De Koude Oorlog p4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

De Koude Oorlog

p4 Het einde van de Koude Oorlog

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen welke gebeurtenissen de Koude Oorlog in de jaren '70 en '80 bepaalden, en op welke manier de Koude Oorlog eindigde.

Leerdoel

In deze paragraaf onderzoek je de

volgende vragen.

• Welke veranderingen zette Gorbatsjov in gang?

• Wat gebeurde er met de Berlijnse Muur en het IJzeren Gordijn?

• Wat betekende de Duitse eenwording voor de Duitsers?

Detente

[de·ten·te (de; v) politieke ontspanning]

Ontspanning in de jaren '70 tussen de Verenigde Staten en de communistische wereld

Waarom ontspanning?

• Betere communicatie sinds de Cuba Crisis (Hotline)

• De wereld was inmiddels wel gewend aan de Koude Oorlog
  

De dominotheorie bleek (deels) niet waar te zijn

• Amerika was militair en financieel onderuit gegaan in Vietnam
  

• Economisch en politiek begon de Sovjet-Unie vast te lopen (stagnatie)

Voorbeelden

• Ping Pong-diplomatie tussen China en de Verenigde Staten (1971)
  

• Bezoek van Nixon aan China en de Sovjet-Unie (1972)
  

• Bezoek van Sovjet-leider Breznjev aan de Verenigde Staten (1973)
  

• Vrede met Noord-Vietnam (1973)
  

• Serie verdragen over beperking (atoom)wapens: non-proliferatievedrag, SALT I en SALT II 
  

• Helsinki-akkoorden: meer samenwerking tussen West- en Oostblok in Europa
  

Ontmoeting in de ruimte, juli 1975

De ruimterace was inmiddels, met het brengen van de eerste mens op de man, gewonnen door de Verenigde Staten

Inval van Afghanistan door de Sovjet-Unie, 

december 1979

Einde van de detente

Van ontspanning naar grote spanning

De eerste helft van de jaren '80

Wat weet jij van een atoomoorlog?

Wat is er aan de hand?

• Wederzijdse boycot van de Olympische Spelen (Moskou 1980, Los Angeles 1984)

• Nieuwe president in de Verenigde Staten, Ronald Reagan, is agressief richting de Sovjet-Unie en spreekt over The Evil Empire en de Sovjet-Unie moet naar de schroothoop der geschiedenis
  

• Sovjet-Unie schiet een passagiersvliegtuig van Zuid-Korea uit de lucht (269 doden)

Wat is er aan de hand?

• Star Wars, SDI (Strategic Defense Initiative), een ruimteschild tegen raketten uit de Sovjet-Unie

• Spierballen laten zien: plaatsing van nóg meer kruisraketten in Europa en opzichtige militaire oefeningen (Able Archer, 1983)

Vergeet dit ook niet: de VS wilden de SU militair en economisch kapot maken door hen te dwingen nieuwe wapens te plaatsen.

Star Wars

Technisch haalbaar, financieel volstrekt onhaalbaar

De Koude Oorlog ontdooit

De tweede helft van de jaren '80

Waarom?

• Reagan wordt herkozen in 1984: hij kan nu iets vriendelijker richting de Sovjet-Unie zijn

• Nieuwe leider voor de Sovjet-Unie: Mikhail Gorbatsjov: brengt een ander geluid
  

Mikhail Gorbatsjov

• Glasnost: openheid
  

• Perestrojka: economische hervormingen
  

• Bezuinigen op militaire activiteiten: minder wapens, minder soldaten. 

• Dus ook minder Sovjet-soldaten buiten de Sovjet-Unie
  

Vergeet dit ook niet: wat betreft Gorbatsjov is de wapenwedloop voorbij. De Sovjet-Unie doet in ieder geval niet meer mee.

Gevolgen

• Gorbatsjov wil een betere relatie hebben met de Westerse landen

• Verschillende, belangrijke ontmoetingen tussen Reagan en de Gorbatsjov

• Eenzijdige ontwapening van de Sovjet-Unie
  

• Terugtrekking van de Sovjet-troepen uit Afghanistan
  

Vergeet dit ook niet: Gorbatsjov wil graag dat zijn ideeën ook in andere communistische landen van Oost-Europa worden ingevoerd. Deze landen willen, kunnen en durven dit niet.

