Co/multimorbiditeit/revalidatie/sociaal netwerk

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Branche verkennen VVT

Co- en multimorbiditeit

Comorbiditeit/Multimorbiditeit

• Wat is betekenen deze begrippen?
• Wat is het verschil?
• Waarom zijn deze begrippen relevant voor jullie werk? 

Termen door elkaar. Complexe zorg, veel disciplines aanwezig in de zorg. 

Comorbiditeit/Multimorbiditeit

• Morbiditeit: Het ziektecijfer in een gemeenschap/verhouding van het aantal lijders aan een bepaalde ziekte tot de hele bevolking.
• Co-morbiditeit: Meerdere aandoeningen gerelateerd aan een (chronische) ziekte, bijv depressie bij dementie, 1 aandoening staat vooraan. 
• Multi-morbiditeit: Meerdere verschillende aandoeningen tegelijk, de een niet meer centraal dan de ander. 

Termen door elkaar. Complexe zorg, veel disciplines aanwezig in de zorg. 

Voorbeeldje..

Chronische somatisch-psychische 

co- of multimorbiditeit 

Combinatie van somatische en psychische aandoening. 

Moeilijkheidsgraad: 

Invloeden op elkaar en mogelijk versterking van de beperkingen. Interventies zoeken is complex, behandelingen werken elkaar tegen. 

Varianten multimorbiditeit 

Causale multimorbiditeit: Ziekten hebben een gemeenschappelijke risicofactor (roken voor COPD als voor myocardinfarct).

 

Cluster multimorbiditeit: statistisch verband, combinatie komt vaker voor dan het toeval kan zijn, maar geen bekende verklaring. 

Complicerende multimorbiditeit: Bekende complicaties van een ziekte (rethinopathie bij diabetes) waarbij de ene ziekte aan de andere in de tijd vooraf gaat. 

Jij als verpleegkundige

Het vaststellen van de persoonlijke doelen. Minder afhankelijkheid, meer autonomie, participatie in familie of samenleving, betekenisvolle invulling van het leven. 

Functionele doelen stellen. In stand houden of verbeteren van het dagelijks leven (door verminderen van beperkingen) en rekening houdend met bijv vermoeidheid, benauwdheid of incontinentie. 

Rekening houden met aandoeningsgerelateerde doelen, ook wel beschreven in richtlijnen. 

Persoonlijke doelen kunnen haaks staan op de overige doelen. Blijf alert op de zelfmanagement en het doel van de zorgvrager. 

Ondersteuning bieden

Kan op meerdere manieren, bijv: 

• Niet teveel informatie tegelijk aanbieden
• De omgeving rustig houden (denk aan tv/radio uit) 
• De tijd nemen voor een gesprek
• Kijken en benoemen van mogelijkheden 
• Herhalen van het doel
• Gebruikmaken van hulpmiddelen (plaatjes, voorwerpen) 
• Agenda op tafel leggen, afspraken opschrijven
• Maak gebruik van je eigen kwaliteiten....

Revalidatie

• Revalidatie = letterlijk weer valide (gezond) worden na ziekte, ongeval of medische ingreep
• Meeste zorgvragers revalideren zover als mogelijk is
• Mogelijkheden zijn dagprogramma of opname in VPhuis of revalidatiecentrum 
• Revalidatie wordt multidisciplinair aangepakt 

Kenmerken revalidatie

1. Biologisch herstel --> Het zoveel mogelijk terugbrengen van het lichaam in de staat zoals het voor ziekte/ongeval was
2. Functioneel herstel --> Zo optimaal mogelijk functioneren en zoveel mogelijk terug naar dingen doen zoals voor de tijd. 
3. Sociaal herstel --> Zorgvrager kan de sociale contacten, zijn werk en positie in de maatschappij weer opnemen. 

Neurologisch

Oorzaak in de hersenen of het zenuwstelsel 

Aangeboren/niet aangeboren 

Bijv: 

Beroerte, ALS, MS, dwarslaesie, ziekte van Parkinson, open rug etc. 

Niet-neurologisch

Oorzaak elders in het lichaam 

Bijv: 

Amputatie, overgewicht, hartrevalidatie, gewrichtsproblemen, rugklachten, brandwonden, chronische pijn en meervoudig trauma (politrauma) als gevolg van een ongeval. 

Volledig herstel...

Is dat altijd mogelijk? 

Realistische en haalbare doelen! 

Revalidatiekansen

Groot deel is fysieke mogelijkheden

Andere deel is psychische inzet, motivatie en weerbaarheid 

Discipline, doorzetten, acceptatie dat zaken anders moeten

Handen op de rug als zorgverlener. De zorgvrager moet het zelf doen!

Revalidatie binnen de VVT

Herstelgerichte behandeling (met verpleging) bij: 

• Multimorbiditeit 
• Problemen met sociale redzaamheid
• ADL problemen en mobiliteit 
• Vermindering cognitieve functies
• Gedragsproblemen

Multi disciplinair team moet soms ook zeggen dat de grens is bereikt. Moeilijke boodschap!

Interventies bij revalidatie 

Zelfredzaamheid: stimuleren, begeleiden en ondersteunen bij ADL/HDL en maatschappelijke participatie. Zorgverlener gaat voor eigen regie, zelfbeschikking en zelfmanagement. 

Toekomstgericht: gericht op een optimaal en zinvol leven. 

Terugkeer naar het leven voorafgaand aan de ziekte/aandoening. Wordt door het volledige behandelproces nagestreefd. 

Begeleiding en ondersteuning bij client en naasten op gebied van gedrag, psychologische aspecten en sociale impact. 

Voorlichting, advies en instructie, wat kan de client verwachten, hoe gebruikt hij hulpmiddelen, wat beter wel/niet doen... 

Sociale netwerk

Mantelzorg

Strakke lijn vanuit de WMO: 

> 8u zorg in de week, gedurende meer dan 3 maanden. 

Werkelijkheid: grijs gebied. 

Van "gebruikelijke zorg" naar mantelzorg. 

Rollen van de mantelzorger

Expert: ziektebeeld, behandeling, benadering etc. 

Client: hulp nodig bij balanceren, relativeren, kennistekort 

Collega: samen zorgen voor....

Geliefde, familie, vriend: Emotionele band, basisrol is veranderd

Mantelzorg stopt niet! 

Ook niet na overname zorgtaken. 

In de thuiszorg: 

Zorgtaken worden overgenomen, maar de sociale tak blijft. 

In verpleeg/verzorgingshuis:

• Kleding wassen
• Helpen koffie/thee schenken, helpen bij uitjes
• Dokter/ziekenhuisbezoeken etc.. 

Valkuilen

• Onbewuste rolverandering. Van familie naar verzorger. Steeds een stapje extra
• Geen tijd nemen om structuur van zorg bij te stellen. Ene zus doet veel meer dan de ander omdat ze dichterbij woont. 
• Steeds minder ruimte voor eigen levensinvulling, de mantelzorg neemt steeds meer in beslag 
• Mantelzorger raakt overbelast.

Jullie taak: Signaleren, bespreekbaar maken, meezoeken naar oplossingen

Overbelaste mantelzorg, en nu? 

Respijtzorg: tijdelijk vervangende mantelzorg om de mantelzorger op adem te laten komen.

Vormen: 

Dagopvang (zorgboerderij, ontmoetingscentrum)

Logeeropvang (logeerhuis, zorghotel, gastgezin, verpleeghuis)

Sociale netwerk in kaart? 

Gebruik maken van een sociogram. Wie heeft iemand eigenlijk nog om zich heen? 

Vrijwilliger vs mantelzorg