Criminaliteit

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Criminaliteit (9.1-9.2-9.4-9.5)

Je kunt uitleggen wat criminaliteit is.

Je kunt het verschil uitleggen tussen overtredingen en misdrijven.

Je kunt risicofactoren voor crimineel gedrag benoemen.

Je kunt uitleggen waarom criminaliteit tijdsgebonden is.

Je kunt benoemen wat de politie mag bij de opsporing van een verdacht.

Je kunt uitleggen wat de officier van justitie kan doen met de verdacht.

Je kunt beschrijven wat de belangrijkste personen bij een rechtszaak doen.

Wat is criminaliteit?

Gedrag dat bij Wet strafbaar gesteld is.

Wat kost de boete voor appen op de fiets?

1. 90 euro
2. 95 euro
3. 140 euro
4. 160 euro

Hoe lang is levenslang?

1. De rest van je leven
2. 30 jaar
3. 25 jaar
4. 20 jaar

Wat is de maximale straf bij een verkrachting?

1. 6 jaar
2. 10 jaar
3. 12 jaar
4. 100 uur taakstraf

Wat is de maximale strafmaat voor doodslag?

1. 5 jaar gevangenis
2. 10 jaar gevangenis
3. 15 jaar gevangenis
4. 25 jaar gevangenis

Gedrag dat bij Wet strafbaar gesteld is.

Criminaliteit is alles wat verboden is. 

 Criminaliteit zijn misdrijven zoals die in de wet staan.

Maar wanneer is iemand een crimineel?

Strafrecht

Hoe gaat de overheid om met burgers die de wet overtreden?

Wie treedt namens de overheid op?

Politie, Leger.

Officier van Justitie (= advocaat van de overheid)

Overtreding 

• Wetsdelict
• Strafbare gedraging om wanorde te voorkomen
• Vaak met een boete afgedaan
• Niet altijd Officier van Justitie bij betrokken
  
• Veroorzaken van overlast, door rood rijden, wildplassen, zwartrijden
  
• Minder ernstig strafbaar, lagere straffen
• Niet altijd een strafblad

Misdrijf 

• Rechtsdelict
• Verboden gedraging, rechtsorde wordt geschonden
• Gevangenisstraf

• Altijd Officier van Justitie bij betrokken
• Moord, doodslag, verkrachting, drughandel, rijden onder invloed, ontvoering, diefstal
• Ernstig strafbare feiten, hoge straffen
• Strafblad 

Verschil misdrijf en overtreding

• Misdrijven worden altijd geregistreerd (ten minste 20 jaar). Dit geldt ook voor overtredingen met een boete vanaf 100 euro, taakstraf of vrijheidsstraf.
  
• De straffen voor misdrijven zijn hoger.
  
• Een poging tot overtreding is niet strafbaar, een poging tot misdrijf wel.
  

1. Overtreding
2. Misdrijf

1. Overtreding
2. Misdrijf

1. Overtreding
2. Misdrijf

1. Overtreding
2. Misdrijf

Je rijdt 50km per uur op een opgevoerde brommer.

Je veroorzaakt een zwaar ongeval omdat je geen voorrang gaf.

Je rijdt 85 km per uur met je brommer.

Je rijdt dronken op je brommer en veroorzaakt een ongeluk.

Je rijdt op je 15e op een brommer.

Jerijdt dronken op een brommer.

Je telefoneert op een rijdende brommer.

Je rijdt onverzekerd met je brommer.

Misdrijf

Overtreding

Oorzaken

Criminaliteit

Rechtsregels zijn plaatsgebonden

• In Nederland zijn abortus en euthanasie (op voorwaarden) toegestaan

• In Nederland mogen homo’s met elkaar trouwen

• (Vuur)wapens zijn in Nederland verboden

• Nederland kent geen doodstraf

Rechtsregels zijn tijdgebonden

• Spugen was vroeger een misdrijf
  

• Sinds 1970 is overspel niet meer strafbaar

• Tegenwoordig is hacken van computers strafbaar

• Vroeger stonden er gevangenisstraffen op homoseksualiteit

Criminaliteit is een tijd- en plaatsgebonden begrip. Welk van de onderstaande voorbeelden is een voorbeeld van criminaliteit als plaatsgebonden begrip?

1. In grote steden vindt meer criminaliteit plaats dan in dorpen.
2. In Nederland worden jaarlijks meer fietsen gestolen dan in Noorwegen.
3. In veel landen is abortus verboden, in Nederland niet.
4. Vroeger was prostitutie in Nederland verboden, nu niet meer.

Welke oorzaak van criminaliteit hoort bij de volgende beschrijving: ''Als je een biologische stoornis hebt kan je extreem agressief reageren''?

1. Maatschappelijke omstandigheden
2. Biologische factoren
3. Groepsdruk
4. Slechte opvoeding

Welke oorzaak van criminaliteit hoort bij de volgende beschrijving: '' Ouders hebben een voorbeeldfunctie, maar zij kunnen er ook voor zorgen dat je een slecht voorbeeld hebt''?

1. Maatschappelijke omstandigheden
2. Biologische factoren
3. Groepsdruk
4. Slechte opvoeding

Individuele oorzaken criminaliteit

Maatschappelijke oorzaken criminaliteit

stoer doen

verslaving

Kleine pakkans

Geldgebrek

Minder sociale controle

De rechtbank

Rechtbank quiz

Wat weet jij van de rechtspraak?

https://quiz.ntr.nl/quiz/387/start

Opgepakt en dan?

