H. 1, par. 4. Nederland als parlementaire democratie schu

1. 4 Nederland als parlementaire democratie
1 / 36
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmboLeerjaar 4

This lesson contains 36 slides, with interactive quiz, text slides and 7 videos.

time-iconLesson duration is: 70 min

Items in this lesson

1. 4 Nederland als parlementaire democratie

Slide 1 - Slide

§1.4
Nederland als parlementaire democratie
A
Het vormen van een bestuur
Leerdoel:
Je kunt beschrijven hoe na verkiezingen in Nederland een regering wordt gevormd.
Begrippen:
caoutchouc-artikel
B
Rechten en taken van het parlement
Leerdoel:
Je kan uitleggen welke rechten en taken de Tweede Kamer en de Eerste Kamer hebben.
Begrippen:
recht van budget
recht van interpellatie
recht van enquete
C
Rechten in de democratie
Leerdoel:
Je kan drie manieren noemen waarop de Nederlandse burger wordt beschermd tegen machtsmisbruik door de overheid.
recht van initiatief
recht van amendement
Begrippen:
klassieke grondrechten
sociale grondrechten
rechtsstaat
 
wetgevende macht
uitvoerende macht
rechterlijke macht
Begrippen:
referendum
coalitie
oppositie

Slide 2 - Slide

Invloed uitoefenen op bestuur:
  • Directe verkiezingen
    - gemeenteraad
    - Provinciale Staten
    - Tweede Kamer
  • Indirecte verkiezingen
    - Eerste Kamer
  • Referendum
    - stemmen over een wet of maatregel
    - uitslag is een advies voor de minister
§1.4
Nederland als parlementaire democratie
DeBoze burgers
Invloed van burgers 

Slide 3 - Slide

Slide 4 - Video

Slide 5 - Video

  • 150 zetels. De verkiezingen bepalen hoeveel zetels (stoelen) een partij krijgt
  • Om beslissingen te nemen moet er een meerderheid voor een wetsvoorstel stemmen (de helft + 1)
  • Daarom moeten partijen samenwerken: de coalitiepartijen
  • Zij leveren ministers voor de regering.
  • De partijen die niet in de regering zitten zijn oppositiepartijen
§1.4
Nederland als parlementaire democratie

Slide 6 - Slide

Slide 7 - Video

Slide 8 - Video

Slide 9 - Slide

§1.4
Nederland als parlementaire democratie
Willem I
Willem II
Willem III
Wilhelmina
Juliana
Beatrix
Willem-Alexander

Slide 10 - Slide

§1.4 Nederland als parlementaire democratie
B: Rechten en taken van het parlement

Slide 11 - Slide

Hoe komt een wet tot stand?
  1. Een minister of Tweede Kamerlid komt met een wetsvoorstel (recht van initiatief) ->
  2. De Tweede Kamer stemt over het voorstel en/of kan veranderingen aanbrengen (recht van amendement) ->
  3. De Eerste Kamer stemt over het voorstel ->
  4. De minister en het Staatshoofd ondertekenen het voorstel ->
  5. Na publicatie in het Staatsblad is het een wet.

Aantekeningen voor het examen

Slide 12 - Slide

Hoe komt een wet tot stand? 

Slide 13 - Slide

Slide 14 - Video

Rechten van het parlement:
  • Het recht van initiatief: wetsvoorstellen indienen
  • Het recht van amendement: wetsvoorstellen wijzigen
     
  • Het recht van budget: Het recht om de begroting te controleren en deze als wet goed- of af te keuren
     
  • Het recht van interpellatie: Het recht een minister te ondervragen over een besluit of uitspraak
  • Het recht van enquête: Het recht om een zaak tot op de bodem uit te zoeken (een onderzoek instellen)

§1.4
Nederland als parlementaire democratie
B
DeBoze burgers
Rechten van ministers en de Eerste en Tweede Kamer

Slide 15 - Slide

Rechten van het parlement:
  • Het recht van initiatief: wetsvoorstellen indienen
  • Het recht van amendement: wetsvoorstellen wijzigen  




  • Het recht van budget: Het recht om de begroting te controleren en deze als wet goed- of af te keuren 
  • Het recht van interpellatie: Het recht een minister te ondervragen over een besluit of uitspraak
  • Het recht van enquête: Het recht om een zaak tot op de bodem uit te zoeken (een onderzoek instellen)

§1.4
Nederland als parlementaire democratie
B
DeBoze burgers
Rechten van ministers en de Eerste en Tweede Kamer
Alleen de
Tweede Kamer
Eerste - en
Tweede Kamer 

Slide 16 - Slide

Rechten van het parlement:
  • Het recht van initiatief: wetsvoorstellen indienen
  • Het recht van amendement: wetsvoorstellen wijzigen
     
  • Het recht van budget: Het recht om de begroting te controleren en deze als wet goed- of af te keuren
     
  • Het recht van interpellatie: Het recht een minister te ondervragen over een besluit of uitspraak
  • Het recht van enquête: Het recht om een zaak tot op de bodem uit te zoeken (een onderzoek instellen)

§1.4
Nederland als parlementaire democratie
DeBoze burgers
Rechten van ministers en de Eerste en Tweede Kamer
Wetgevende bevoegdheid
Wetgevende en controlerende
bevoegdheid
Controlerende bevoegdheid

Slide 17 - Slide

Slide 18 - Video

§1.4 Nederland als parlementaire democratie
C: Rechten in de democratie 

Slide 19 - Slide

Ook Nederlandse burgers hebben rechten.
De belangrijkste rechten staan in de grondwet: grondrechten.

