Les 10: Toekomst van de Nederlandse politiek

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Chromebook, JdW-map, etui 

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan het welbevinden van leerlingen. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zitten startklaar en zijn bijvoorbeeld ingelogd in LessonUp en hebben hun JdW-map op tafel.

WERK & MEDIA

Les X: Titel les

Maatschappijleer

HB3B

Les 10: De toekomst van de Nederlandse politiek

Maatschappijkunde Kader 4

2024-2025

POLITIEK

Leerdoelen

• Je kunt aangeven van de knelpunten in het politieke besluitvormingsproces zijn (I)
• Je kunt manieren opnoemen waarmee het huidige politieke systeem verbeterd kan worden (I)

Knelpunten in de politiek

Als je kijkt naar de grote maatschappelijke problemen in de Nederlandse samenleving, dan zie je dat onze democratie niet altijd perfect werkt. De twee belangrijkste knelpunten zijn:

• de afstand tussen kiezers en politici is (te) groot
• het sluiten van compromissen leidt tot onbegrip

Kloof tussen kiezers en politici

Als politici besluiten nemen, moeten ze rekening houden met de belangen van een heleboel burgers. Die belangen zijn allemaal verschillend. Wat voor de ene burger een goed besluit is, is dat voor een ander misschien helemaal niet. Tegelijk kennen veel mensen de politici niet. Ze weten niet wie de besluiten hebben genomen en waarom. Niet zo gek dat veel mensen denken dat je helemaal geen invloed hebt of dat er een kloof bestaat tussen de kiezer en de gekozen politici. In Nederland heb je geen directe invloed op de politieke besluitvorming. Je moet bijvoorbeeld altijd maar afwachten wat voor kabinet of gemeentebestuur er komt. Je mag bijvoorbeeld niet, zoals in de Verenigde Staten, direct de president kiezen. 

Compromissen sluiten

Er zijn altijd twee of meer partijen nodig om een regering te vormen. Die partijen moeten steeds rekening houden met elkaars standpunten. Daarom sluiten ze over allerlei onderwerpen compromissen: afspraken waarbij alle partijen een beetje toegeven. De meeste wetten in Nederland zijn het resultaat van compromissen. 

Bij compromissen krijgt geen enkele partij helemaal haar zin. Dat kan ertoe leiden dat veel van hun stemmers teleurgesteld raken. Bij de volgende verkiezingen stemmen ze misschien op een andere partij of gaan ze helemaal niet meer stemmen. 

Verbeteringen

Het is niet goed voor de democratie als burgers zich niet bij de politiek betrokken voelen. Daarom is het belangrijk dat de knelpunten worden verbeterd. Daar zijn allerlei ideeën over:

Verkleinen kloof: het referendum of volksstemming: hiermee hebben burgers direct invloed over een bepaald besluit. 

Verkleinen kloof: gekozen politici: sommige partijen willen dat burgers zelf hun burgemeester mogen kiezen. Dat zou de invloed van burgers op de politiek vergroten. 

Meerderheidsstelsel: in het meerderheidsstelsel krijgt de winnaar alle zetels. Deze partij hoeft dus geen compromissen te sluiten en kan uitvoeren wat ze hebben beloofd. 

Zelfstandig werken

Examenkatern Politiek (Essener)
Opdracht 10 t/m 17 (blz. 118-121) 

Huiswerk voor volgende keer

Invullen: begrippen en samenvatting H10 (blz. 122-123)

Begrippen H10

• Compromissen
• Zwevende kiezer
• Bureaucratie
• Referendum