HALT

• Jongeren tussen de 12 en 18 jaar die een licht misdrijf plegen kunnen naar Halt (Het Alternatief) worden gestuurd.
• Je krijgt vaak een speciale straf die met het misdrijf te maken heeft.
• Door een Halt-straf krijgt je geen strafblad.

Opgepakt en dan?

Officier van justitie:

Beslist bij een zwaarder misdrijf wat er met de verdacht gaat gebeuren.

Alle officieren van justitie samen = Openbaar Ministerie (OM).

Wat doet een advocaat?

Iemand bijstaan in een rechtszaak

Feride Tosun is strafrechtadvocaat. Dat betekent dat ze mensen bijstaat die verdacht worden van een strafbaar feit. Dat houdt in dat ze misschien de wet hebben overtreden. Tijdens een rechtszaak houdt de advocaat een pleidooi. Hierin vertelt de advocaat waarom hij of zij denkt dat de verdachte onschuldig is, of waarom de straf bijvoorbeeld minder hoog zou moeten zijn.

Uitleg filmpje

https://schooltv.nl/video-item/wat-doet-een-advocaat-iemand-bijstaan-in-een-rechtszaak

Officier van Justitie

Opsporing en vervolging van verdachten

De officier van justitie wordt door de politie gebeld als er een misdrijf gepleegd is. De officier van justitie moet toestemming geven om een verdachte aan te houden. Tijdens een rechtszaak houdt hij of zij een requisitoir, hierin worden de bewijsmiddelen verteld en wordt de straf geëist.

Uitleg filmpje

https://schooltv.nl/video-item/wat-doet-de-officier-van-justitie-opsporing-en-vervolging-van-verdachten

Wat doet een rechter?

Uitspraak doen in rechtszaken.

Een rechter bepaalt in een rechtszaak of de verdachte onschuldig of schuldig is, en vrijgesproken wordt of gestraft wordt, en wat die straf inhoudt. Bij één rechter doet de rechter meteen uitspraak, bij meerdere rechters en dus een meervoudige kamer wordt er eerst overlegd.

Uitleg filmpje

https://schooltv.nl/video-item/wat-doet-een-rechter-uitspraak-doen-in-rechtszaken

ntr.nl

Waarom is het dragen van een wapen op jonge leeftijd extra gevaarlijk?

1. Omdat jongeren impulsiever reageren
2. Omdat wapens zichtbaarder zijn op kleinere lichamen.
3. Omdat de kans groter is dat je opgepakt wordt
4. Omdat jongeren extra zwaar gestraft worden bij wapenbezit.

Waarom is het dragen van een wapen op jonge leeftijd extra gevaarlijk?

1. Omdat jongeren impulsiever reageren
2. Omdat wapens zichtbaarder zijn op kleinere lichamen
3. Omdat de kans groter is dat je opgepakt wordt
4. Omdat jongeren extra zwaar gestraft worden bij wapenbezit

Jongeren reageren impulsiever dan volwassenen (dit heeft te maken

met de groei van de hersenen). Veel jongeren dragen een wapen

niet met de intentie deze te gebruiken, maar wanneer ze vervolgens

uitgedaagd worden, is de kans groter dat ze naar hun wapen grijpen.

De gevolgen van een confrontatie zijn daardoor stukken heftiger:

zowel in ernst van mogelijke gevolgen voor het slachtoffer (verwondingen), als voor de dader (straf).

Wat gebeurde er met vrouwen die campagne voerden om auto te kunnen rijden in Saudi-Arabië?

1. Vermoord.
2. Verbannen.
3. Opgepakt en gemarteld.

Wanneer spreken we niet meer van een verdachte maar van de dader?

1. Als een verdachte wordt opgepakt.
2. Als de politie de verdachte overdraagt aan de officier van justitie.
3. Als de officier van justitie de verdachte voor de rechter brengt.
4. Als de rechter het vonnis heeft uitgesproken tegen de verdachte.

Waarom is crimineel gedrag van mensen met een hogere status minder zichtbaar?

1. Zij worden niet vaak opgepakt door de politie
2. Zij worden vaker verdacht van wittenboordencriminaliteit
3. Deze mensen kunnen een betere advocaat betalen

In welk land werd een criticus van de regering meteen na aankomst op het vliegveld opgepakt en berecht?

1. Turkije
2. België
3. Rusland
4. Hongarije

Nederlands meest gezochte crimineel werd in december in Dubai opgepakt. Wat is zijn naam?

1. Nabil B.
2. Saïd R.
3. Samir A.
4. Ridouan T.

Geldboetes krijg je meestal als....

1. de politie het te druk heeft om je mee te nemen naar het bureau. politiebureau
2. het de eerste keer is dat je wordt opgepakt.
3. het om overtreding gaat.
4. je minderjarig bent.

Hoe streng straft Nederland?

Verplicht voor TL om door te nemen!

Vragen in toets PWW over deze informatiefolder.

Uitleg folder: tekst & film

https://npokennis.nl/story/725/hoe-streng-straft-nederland

npokennis.nl

Hoe crimineel is jouw gemeente?

https://data.politie.nl/#/Politie/nl/dataset/47015NED/table?ts=1606489394451