Video: De Berlijnse Muur

Toespraak van Reagan in West-Berlijn, juni 1987

1989

De val van het communisme in Oost-Europa

Oorzaken

 

• De ideeën van Gorbatsjov (glasnost, perestrojka)...
  

• ...botsen met de oude, vastgeroeste, ideeën van de Oosteuropese leiders...
  

• ...maar zijn wél populair bij het volk van die landen!
  

Hongarije zet de grens met Oostenrijk open

Deze Oost-Europese leider begrijpt wél de ideeën van Glasnost en Perestrojka, mei 1989.

Veel andere inwoners van Oost-Europese landen vluchten via Hongarije naar het westen.

De val van de Berlijnse Muur

9 november 1989

Wat is er aan de hand?

• Bevolking van Oost-Berlijn en Oost-Duitsland wil meer vrijheid en openzetten van de grens

• ... maar de Oost-Duitse regering wil dit absoluut niet!
  

• Grote demonstraties tegen de regering in Oost-Berlijn
  

• Ook tijdens het 40e verjaardagsfeest van de DDR

Gorbatsjov is eregast...

...maar komt niet om feest te vieren, maar om de leiders van Oost-Duitsland te waarschuwen: 

de Sovjet-Unie helpt niet meer bij het neerslaan van demonstraties

Elke avond zijn er demonstraties

De druk op de Oost-Duitse regering neemt toe, terwijl de wereldpers kijkt naar de situatie in Oost-Berlijn

Video: Tagesschau van 9 november 1989 

met de persconferentie van Günter Schabowski

Eén van de partijleiders van de DDR geeft, twijfelend, aan: 

We hebben besloten dat iedere DDR-burger de grens over mag. 

Dat geldt - voor zover ik weet - ... vanaf nu.

Video: De Berlijnse Muur

2. De val

Daarna gaat het snel...

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet

• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

Duitsland herenigd

3 oktober 1990

Einde van de Sovjet-Unie

25 december 1991

Eind goed, al goed?

Nee, in sommige delen van het voormalige Oost-blok ontstaan grote en kleine problemen

• Economische achterstand 'Oost-Duitsers' t.o.v. 'West-Duitsers'

• Sommigen, niet alleen Oost-Duitsers, moesten wennen aan het kapitalisme (ongeveer 65% vond het communisme beter)
  

• Joegoslavische Burgeroorlogen (1991-2001)

Wat bedoelde Gorbatsjov met
'Glasnost' en 'Perestrojka?'

1. Verandering en openheid
2. Dictatuur en communisme
3. Kapitalisme en vrijheid
4. Planeconomie en vrijemarkteconomie

Met Perestrojka bedoelt Gorbatsjov

1. Hervormingen. Hij wil de economie veranderen
2. Militaire sterkte Het wil het leger van de SU uitbreiden
3. Vrede. Hij wil een einde aan de koude oorlog
4. Openheid. Hij wil kritiek toestaan

Waarom moest Gorbatsjov veranderingen doorvoeren?

1. Communistische landen kwamen in opstand Roep om democratie in de SU
2. Het geld was op
3. Roep om democratie in de SU
4. Oorlog met China

Welke leiders waren er aan de macht tijdens de val van de Berlijnse Muur?

1. Groetsjov en Kennedy
2. Stalin en Roosevelt
3. Reagan en Groetsjov
4. Reagan en Gorbatsjov

Wat was het belangrijkste gevolg van de val van de Berlijnse muur?

1. De twee Duitslanden werden weer herenigd in 1 land.
2. De DDR werd een democratisch land.
3. Berlijn werd weer de hoofdstad van de BRD.
4. De DDR liep leeg, heel veel oost Duitsers vluchtten naar de BRD.

Wat zie je?

1. Blokkade van Berlijn
2. Val Berlijnse muur
3. Bouw Berlijnse muur
4. Marshallplan

De val van de Berlijnse Muur was in

1. 1987
2. 1988
3. 1989
4. 1990