaatst

Bereken de totaalspanning

Antwoord

Kies een richt voor de + en als een batterij verkeerd om zit een -

• Utot = 1,5V + 1,5V + 1,5V + 1,5V + 1,5V + 1,5V = 9 V
  
• Utot = 1,5V + 1,5V + 1,5V + 1,5V - 1,5V - 1,5V = 3 V
  

Serieschakeling met batterijen

Vaak heb je meer dan één batterij nodig om de juiste spanning te krijgen. Voor een zaklamp heb je bijvoorbeeld 3 staafbatterijen van 1,5 Volt nodig.

Je moet de batterijen in serie schakelen. Je moet dan de plus-pool tegen de min-pool van de andere batterij leggen.

Als je de batterijen in serie schakelt mag je de spanning van de batterijen bij elkaar optellen.

Spanning van een stopcontact

De meeste huishoudelijke apparaten zijn voor een spanning van 230 Volt gemaakt.

230 Volt is de spanning van de stopcontacten in een huis.

Aan de slag

mk en lr § 4.2 

Huiswerk voor maandag