BOL 1.3.6 VPK - Ethiek in de gezondheidszorg

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Beroepsopleiding
• Studiejaar 1

BOL 1.3.6 VPK - Ethiek in de gezondheidszorg

Wat is ethiek?

Inleiding

Ethiek komt van het Griekse woord ethos, dat ‘zede’ of ‘gewoonte’ betekent.

De ethiek houdt zich bezig met morele vraagstukken. Dit zijn vraagstukken die gaan over wat goed en wat slecht is, en over de manier waarop we zouden moeten leven. De ethiek doet dat door volgens bepaalde stappen over morele vragen na te denken.

Ethiek?

“Ethiek is de leer van het moraal, dat zijn de waarden en normen die richting geven aan jouw handelen
Het is het nadenken of jouw handelen leidt tot goede zorg (Nursing, 2004)

Wat zijn normen?

1. Regels hoe we ons wel/niet moeten gedragen
2. handelingsvoorschriften die laten zien wat je zou moeten doen om 'waarden' te bereiken
3. Karaktereigenschappen
4. Idealen

Normen zijn op waarden gebaseerde handelingsvoorschriften die laten zien wat je zou moeten doen om die waarden te bereiken.

Wat zijn waarden?

1. Waarden zijn een geheel van normen en waarden
2. Regels hoe we ons wel of niet moeten gedragen
3. Waarden geven aan waar mensen naar streven en wat ze belangrijk vinden
4. Karaktereigenschappen

Voorbeeld: normen & waarden

Norm: respect voor het leven

Waarde: iedereen zo lang mogelijk in leven houden

Dilemma's:

• Wat als iemand in diep coma ligt? 
• Tot welke leeftijd?
• Wat als er veel kosten aan verbonden zijn?
• Wat als iemand dat niet wil? 
• Wat als familie dat niet wil? 

Opdracht
1. Zoek op: wat is een beroepscode / wat staat er in een beroepscode?
2. Noem 2 voorbeelden uit de beroepscode van Verplegenden en Verzorgenden.

zie ook mboleren.nl 

Juridische normen

Gedragsregels die in wetten zijn vastgelegd en waar een zorgverlener zich aan moet houden

• Wet BIG, 
• de WGBO, 
• de Wet zorg en dwang 
• de Wet BOPZ

De juridische normen waar een zorgverlener zich aan moet houden, zijn de wettelijke handelingsvoorschriften zoals vastgelegd in wetten.

De tuchtrechter doet uitspraken over gevallen waarbij een zorgverlener wordt aangeklaagd door een ander, bijvoorbeeld een cliënt. De uitspraken van de tuchtrechter komen voor een belangrijk deel voort uit de juridische normen. 

(Medisch) tuchtrecht 

• Medisch tuchtrecht is de vorm van rechtspraak die geldt voor de beroepen die zijn ingeschreven in het BIG-register. 
• Het tuchtcollege beoordeelt of de zorgverlener binnen de grenzen van het eigen deskundigheidsterrein zorgvuldige zorg heeft geleverd. 
• Straffen kunnen zijn: waarschuwing, ontzegging tot beroepsregister. Bij overtreden wetgeving geldt strafrecht.

Dagelijkse ethische dilemma's op de werkvloer

- Emoties bij de omgang met cliënten (verliefdheid, agressie)

- Omgaan met mantelzorgers en/of verwanten (bemoeizucht, kritiek)

- Scheiding werk en privé niet los kunnen laten

Grote ethische dilemma’s;

- Opvattingen over leven en dood

- Problemen en vraagstukken rondom zeggenschap van cliënten en familie.

Opdracht: 

• Maak 4 groepen
• Ga in je groepje een dilemma bespreken
• één van het groepje noteert het antwoord en deelt dit met de klas

Situatie: Een 27-jarige man met een licht verstandelijke beperking heeft een chronische ziekte. Voor zijn gezondheid moet hij zeer trouw een bepaalde therapie volgen. Hij heeft daar moeite mee. Zijn ouders willen betrokken zijn; tegelijkertijd heeft de arts een geheimhoudingsplicht.

Ethische vraag: ‘Mogen ouders betrokken worden bij de zorg voor jongvolwassenen(18+) als deze zich niet aan de therapie houden?’

Met welke ethische dilemma's wordt jij geconfronteerd op je stage?
Een aantal voorbeelden:

- Hoe moet je omgaan met wensen van familie die niet in het belang zijn van de dementerende cliënt?
- Mag je als professional afwijken van protocollen en standaarden in het belang van de cliënt?
- Hoe ga je om met beroepsgeheim en privacy als je op een feestje bent of als je samenwerkt met hulpverleners met diverse beroepsachtergronden?

klassikaal bespreken.

Maak de e-learning: Ethiek in de gezondheidszorg.

Zijn er nog vragen?