Arm & Rijk §2.2] Ruzie om water

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

2.2 Ruzie om water

Midden-Oosten

Midden-Oosten

Beschrijving van de openingsfoto

Afbeelding: Leven langs de Nijl

Neerslag

Verdamping

Condensatie

Oppervlaktewater

Infiltratie

Aquifer

Afstroming

Van welke rivieren krijgt het Midden-Oosten water?

Rivieren in het Midden Oosten

Nijl

Nijl

Eufraat

Eufraat

Tigris

Jordaan

Water Midden-Oosten

Noord: smeltwater van rivieren Eufraat en Tigris

Midden: smeltwater van rivier de Jordaan

Zuid: Rivier de Nijl

Egypte & de Nijl

Egypte

Van welk land was Egypte een kolonie van 1882 tot 1922

Britten katoenteelt 

irrigatienetwerken

1. Verenigd Koninkrijk
2. Frankrijk
3. Nederland
4. Duitsland

Verdrag bevoordeelt Egypte

► Waterverdrag (1929) 

 verzekeren ruime watervoorziening voor Egypte 

Andere Britse koloniën in het stroomgebied mogen geen grote irrigatieprojecten opzetten zonder toestemming van Egypte (lees: de Britten want die waren de baas).

Zonder toestemming van Egypte mochten de andere landen onder Brits bewind – Uganda, Kenia, Tanzania en Sudan – geen grote irrigatieprojecten beginnen.

Nijldelta

Wat valt op?

Dekolonisering en onvrede

► Na 1945 werden de andere staten in het stroomgebied onafhankelijk. Egypte staat niet open voor overleg over het Nijlverdrag. Alleen met Sudan wordt een nieuw waterverdrag afgesloten.
● In het Nijlbekkeninitiatief proberen de overige landen (waaronder Ethiopië) het oude verdrag open te breken om zo tot meer watervoorraden te komen (landbouwwater en macht).

Actualiteit

Aswandam in de Nijl

• Dam door Egypte gebouwd

Voordelen:

• regelen waterstand - overstromingen
• irrigatiewater opslaan in stuwmeer (= Nassermeer)
• hydro-elektriciteit
• scheepvaart gemakkelijker

Aswandam in de Nijl

Aswandam in de Nijl

Nadelen:

• Dorpen lopen onder
• Veel verdamping - denk aan woestijnklimaat!
• Veel sedimentatie in Nassermeer (stuwmeer)
• Minder slib in de delta -> minder vruchtbaar, verdroging, daling bodem, verzilting
• Milieubelasting

Türkiye

Eufraat en Tigris

Dammen in Oost-Turkije

Met behulp van het Zuidoost-Anatolië Project (GAP) maakt de Turkse regering gebruik van de enorme hoeveelheden water in het oosten van het land. Het werk is in 1984 begonnen en omvat waterkrachtcentrales, irrigatiekanalen en 22 stuwdammen in beide grote rivieren (figuur 2.28). Zo hoopt men de economie van dit gebied te stimuleren. Daarnaast heeft de regering nog een politiek doel.

Politiek doel 

Doel: Koerden bij Turkije betrekken

Gevolgen

Hoeveelheid rivierwater beschikbaar per land

‘Allah gaf olie aan hen, maar water aan ons’

► Het GAP levert spanningen op met buurlanden.
● Buurstaten krijgen minder water. Turkije claimt het water binnen eigen grenzen.
● Watergebrek in de buurlanden is een voedingsbodem voor burgeroorlog en extremisme. De bodems in het stroomgebied verdrogen en verzilten. Oogsten nemen af, de armoede neemt toe.

Duurzaam waterbeheer

► Bevolkingsgroei en toenemende welvaart leiden tot hoger waterverbruik in de wereld. Niet duurzaam is het aantappen van fossiel grondwater en het overmatig oppompen van grondwater.
● Bij duurzaam waterbeheer spelen veel zaken mee:
- behoud van natuur en draagkracht van de bodem.
- toegang tot water voor alle burgers.
- de gelijke verdeling van de kosten van water.
- keuze van waterverbruikende activiteiten.
- de kosten van onderhoud van het distributiesysteem.

Atatürkdam - voor

Atatürkdam - na

Vormen van landdegradatie

Oorzaken landdegradatie

overbeweiding

ontbossing

verkeerde irrigatiemethoden

verzilting

verwoestijning

bodemerosie

Irrigatie

Ontbossing

Overbeweiding

Verzilting

verzilting

Bodemerosie

Irrigatie 

Ontbossing & overbeweiding

ontwrichte waterhuishouding

Verwoestijning

Actualiteit

https://nos.nl/artikel/2449289-wat-als-de-dam-bij-cherson-doorbreekt