woordenschat

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

WOORDENSCHAT H1 t/m 3

DOEL

WOORDRAADSTRATEGIEËN GEBRUIKEN OM DE BETEKENIS VAN EEN ONBEKEND WOORD TE VINDEN

- synoniemen

- omschrijving

- voorbeeld

- tegenstelling

- bekend woorddeel

Weet jij nog een manier/manieren om de betekenis van een onbekend woord in een tekst te vinden?

Filmpje

Bekijk het filmpje over

woordraadstrategieën

SYNONIEM

Een synoniem is een woord dat wat betreft betekenis (ongeveer) gelijk is aan een of meer andere woorden.

Synoniemen zijn twee of meer verschillende woorden met (ongeveer) dezelfde betekenis.

Soms staat er een synoniem van een onbekend woord in de tekst, je kunt de betekenis van het onbekend woord dan raden.

SYNONIEM - voorbeelden

zelfstandig - op zichzelf

chaos - puinhoop

neertellen - betalen

uitgave - editie

OMSCHRIJVING

Een omschrijving is een woord of zijn woorden waarmee verteld wordt wat iets is.

Wanneer er in een tekst een omschrijving van een onbekend woord staat, kan de betekenis hieruit afgeleid worden.

OMSCHRIJVING - voorbeelden

journalist - iemand die informatie verzamelt en openbaar maakt op internet, tv of krant

actualiteit - alles wat op dit moment belangrijk is

VOORBEELD

Voorbeelden worden in teksten soms gebruikt om onbekende woorden uit te leggen.

Door een voorbeeld in een tekst weet je meteen wat de schrijver bedoeld.

Voorbeelden kunnen voor of na de onbekende woorden worden gebruikt.

VOORBEELD - voorbeeld

Voorbeelden zijn te herkennen aan woorden als:

bijvoorbeeld, zo is er...., zoals, denk maar aan, neem, zo.

Vandalisme, zoals het vernielen van bushokjes, is een groot probleem in de stad.

VOORBEELD - voorbeeld

Voorbeelden kunnen ook te herkennen zijn aan

een dubbele punt (:)

Wij houden van buitensporten: varen, wandelen, bergbeklimmen en mountainbiken.

TEGENSTELLING

Tegenstelling zijn woorden die elkaars tegengestelde zijn. Soms kun je de betekenis van een onbekend woord raden, omdat de tegenstelling van dat woord in de tekst staat.

Woorden als maar, echter, toch en daarentegen geven aan dat er een tegenstelling wordt genoemd.

TEGENSTELLING - voorbeeld

goedkoop - duur

begrijpelijk - onbegrijpelijk

koud - warm

bang - dapper

BEKEND WOORDDEEL

Soms kun je de betekenis van een onbekend woord begrijpen doordat je al een deel van het woord kent.

- samenstellingen

- woorden met voorvoegsel

- woorden met achtervoegsel

BEKEND WOORDDEEL - voorbeeld

- samenstellingen: vleesvervanger. Je kent de woorden vlees en vervanger. Je kunt raden wat vleesvervanger betekent.

- woorden met voorvoegsel: ongezond. On betekent niet, dus ongezond betekent niet gezond.

- woorden met achtervoegsel: gevoelloos. -loos is hetzelfde als zonder. Gevoelloos betekent zonder gevoel.

1. Wat is een synoniem?

1. Hetzelfde woord meteen andere betekenis..
2. Een ander woord met dezelfde betekenis.

2. Wat is een synoniem voor
DOMINEREN?

1. nadoen
2. kwaadspreken
3. overheersen
4. nadelig

3. Wat is een synoniem voor
NAUWGEZET?

1. gezellig
2. precies
3. voordelig
4. eerlijk

Voor die jeans moet je veel betalen.

Synoniem voor betalen:

1. absoluut
2. neertellen
3. verrichten
4. talloze

4. Wat is een synoniem voor
OPRECHT?

1. gezellig
2. rechtop
3. bijzonder
4. eerlijk

5. Uitdrukkingen hebben een ........ betekenis.

1. figuurlijke
2. letterlijke

6. De vakantie is in kannen en ....

1. pannen
2. vazen
3. kruiken
4. potten

De leerlingen voeren veel klusjes uit.

Synoniem voor voeren uit:

1. absoluut
2. neertellen
3. verrichten
4. talloze

Mijn haar zit aan beide kanten gelijk.
Tegenovergestelde voor aan beide kanten gelijk:

1. verkeert in goede staat
2. asymmetrisch
3. eindeloos
4. naar eigen zeggen

De brug is er slecht aan toe.
Tegenovergestelde voor is er slecht aan toe:

1. verkeert in goede staat
2. asymmetrisch
3. eindeloos
4. naar eigen zeggen

Bedenksel
(woord met achtervoegsel)
Wat is de betekenis?

1. wat iemand denkt
2. de mening van iemand
3. wat iemand bedacht heeft
4. wat iemand kan

Ongelijk
(woord met voorvoegsel)
Wat is de betekenis?

1. wel hetzelfde
2. niet hetzelfde
3. niet mogelijk
4. wel mogelijk

Zorgeloos

Geef een omschrijving

1. met heel veel zorgen
2. met zorgen
3. zorgelijk
4. zonder zorgen

Ik was te laat op school en had daarvoor een smoes bedacht
Geef een voorbeeld

1. daarom kreeg ik straf
2. de brug stond open
3. morgen ga ik naar de kapper
4. iets wat je verzint

7. Die opmerking van jou raakt kant noch ............

1. verstand
2. land
3. wal
4. schip

8. Ik ken dat boek van haver tot ...

1. graan
2. gort
3. haver
4. tarwe

9. In het paleis was het allemaal pracht en ................

1. macht
2. goud
3. praal
4. zilver

10. Hij groeide op voor galg en ...

1. rad
2. molen
3. wagen
4. wiel