AFP 1 - Les 5

• Anatomie/fysiologie
• MBO
• Studiejaar 1

AFP 1 - Les 1

Anatomie, Fysiologie, Pathologie 1 - 

Les 5

Lesplanning

• Doornemen weekplanning
• Terugblik les 4 - Alvleesklier, galblaas en dunne darm
• Opname van voedingsstoffen
• Dikke darm
• Herhaling 
• Doornemen lesstof voor de toets
• Oefentoets

Weekplanning

Les 1: Introductie spijsverteringskanaal

Les 2: Mond, gebit en slokdarm + Enzymen

Les 3: Maag, milt en lever 

Les 4: Alvleesklier, galblaas, en de dunne darm

Les 5: De opname van voedingsstoffen en dikke darm

Welke twee functies van de alvleesklier ken je?

De endocriene functie, die een belangrijke rol speelt bij de suikerstofwisseling en het regelen van de bloedsuikerspiegel.

De exocriene functie, die een belangrijke rol speelt bij de spijsvertering.

Een andere naam voor de alvleesklier is:

1. Duodenum
2. Jejunum
3. Ileum
4. Pancreas

Uit welke bestanddelen bestaat het pancreassap? (alvleeskliersap)

Het pancreassap bevat diverse enzymen voor het verteren van:

• Koolhydraten (amylase)
• Vetten (lipase)
• Eiwitten (proteasen of proteolytische enzymen)

Daarnaast bevat het pancreassap natriumbicarbonaat:

Zorgt ervoor dat de zure spijsbrij uit de maag wordt geneutraliseerd. Dat is belangrijk omdat het zuur anders de darmwand zou kunnen beschadigen.

alvleesklier

maagsapklieren

lever

gal

pepsinogeen

lipase

amylase

Welk orgaan is verantwoordelijk voor de productie van gal?

1. Alvleesklier
2. Lever
3. Galblaas
4. Maag

Welke functies heeft gal?

Afvoer van giftige stoffen;

Bevordering van vetstofwisseling, door het kleiner maken van vetbolletjes;

Opname van vet oplosbare stoffen in de darm bevorderen

Kies het juiste antwoord

1. Hydrofoob = Gek op water Hydrofiel = Bang voor water
2. Hydrofoob = Gek op vet Hydrofiel = Bang voor vet
3. Hydrofoob = Bang op water Hydrofiel = Gek voor water
4. Hydrofoob = Bang op vet Hydrofiel = Gek voor vet

Galzouten zorgen voor:

1. Het verkleinen van de koolhydraten
2. Het verkleinen van de vetdruppeltjes
3. Het mengen van het vet met de waterige spijsverteringssappen
4. Het verhogen van de pH na de zure omgeving in de maag

Wat is een emulsie?

Een emulsie is een mengsel van niet-mengbare vloeistoffen die onder normale omstandigheden geen stabiel homogeen mengsel vormen.

Zonder speciale ingrepen scheiden de twee vloeistoffen spontaan van elkaar. Voor het verkrijgen van een stabiele en homogene emulsie is een emulgator nodig.

Hoe kunnen galzuurzouten vetten emulgeren?

Galzuurzouten in gal zijn hydrofoob en hydrofiel. Het hydrofobe deel bindt aan vet en het hydrofiele deel aan het water. Galzuurzouten zijn dus de emulgator en zorgt ervoor dat de vetmoleculen kleiner kunnen worden.

Een andere naam voor de 12 vingerige darm is:

1. Duodenum
2. Jejunum
3. Ileum
4. Pancreas

Welke afvoerbuizen monden uit in de 12 vingerige darm?

1. Alvleesklier Lever
2. Lever Galblaas
3. Alvleesklier Pancreas
4. Alvleesklier Galblaas

Welke functies van de dunne darm ken je?

Verteren van voedsel

Opnemen van voedingsstoffen

Trekken de kringspieren voor of na een voedselbrok samen bij darmperistaltiek in de dunne darm?

Welke spijsverteringsprocessen vinden er plaats in de dunne darm?

Waarom heeft de dunne darm veel opnamecapaciteit?

Van groot naar klein, de drie vormen van oppervlakvergroting in de darm zijn:

1. darmvlokken, darmplooien, microvilli
2. microvilli, darmvlokken, darmplooien
3. darmplooien, darmvlokken, microvilli

Voeding is verteerd en
wordt opgenomen,
en dan?

