7.3 De sovjetinvloedssfeer in Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Leerdoel: Ik kan uitleggen hoe de landen in Oost-Europa deel uit gingen maken van het communistische Oostblok. 

vragen

a: Wat zijn de verschillen tussen de ideologiën van de VS en de SU.

b: Leg uit wat we bedoelen met de Trumandoctrine en noem. er een voorbeeld van uit het begin van de Koude Oorlog.

Vragen

Vragen maken met je boek en het kijken van de filmpjes:

https://www.youtube.com/watch?v=Wt6VbTgvFFk

https://schooltv.nl/video/andere-tijden-in-de-klas-de-berlijnse-muur/

https://schooltv.nl/video/high-speed-history-wat-was-de-praagse-lente/

Ga de volgende vragen beantwoorden met de filmpjes en je boek:

1. Hoe was de situatie in de Sovjetunie na WO2?

2. Wat deed Stalin met Oost-Europa ten gunste van de Sovjetunie?

3. Hoe hield eSovjetunie de satellietstaten onder controle?

4. Waarom was de toespraak van Chroesjtsjov zo bijzonder?

5. Welke gevolgen had deze toespraak voor de Sovjetunie en de satellietstaten?

6. Wat wilden de mensen in Hongarije bereiken met de Hongaarse Opstand.

7. Hoe reageerde de Sovjetunie en het Westen op de Hongaarse Opstand?

8. Waarom liet de DDR de Berlijnse Muur bouwen?

9. Welke gevolgen had de Berlijnse Muur voor de inwoners van Berlijn?

10.Wat wilden de mensen in Tsjechoslowakije bereiken met de Praagse Lente?

11. Hoe reageerde de Sovjetunie en het Westen op de Praagse Lente?

Situatie Sovjetunie na WO2

• Na WO2 in SU enorme schade aan fabrieken, huizen, infrastructuur en slachtoffers=> Stalin wilde Oost-Europa als bufferzone tegen mogelijke westerse aanval. 
• SU weer opbouwen: door Oost-Europese landen in hun invloedssfeer te brengen=> daar ook communisme doen wat SU wilde, ook hier geheime politie, de Stasi in de DDR was berucht. 

• De communistische partijen in zowel de SU als in de satellietstaten (land dat politiek, economisch, militair afhankelijk en gecontroleerd werd), konden alleen met geweld, propaganda, indoctrinatie aan de macht blijven. Er waren  strafkampen in de Goelag in de SU, Bulgarije, Roemenië en Tsjecholsowakije . Hier zaten erg veel politieke gevangenen.  ‘Klein-Siberië’ in Bulgarije was vreselijk. 

1953 Stalin sterft en Nikita Chroesjtsjov nieuwe partijleider.

• 1956 Nikita Chroesjtsjov's toespraak voor de communistische partij met felle kritiek op Stalin. Die deed aan persoons- verheerlijking, had zijn macht misbruikt, maakte blunders op politiek, militair en economisch terrein. Deze toespraak lekt ' niet per ongeluk' uit, sloeg in als een bom, kritiek hebben op een leider was nieuw=> Stalin zou als persoon hebben gefaald, niet het beleid van de partij, Chroesjtsjov zette zichzelf als betrouwbaar neer.
  

Gevolgen toespraak Chroetsjtjov

• Periode van Dooi: beelden, schilderijen van Stalin werden verwijderd, zijn prestaties verdwenen uit de geschiedenis boeken en veel slachtoffers van Stalin kregen eerherstel. 
  
• Chroetsjtjov wilde zo een betere relatie met het Westen regelen. 
• In de satellietstaten kwam er hoop een betere en vrijere toekomst. 

Leg uit waarom de toespraak van Chroesjtsjov zulke grote gevolgen. had voor de Sovjetunie en de satellietstaten.

Te doen:

Maken werkboek paragraaf 7.3 vraag 30, 33, 34, 35, 37, 40, 42, 43, 44 

Mag: maken succescriteria/ cornell schema/ flashcards/ afsluiting/ zelftoets/ mindmaps/ zelf toetsvragen maken.

Leren: 7.1 en 7.2

Ik kan uitleggen hoe de landen in Oost-Europa deel uit gingen maken van het communistische Oostblok. en welke gevolgen dat had voor de inwoners van die landen. 

vraag

Noem 2 gevolgen van de toespraak van Chroesjtsjov

Hongaarse Opstand 1956

• Studenten eisten meer vrijheden zoals persvrijheid, afschaffing doodstraf en andere veranderingen. Steeds meer mensen en arbeiders gingen demonstreren tegen de partij en de SU, leger koos zelfs hun kant.
• Premier Nagy beloofde een ‘vrij, onafhankelijk en Democratisch’ Hong. Geen communisme en geen lid van het Warschaupact meer. 

• SU hersteld macht in Hongarije door inval met leger Warschaupact. Veel slachtoffers, de opstand werd neergeslagen, premier vervangen door een strenge communist. De dooi in Oost-Europa was van korte duur geweest.

De Berlijnse Muur 1961-1989

• De mislukte blokkade van Berlijn bleef de leiders van DDR en SU irriteren. 
• DDR burgers werden steeds meer ontevreden over het gebrek aan vrijheid die er in de BRD en is West-Berlijn wél was.
• In het Westen kwam steeds meer welvaart, in Oost-Europa juist niet. Het verschil werd pijnlijk duidelijk. 
• In het begin was reizen tussen Oost- en West-Berlijn erg makkelijk. 

De Berlijnse Muur als het meest zichtbare en het meest gehate symbool van de Koude Oorlog

• Enorm veel vluchtelingen vanuit DDR en Oost-Europa via West-Berlijn naar het Westen. Vooral hoogopgeleide jongeren, leegloop DDR dreigde. 
• Gevolg: Bestuur DDR ging Berlijn opdelen d.m.v. een Muur dwars door de stad heen. Aan de DDR kant kwamen er versperringen van prikkeldraad, mijnenvelden en wachttorens. Grenswachten mochten mensen doodschieten die probeerden te vluchten.

Praagse Lente 1968

• Nieuwe partijleider Dubcek wil hervormingen, ‘een socialisme met een menselijk gezicht’, meer democratie en afschaffing censuur.
  
• Troepen Warschaupact grepen in, maar niet met geweld.
  

• Brezjnev was sinds 1964 partijleider in de SU en maakte duidelijk na de Praagse Lente dat dit ingrijpen geen uitzondering zou zijn als een satellietstaat meer vrijheid invoerde.
• Brezjnevdoctrine=> De Sovjet-Unie zou niet toestaan dat een satellietstaat een eigen politieke koers ging volgen.

Brezjnev maakt de veters van Dubcek vast als symbool van het ingrijpen bij de Praagse Lente

A: Over welk conflict gaat deze cartoon?

B: Leg met de bron uit wat de boodschap van de tekenaar was.

C: Leg uit of de bron betrouwbaar is als je kijkt naar dit conflict uit de Koude oorlog.

Toelichting bron:

Partijleider Brezjnev aan het maaien.

Tjechische vrijheid

'Hoe korter we maaien, hoe dichter het terug groeit' 

Te doen:

Maken werkboek paragraaf 7.3 vraag 30, 33, 34, 35, 37, 40, 42, 43, 44 

Mag: maken succescriteria/ cornell schema/ flashcards/ afsluiting/ zelftoets/ mindmaps/ zelf toetsvragen maken.

Leren: 7.1 en 7.2