P54 22VZ Ademhalingsstelsel

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

4

Het ademhalingsstelsel

Na deze les...

1 Welke stoffen bij de verbranding nodig zijn en ontstaan

2 Noem je de onderdelen van de luchtwegen en kenmerken ervan

3 Leg je uit hoe de gaswisseling plaatsvindt

4.2 Het ademhalingsstelsel

De bovenste luchtwegen bestaan uit

• neusholte (N)
• mondholte (M)
• keelholte (K)
• strottenhoofd (S)

neusholte

N

mondholte

M

keelholte

K

strottenhoofd

S

4.2 Het ademhalingsstelsel

De onderste luchtwegen bestaan uit

• luchtpijp (L)
• bronchiën en zijn vertakkingen 
• de luchtwegen eindigen met de longblaasjes in de longen (L)

luchtpijp

L

hoofdbronchiën,

bronchiën en kl. bonchiën

B

longen gevuld met
longblaasjes

L

4.2.1
de neus- en mondholte

De neusholte maakt de ingeademde lucht...

• warm
• vochtig
• schoon
• bereikbaar voor het reukzintuig

4.2.1
de neus- en mondholte

• neusharen vangen stofdeeltjes op
• ze maken onderdeel uit van het slijmvlies van de neus
• bestaat uit dekweefsel, met de volgende celtypen...

4.2.1

de neus- en mondholte

• cilindervormige dekcellen met trilharen
• slijmvormende (goblet) cellen, maken dik slijm
• slijmkliercellen, maken waterig slijm

4.2.2

de keelholte

• in de keelholte kruisen de lucht- en voedselweg elkaar
• om de luchtwegen te beschermen, gaat bij het slikken...
• de huig omhoog (neusholte dicht)
• het strotklepje omlaag (strottenhoofd dicht)

4.2.3

het strottenhoofd

• na de keelholte komt het strottenhoofd, belangrijke onderdelen zijn...
• schildkraakbeen en adamsappel
• strotklepje
• stembanden
• bekerkraakbeentjes

Zie link360.

Link360

4.2.3
het strottenhoofd

• bij het maken van geluid trillen de stembanden tegen elkaar aan
• spiertjes trekken aan de bekerkraakbeentjes om het geluid te vervormen
• spreken gebeurt bij uitademen
• bij slikken zijn de stembanden gesloten

stembanden

S

bekerkraakbeentje

B

4.2.4

de luchtpijp en bronchiën

Na het strottenhoofd gaat de luchtweg verder in de luchtpijp (trachea).

Om de luchtpijp zit C-vormig kraakbeen; zo blijft deze open.

De luchtpijp vertakt zich drie keer...

4.2.4

de luchtpijp en bronchiën

#1 hoofdbronchus

De buis van de rechterhoofdbronchus is langer dan de linker. Daarom zijn er aan deze kant 3 plaatsen die aftakken, links maar 2.

Om de wand zit C-vormig kraakbeen.

4.2.4

de luchtpijp en bronchiën

#2 bronchus

Deze heeft geen C-vormig kraakbeen meer maar stukjes kraakbeen rondom de wand.

4.2.4

de luchtpijp en bronchiën

#3 kleine bronchus (bronchiolus)

Deze heeft geen C-vormig kraakbeen meer maar spiertjes rondom de wand...

• bij vuil trekken ze samen (bronchospasme)

4.2.4

de luchtpijp en bronchiën

#3 kleine bronchus (bronchiolus)

Deze heeft geen C-vormig kraakbeen meer maar spiertjes rondom de wand...

• om weer te ontspannen worden  de ß₂-receptoren op de celmembraan geactiveerd

4.2.5

de longen

• de longen liggen in de borstholte (thorax)
• ze worden verdeeld in (rechts) 3 kwabben en (links) 2 kwabben, gescheiden door een vliesje...

4.2.5

de longen

• zo ontstaan per long 10 longsegmenten

4.2.5

de longen

• zo ontstaan per long 10 longsegmenten

4.2.5

de longen

• zo ontstaan per long 10 longsegmenten
• elk segment functioneert zelfstandig
• elk segment heeft een eigen aftakking van bloedvaten, lymfevaten en zenuwen

4.2.5

de longen

• de luchtwegen eindigen in longblaasjes
  
• de longen bestaan volledig uit groepjes longblaasjes

4.2.5

de longen

• de ruimte tussen de longen heet mediastinum, met daarin...
• het hart
• de aorta en (bovenste) holle ader
• de luchtpijp en hoofdbronchi
• de slokdarm
• beide longen rusten op het middenrif

mediastinum

M

4.2.5

de longen

• de haarvaten liggen om de longblaasjes
• ze horen bij de kleine bloedsomloop
• de uitwisseling tussen de bloedgassen gaat via diffusie

longblaasje

haarvaten

4.2.5

de longen

• de longen bestaan volledig uit trossen longblaasjes
• groepen trosjes krijgen zuurstof van de bronchiale slagader (grote omloop)
• zuurstof uit de longblaasjes worden verplaatst in de pulmonale slagader (longslagader, kleine omloop)

4.2.5

de longen

• het longblaasje is opgebouwd uit twee soorten cellen (alveocyten)...
• type 1 is een platte dekcel (95% van het blaasje), nodig voor diffusie
• type 2 is een eiwitproducerende cel, surfactant, het houdt het blaasje open bij uitademen

type 1

haarvat

type 2

4.2.5

de longen

• omdat de ingeademde lucht van buiten komt (micro-organismen), komen er in de luchtwegen ook witte bloedcellen voor
• het celmembraan ervan herkent ziekteverwekkers en zorgt met cytokines voor een ontstekingsreactie

WBC

haarvat

4.2.5

de longen

• de gaswisseling vindt plaats door middel van diffusie, dat gebruik maakt van drukverschil; altijd van hoog naar laag
• zuurstof wordt zo bij inademen in de haarvaatjes gedrukt
• kooldioxide wordt zo bij uitademen in de longblaasjes gedrukt

4.2.5

de longen

• om de longen zitten de longvliezen (pleura)
• het bestaat uit een buitenblad en een binnenblad
• bij de longpoort gaat het buitenblad over in het binnenblad

4.2.5

de longen

• het binnenblad heet longvlies
• het buitenblad heet borstvlies
• hiertussen zit een laagje vocht (pleuravocht) om de longen te beschermen tijdens de ademhaling

Na deze les...

1 Welke stoffen bij de verbranding nodig zijn en ontstaan

2 Noem je de onderdelen van de luchtwegen en kenmerken ervan

3 Leg je uit hoe de gaswisseling plaatsvindt

Na deze les...

1 noem je de organen van borst-, buik en bekkenholte

2 leg je uit welke oorzaak een aandoening kan hebben

3 leg je uit hoe groei en ontwikkeling plaatsvinden

1 Welke stoffen bij de verbranding nodig zijn en ontstaan

2 Noem je de onderdelen van de luchtwegen en kenmerken ervan

3 Leg je uit hoe de gaswisseling plaatsvindt