Leerdoelen

Jij:

• Kunt beschrijven op welke wijze voedingsstoffen worden opgenomen in ons lichaam
  
• Kunt beschrijven op welke wijze voedingsstoffen worden getransporteerd door ons lichaam
  
• Kent de functies van de dikke darm
  
• Kunt de bouw van de dikke darm beschrijven
  
• Kunt toelichten welke spijsverteringsprocessen er plaatsvinden in de dikke darm
  

Opname door de dunne darm

• Darmplooien - darmvlokken - microvilli
• microvilli - uitsteeksels dekweefselcellen
• Vergroting oppervlak (100m2)
• Resorptie -> opname voedingsstoffen

Resorptie: opname voedingsstoffen

Opname voedingsstoffen

• Opname van voedingsstoffen in dunne darm.
• De voedingsstoffen, die in water op kunnen lossen komen in darmslagader en via poortader naar de lever. 
• Bijv. monosachariden (glucose), mineralen, vitamines, aminozuren en nucleotiden. 
• De lever slaat ze op of bewerkt ze en geeft ze af aan de rest van de bloedsomloop. 

Naar de lever

• In water oplosbare stoffen via darmvlokken in bloed:

Monosachariden (glucose), zouten, vitamines, aminozuren

1. Haarvaten darm -> poortader
2. Richting lever: opslag/bewerking voedingsstoffen 
3. Eindproducten vetvertering via lymfestelsel naar sleutelbeenader

Vetproduct opname

• Dekweefselcellen van de darm verpakken vetproducten in eiwitbolletjes. 
• Dan via weefselvloeistof naar lymfe. 
• Met de lymfe naar de ondersleutelbeenader en in bloedsomloop.

 

Lymfevaten

Samenvatting - opname voedingsstoffen

• In water oplosbare stoffen via darmvlokken in bloed:

Monosachariden (glucose), zouten, vitamines, aminozuren

1. Haarvaten darm -> poortader
2. Richting lever: opslag/bewerking voedingsstoffen

• Eindproducten vetvertering via lymfestelsel naar sleutelbeenader

De dikke darm

Krijgt binnen wat de dunne darm niet kan verwerken, zoals voedingsvezels. Deze voedingsvezels worden afgebroken door de bacteriën in de dikke darm. 

De dikke darm neemt de door bacteriën geproduceerde vitamine K op. Vitamine K is nodig voor de bloedstolling.

De dikke darm

De dikke darm (colon): Laatste deel van de spijsvertering

• Ongeveer 1.5 meter lang
• Bevat onverteerde resten uit dunne darm
• Bevat veel (goede) bacteriën
• Bacteriën produceren o.a. vitamine K!
• Dikke darm neemt ook vocht op uit voedselbrij

Ontlasting: Slijm, water, onverteerde voedingsresten en 

darmbacteriën

Krijgt binnen wat de dunne darm niet kan verwerken, zoals voedingsvezels. Deze voedingsvezels worden afgebroken door de bacteriën in de dikke darm. 

De dikke darm neemt de door bacteriën geproduceerde vitamine K op. Vitamine K is nodig voor de bloedstolling.

De dikke darm bestaat uit verschillende onderdelen:

• Caecum: blinde darm
• Appendix: wormvormig aanhangsel
• Opstijgende - dwarse - afdalende en s-vormige darm
• Rectum: endeldarm

Zoek uit!

Zoek uit welke functie de volgende onderdelen van de dikke darm hebben:

• Caecum: blinde darm
  
• Appendix: wormvormig aanhangsel
  
• Opstijgende - dwarse - afdalende en s-vormige darm
  
• Rectum: endeldarm

1. Blinde darm

De blindedarm is een orgaan in uw lichaam dat ongeveer 5 centimeter lang is. Het hangt laag in de buik vlakbij de opening van de dikke darm (de colon). De functie van de blindedarm is niet bekend, maar artsen denken dat hij kan helpen de goede bacteriën in uw darmen te beschermen tegen infectie door slechte bacteriën; of kan fungeren als een soort “veilig huis” voor nuttige darmmicroben als er iets gebeurt waardoor hun delicate evenwicht elders in het spijsverteringsstelsel wordt verstoord, zoals diarree of voedselvergiftiging.

2. Wormvormig aanhangsel (Appendix)

Het wormvormig aanhangsel is een dunne buis die uit de blinde darm steekt. De precieze functie is nog niet volledig bekend, maar men denkt dat het een rol kan spelen in het immuunsysteem, vooral bij jonge kinderen. Het kan dienen als een soort opslagplaats voor goede bacteriën die helpen bij de spijsvertering, vooral na een infectie in de darm.

3. Opstijgende, dwarse, afdalende en s-vormige darm (Colon ascendens, colon transversum, colon descendens, sigmoïd)

Deze delen vormen samen de dikke darm en hebben de volgende functies:

• Opstijgende darm (Colon ascendens): Deze neemt water en zouten op uit de darminhoud en geeft die door naar de dwarse darm. Het helpt de darminhoud dikker te maken door het verwijderen van water.

• Dwarse darm (Colon transversum): Dit deel van de dikke darm transporteert voedselresten van de rechterkant naar de linkerkant van het lichaam. Het neemt ook water en zouten op, maar is voornamelijk verantwoordelijk voor de opslag van uitwerpselen.

• Afdalende darm (Colon descendens): In dit deel worden de ontlasting verder ingedikt door opname van water en elektrolyten. Het bereidt de voedselresten voor op de opslag in het sigmoïd en rectum.

