§5.2 De overheid en de economie

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Filmpje Martin Skhreli

Lesdoelen

Aan het eind van de les:

• Je kunt het verschil uitleggen tussen een planeconomie en een vrijemarkteconomie.
• Je kunt uitleggen wat een sociale markteconomie is.

§5.2 De overheid en de economie

Boek leerjaar 4

Programma

• Uitleg en aantekeningen (15 min)
• Lessonup quiz (10 min)
• Zelfstandig opdrachten maken (15 min)
• Lingo (10 min)
• Praktische opdracht  PTA (25 min)

Vrijemarkteconomie

• Vrijemarkteconomie (Adam Smith, 1723 - 1790)   =  een economie waarbij vraag en aanbod de prijzen bepalen
• De overheid bemoeit zich nauwelijks.
• Natuurlijke evenwicht
• Prijzen te hoog => minder vraag => prijzen dalen
• Weinig aanbod => prijzen stijgen => minder vraag

Voorbeelden:

VS, Singapore, Zwitserland

Planeconomie

• Planeconomie (Adam Smith, 1723 - 1790)   =  een economie waarbij alleen de staat het recht heeft goederen en diensten te produceren
• Wordt ook wel het communisme genoemd
• De overheid bemoeit zich met alles en bepaalt aanbod en prijzen
• Geen concurrentie, maar monopoly
• Iedereen gelijk

Voorbeelden:

China, Cuba, Sovjet Unie, Noord- Korea

Sociale markteconomie

• Sociale markteconomie  =  Marktwerking (vraag en aanbod) bepaalt de prijzen, maar de overheid bedenkt wel eerlijke regels.
• Lagere inkomens moeten bepaalde producten en diensten blijven kunnen betalen
• Zoals: de wet minimumloon, arbeidsomstandigheden, uitkeringen bij ziekte, ouderdom, invaliditeit en werkloosheid.

Voorbeelden:

Nederland, andere EU landen, VS ook wel en beetje 

In een vrijemarkteconomie

1. bepalen vraag en aanbod de prijzen
2. is de overheid vrij groot
3. grijpt de overheid in met regels of wetgeving
4. worden prijzen door de overheid bepaald

Wat betekent het begrip plan economie

1. De economie wordt overgelaten aan de vrije markt
2. De overheid beslist wat en hoe er geproduceerd wordt
3. Iedereen doet hetzelfde werk
4. Iedereen krijgt hetzelfde betaald.

Een economie waarin vraag en aanbod de prijzen bepalen en waarbij de overheid ingrijpt om prijzen betaalbaar te houden.

1. Plan economie
2. Sociale markteconomie
3. Vrije markteconomie
4. Vrije plan economie

In welke economie is er veel marktwerking?

1. Plan economie
2. Vrije markteconomie

Opdracht

Wat: Leerstof 1 en 2 van paragraaf 5.2

Leerjaar 4!

Hoe: In de digitale methode, Schrijf altijd je berekening op.

Tijd: 15 minuten (stiltemoment) 

Resultaat: Beoordeel jezelf zoals de docent dat zou doen. 

Klaar: iets voor jezelf. Niet op je telefoon.

Praktische opdracht