Basisstof 4: geslachtschromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Biologie

Mevr. Zwijns ([e-mail])

WELKOM!

Biologen houden zich bezig met de levende natuur.

Een levend wezen noem je een organisme

X-chromosomale overerving: 

• X-chromosomale eigenschappen bevinden zich alleen op het X-chromosoom en niet op het Y-chromosoom.

kleurenblindheid is X-chromosomaal

Regels

Actief meedoen

Aandacht voor elkaar

Als ik praat...

Mededelingen

Aan het einde van deze les:

• kun je overerving uitbeelden
• kun je uitleggen van X-chromosomale overerving is

Herhaling 

+ huiswerk bespreken

Huiswerk nakijken

Twee verschillende allelen voor een eigenschap is

1. homozygoot
2. heterozygoot
3. co-dominant
4. onvolledig dominant

Aa kan je ook omschrijven als ........

1. Homozygoot dominant
2. Heterozygoot
3. Homozygoot recessief
4. Heterozygoot dominant

Eigenschap haarkleur. Bruin is dominant over blond. Sleep onderstaande vakken in het juiste sleepdoel.

Homozygoot Dominant

Heterozygoot

Homozygoot Recessief

Aa

AA

aa

Allelen bruin/bruin

Allelen bruin/blond

Allelen blond/blond

Bij bananen vliegen is het allel voor normale vleugels (B) dominant over het allel voor vleugelstompjes (b). Een vrouwtje dat heterozygoot is voor de vleugelvorm wordt gekruist met een mannetje met vleugelstompjes. Maak het kruisingsschema.

B

b

b

b

Bb

Bb

bb

bb

Welk allel is dominant?

1. Witte vacht
2. Zwarte vacht
3. Niet te zeggen

Co-dominant betekent

1. Dat 1 van de 2 genen allelen dominant is
2. Dat het fenotype intermediair is
3. Dat het genotype intermediair is
4. Dat geen van beide allelen dominant zijn

Welk allel of welke allelen komen tot uiting bij een intermediair fenotype ?

1. Alleen het recessieve allel
2. Alleen het dominante allel
3. Geen enkel allel
4. Allebei de verschillende allelen

Is de eigenschap (zwart) dominant of recessief?

1. dominant
2. recessief
3. niet te zeggen

Stamboom: overerving voor neusvorm bij mensen. 

Welke neusvorm wordt bepaald door het dominante gen?

1

1. rechte neus
2. wipneus
3. niet te zeggen

Net als bij vraag 6: het fenotype dat verschilt van de beide ouders is dat wat bij het recessieve allel hoort, dus wipneus is recessief, en rechte neus is dominant. Beide ouders moeten wel heterozygoot zijn, omdat ze anders geen kinderen met wipneus (recessief) kunnen krijgen.

Stamboom: overerving voor neusvorm bij mensen. 

Wat is het genotype van persoon 1? 

1

1. EE
2. Ee
3. ee
4. niet met te zeggen

Net als bij vraag 6: het fenotype dat verschilt van de beide ouders is dat wat bij het recessieve allel hoort, dus wipneus is recessief, en rechte neus is dominant. Beide ouders moeten wel heterozygoot zijn, omdat ze anders geen kinderen met wipneus (recessief) kunnen krijgen.

Een vrouw met blauwe ogen krijgt een kind met bruine ogen. Het allel voor bruine ogen (B) is dominant over het allel voor blauwe ogen (b). Welk(e) genotype(n) kan de vader gehad hebben?

1. alleen BB
2. Alleen Bb
3. Bb of BB
4. Bb of bb

Kan de eigenschap (zwart) X-chromosomaal zijn of niet?

1. Ja, dat zou kunnen
2. Nee, dat kan niet
3. Te weinig informatie

Basisstof 4: geslachtschromosomen

Thema 1: Inleiding in de biologie

Reebops practicum

• Lees de opdracht goed door
• Maak de bijbehorende opdrachten
  
  
• Hulp nodig? ik loop rond
• Klaar? begin aan vragen van basisstof 4

Basisstof 4: opdrachten

• Lees basisstof 4 goed door 
• Maak de bijbehorende opdrachten
  
  
• Hulp nodig? kom naar mijn bureau
• Klaar? Maak de context opdracht
  aan het einde van het hoofdstuk

Aan het einde van deze les:

• kun je overerving uitbeelden
• kun je uitleggen van X-chromosomale overerving is

Huiswerk

Lees basisstof 4 goed door

Maak de bijbehorende opdrachten