Er zijn twee soorten grondrechten:
  • Klassieke grondrechten
  • Sociale grondrechten

§1.4
Nederland als parlementaire democratie
C
DeBoze burgers
Rechten in de democratie

Slide 20 - Slide

De Grondrechten

Artikel 1

Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. 


Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.

Slide 21 - Slide

Slide 22 - Video

Klassieke grondrechten stonden in de grondwet van 1848.
Ze zorgen ervoor dat Nederland democratisch en vrij is:
  • Vrijheid van godsdienst
  • Vrijheid van onderwijs
  • Vrijheid van meningsuiting
  • Vrijheid van drukpers: je mag je mening laten horen via internet, kranten of andere media
  • Vrijheid van vereniging en vergadering (bijv. eigen partij oprichten

§1.4
Nederland als parlementaire democratie
DeBoze burgers
Rechten in de democratie

Slide 23 - Slide

De sociale grondrechten zijn in 1983 aan de grondwet toegevoegd. Ze beschermen burgers tegen slechte leefomstandigheden:
  • Recht op bestaanszekerheid
  • Recht op onderwijs
  • Recht op woongelegenheid
  • Recht op werk
  • Recht op medische zorg
  • Recht op bewoonbaarheid van het land
  • Recht op rechtsbijstand

§1.4
Nederland als parlementaire democratie
DeBoze burgers
Rechten in de democratie

Slide 24 - Slide

Nederland is een rechtsstaatIn een rechtsstaat gelden de volgende regels:
  • alle burgers zijn voor de wet gelijk
  • bestuurders en rechters moeten zich ook aan de wet houden
  • burgers en bestuurders krijgen dezelfde straffen
  • rechters zijn onafhankelijk. De overheid kan ze niet zomaar ontslaan.
  • Niemand mag zomaar opgepakt of veroordeeld worden.  
§1.4
Nederland als parlementaire democratie
C
DeBoze burgers
Rechten in de democratie

Slide 25 - Slide

De verschillende machten in ons land zijn gescheiden:
  • Wetgevende macht
  • Uitvoerende macht
  • Rechterlijke macht
Hierdoor kan de macht niet bij één instantie liggen

§1.4
Nederland als parlementaire democratie
DeBoze burgers
Rechten in de democratie

Slide 26 - Slide

Wetgevende macht:
  • Dit is het recht om wetten te maken, te wijzigen en goed- of af te keuren.
  • In Nederland ligt deze macht voor het grootste deel bij het parlement.
  • Ministers mogen ook wetsvoorstellen indienen (recht van initiatief), maar dit moet wel goedgekeurd worden door het parlement.

§1.4
Nederland als parlementaire democratie
DeBoze burgers
Rechten in de democratie

Slide 27 - Slide

Uitvoerende macht:
  • Dit is het recht om aangenomen wetten uit te voeren. Dit recht ligt bij de ministers. Zij vormen samen met de koning de regering

§1.4
Nederland als parlementaire democratie
DeBoze burgers
Rechten in de democratie

Slide 28 - Slide

Rechterlijke macht:
  • Dit is het recht om te beslissen of iemand schuldig is en welke straf er wordt gegeven.
  • Alleen rechters hebben in Nederland dit recht
§1.4
Nederland als parlementaire democratie
DeBoze burgers
Rechten in de democratie

Slide 29 - Slide

Rechtsstaat
Een land waar de rechten en plichten van burgers en van de overheid in de wet zijn vastgelegd
Rechtshandhaving
De overheid moet zorgen voor het handhaven van de rechtsorde.
Dus als jij de regels overtreedt, mag de overheid optreden.
Rechtsbescherming
Daarnaast moet de overheid ook de rechten van burgers beschermen.
Tegen te grote overheidsmacht en tegen willekeur door de overheid

Slide 30 - Slide

Slide 31 - Slide

Slide 32 - Slide

  • Bij klachten over de overheid: nationale ombudsman.
  • aangesteld door parlement voor 6 jaar. 
  • Taak: burgers beschermen tegen fouten overheid.
  • Brengt advies uit (kan geen straffen uitdelen/ de overheid dwingen iets te doen)



§1.4
Nederland als parlementaire democratie
C
DeBoze burgers
Rechten in de democratie

Slide 33 - Slide

Hieronder staan drie gebeurtenissen die te maken hebben met rechten van de Tweede Kamer:
Geef per gebeurtenis aan om welk recht van de Tweede Kamer het gaat. 
Let op! Er blijft één recht van de Tweede Kamer over.
Vier rechten van de Tweede Kamer:
In 1887 deed de Tweede Kamer een onderzoek naar de werking van
de wet op de kinderarbeid van 1874.
In 1903 werd door enkele leden van de Tweede Kamer een
wetsvoorstel ingediend voor de invoering van het algemeen kiesrecht
In 1919 werd de begroting van het ministerie van Marine door de
Tweede Kamer afgekeurd.
het recht van interpellatie
het recht van initiatief
het recht van enquête
het budgetrecht

Slide 34 - Drag question

Slide 35 - Slide

Slide 36 - Slide