• S-vormige darm (Colon sigmoïdeum): Dit laatste deel van de dikke darm slaat ontlasting op voordat het naar het rectum wordt getransporteerd. De s-vormige darm reguleert het doorgeven van ontlasting naar het rectum.

4. Rectum

Het rectum is het laatste gedeelte van de dikke darm, dat de ontlasting tijdelijk opslaat voordat het via de anus wordt uitgescheiden. Het speelt een belangrijke rol in de defecatie door signalen naar de hersenen te sturen wanneer de darm vol is en geleidelijk de ontlasting door te geven.

Ontlasting

Peristaltiek dikke darm:

• Drie spierbanden over de lengte van de dikke darm
• Hun samentrekkingen zorgen voor bolling van de darm
• In de 'instulpingen' wordt slijm geproduceerd

Ontlasting wordt uiteindelijk opgeslagen in rectum:

• Meer ontlasting in rectum = meer druk op wand
• Meer druk op de wand = aandrang (defecatiedrang)
• Uitwendige kringspier ontspannen = ontlasten

Het slijm helpt de voedselbrij om zich te verplaatsen door de darm.

Anus heeft een inwendige en uitwendige kringspier. De inwendige kringspier ontspant zich bij toenemende druk, wat zorgt voor defecatiedrang.

Darmflora

Darmflora: 

• 100 soorten per mens, in totaal >1000 soorten
• Aanmaak vit.K, aanmaak bruine kleurstoffen
• Hechten aan binnenkant v/d darm, voorkomt groei slechte bacteriën

Prebiotica -> stimuleren groei nuttige bacteriën

Probiotica -> voedingsmiddelen dat nuttige bacteriën bevat

Opname door de dikke darm

• 7L verteringssappen per dag
• Resorptie -> opname van water -> voorkomt uitdroging
• Overblijfsel (voedselbrij zonder water) -> ontlasting, opgeslagen in endeldarm

Op welke wijze worden voedingsstoffen opgenomen in ons lichaam?

In water oplosbare stoffen via darmvlokken in bloed:

Monosachariden (glucose), zouten, vitamines, aminozuren

Haarvaten darm -> poortader

Richting lever: opslag/bewerking voedingsstoffen

Eindproducten vetvertering via lymfestelsel naar sleutelbeenader

Vetten kunnen op dezelfde manier zoals koolhydraten en eiwitten worden opgenomen in ons lichaam

1. Juist
2. Niet juist

Vetten worden verpakt in eiwitbolletjes voordat ze worden opgenomen in ons lichaam. Wat is hiervan de reden?

Water en vet mengen niet goed. Door vet te verpakken in eiwitbolletjes kan je de vetten toch oplossen in het vocht & bloed doordat de eiwitbolletjes een emulgerende werking hebben.

Waarom gaat bloed vanuit de darm eerst naar de lever?

De lever slaat voedingsstoffen op, of bewerkt deze

Hoeveel soorten darmbacteriën heeft een mens gemiddeld?

1. 1
2. 10
3. 100
4. 1000

Als alle nuttige voedingsstoffen in de dunne darm al zijn opgenomen, waarom hebben we de dikke darm dan nog nodig?

In de dikke darm wordt water geresorbeerd (terug in het bloed opgenomen)

Voedingsmiddelen met daarin nuttige bacteriën noemen we...

1. Prebiotica
2. Probiotica
3. Antibiotica
4. Semibiotica

Wat is de functie van de blinde darm?

De blindedarm is een orgaan in uw lichaam dat ongeveer 5 centimeter lang is. Het hangt laag in de buik vlakbij de opening van de dikke darm (de colon). De functie van de blindedarm is niet bekend, maar artsen denken dat hij kan helpen de goede bacteriën in uw darmen te beschermen tegen infectie door slechte bacteriën; of kan fungeren als een soort “veilig huis” voor nuttige darmmicroben als er iets gebeurt waardoor hun delicate evenwicht elders in het spijsverteringsstelsel wordt verstoord, zoals diarree of voedselvergiftiging.

Leerdoelen

Jij:

• Kunt beschrijven op welke wijze voedingsstoffen worden opgenomen in ons lichaam
  
• Kunt beschrijven op welke wijze voedingsstoffen worden getransporteerd door ons lichaam
  
• Kent de functies van de dikke darm
  
• Kunt de bouw van de dikke darm beschrijven
  
• Kunt toelichten welke spijsverteringsprocessen er plaatsvinden in de dikke darm
  

Toets

• LessonUp lessen 1 t/m 5
• Theorieboek
• Oefentoets
• Opdrachten
• Aantekeningen 

Weekplanning

Les 1: Introductie spijsverteringskanaal

Les 2: Mond, gebit en slokdarm + Enzymen

Les 3: Maag, milt en lever 

Les 4: Alvleesklier, galblaas, en de dunne darm

Les 5: De opname van voedingsstoffen en dikke darm