Klas 1 Romeinen

Het Romeinse Rijk

1 / 23
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 1

This lesson contains 23 slides, with text slides and 7 videos.

time-iconLesson duration is: 120 min

Items in this lesson

Het Romeinse Rijk

Slide 1 - Slide

Het oudste Rome
  • 8e eeuw v. Chr. nederzetting in Latium
  • Rome lag gunstig -> rivier Tiber, veel wegen kwamen samen = handel met Griekse koloniën in Zuid-Italië en Etrurië
  • Rome had zout (salaris)
  • Rome leerde veel van de Grieken: olijfolie, wijn, geld, schrift etc. 
  • Vanaf 620 v. Chr. Rome had koningen van de Etrusken -> steeds meer een stad met o.a. tempel, forum etc.

Slide 2 - Slide

Slide 3 - Video

Slide 4 - Video

Rome als wereldmacht
  • Vierde en derde eeuw v. Chr. macht steeds verder uitgebreid -> verovering Griekse kolonies in Zuid-Italië in contact met hellenistische cultuur.
  • Nadat Rome heel Italië in bezit had botsten ze met Carthago (Noord-Afrika) (Punië) -> legeraanvoerder Hannibal
  • Nadat Carthago was verslagen werd in tweehonderd jaar het Imperium Romanum gevormd.
  • Na de tweede Punische oorlog werden er soldaten toegelaten die geen geld hadden.
  • Steeds meer arme mensen in het leger die het geluk zochten.
  • Rijk worden door oorlogsbuit
  • Veel generaals werden gigantisch rijk door veroveringen -> Julius Caesar
  • Soldaten deelden mee in de oorlogsbuit -> daarom trouw aan Julius en Julius werd oppermachtig

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Video

Slide 7 - Video

Koningstijd, Republiek, Keizertijd
  • 509 v. Chr. Etruskische koning Tarquinius Superbus verjaagd -> monarchie werd afgeschaft -> één persoon mocht nooit meer zoveel macht krijgen.
  • Rome werd een republiek -> elk jaar kozen ze twee nieuwe personen als consuls.
  • Elk jaar werden voor andere bestuursfuncties mannen gekozen -> na 1 jaar kwamen ze automatisch in senaat -> eerst 300 en v.a. 80 v. Chr. 600 mannen -> gaven alleen advies aan consuls, adviesen werden  opgevolgd.

Slide 8 - Slide

Patriciërs en plebejers
  • Oude adellijke families die Superbus hadden verjaagd hadden de macht in Rome -> zaten in senaat, leverden de consuls, waren rechters en priesters.
  • Als patres (vaders) v.h. Romeinse volk werden ze Patriciërs genoemd -> rest v.h. volk = plebejers -> nauwelijks politieke invloed -> mochten stemmen maar telde minder zwaar mee.
  • Door handel werden veel plebejers rijk; was nauwelijks verschil tussen patriciërs & plebejers.
  • Wilden dezelfde rechten -> 287 v. Chr. kregen ze gelijke rechten -> kregen 1 consul en 10 volkstribunen (patriciërs konden geen volkstribuun worden).

Slide 9 - Slide

Bevolkingspyramide
1. Keizer
2. Patriciërs
3. Rijke plebejers
4. Plebejers
5. Proletariërs
6. Slaven

Slide 10 - Slide

Burgeroorlogen
  • 1e eeuw v. Chr. veel generaals machtiger dan de senaat -> generaals vochten tegen elkaar -> burgeroorlog -> winnaar werd consul of dictator.
  • Julius Caesar 45 v. Chr. dictator voor het leven -> een jaar daarna gedood door senatoren.
  • Weer burgeroorlogen -> 31 v. Chr. J.C.'s belangrijkste generaal (Marcus Antonius) verslagen door (geadopteerde) zoon Octavianus -> Augustus (de Verhevene) -> opperbevelhebber van leger, jarenlang consul, hoogste priester , schatkistbeheerder en dezelfde rechten als volkstribuun, vetorecht. Egypte zijn privébezit
  • Stierf in 14 n. Chr.
  • In geschiedschrijving begint keizertijd rond 30 v. Chr.

Slide 11 - Slide

Slide 12 - Video

Keizertijd
  • Na dood Augustus geen republiek meer -> senaat, consul en volkstribuun bleef bestaan, maar keizer had absolute macht.
  • Naast senaatsbestuur ontsond apart keizerlijk bestuur met ministeries.
  • (Vrijgelaten) slaven werkten op ministeries (kregen veel macht)
  • Keizer werd vaak vereerd als een soort god.
  • Keizers zorgden voor goede relaties met senaat, leger en volk
  • Volksvergadering had geen macht meer (republiek is afgeschaft)
  • Geef het volk brood en spelen en ze zullen tevreden zijn...

Slide 13 - Slide

Slide 14 - Video

Veroveren en bouwen -> Romanisering
  • Cultuur = Grieks-Romeins -> Eerst oorlog voeren, daarna in contact met Grieken -> kunst, filosofie, boeken, geschiedenis, wetenschap etc.
  • Toen Romeinen Noordwest-Europa veroverden namen ze de klassieke cultuur mee.
  • Standbeelden, bouwwerken, boekrollen, verharde wegen (via), stenen huizen, mooi servies, glaswerk, dokters etc.
  • Veel respect voor Romeinse ontwikkeling.
  • Als gebied veroverd was eerst goede wegen voor leger, daarna kwamen handelaren -> onbekende producten.
  • Romanisering = overnemen van de klassieke cultuur door inheemse bevolking.

Slide 15 - Slide

Bestuur en steden
  • Wanneer gebied veroverd was wilden Romeinen een hoofdstad -> gebied vanuit daar besturen -> waren als een schaakbord ingericht = praktisch.
  • Middenin stad ligt forum -> twee hoofdwegen. Forum is politieke, religieuze en economische hart van de stad. Daar lagen de tempels, gebouw voor de Raad en een markthal (basilica) = ook gerechtsgebouw.
  • Nijmegen, Xanten en Keulen (Elst)

Slide 16 - Slide

Het platteland
  • Er ontstond een stedelijke cultuur, maar de meeste mensen woonden nog op het platteland.
  • Veranderde wel veel -> bossen werden gekapt, veeteelt werd slimmer, land werd slimmer ingedeeld zodat ploegen gemakkelijker werd.
  • Er kwamen grote boerenbedrijven.

Slide 17 - Slide

De late oudheid  
284-476 n. Chr.
  • Tot 180 n. Chr. was er rust -> welvaart en voorspoed, daarna onrust -> grote groepen Germanen kwamen de grenzen over. Sterke Romeinse keizers konden dit nog wel aan.
  • vanaf 3e eeuw Romeinse generaals vaker ruzie over keizerstitel ->
  • Meer dan 50 keizers in 50 jaar
  • Keizers betaalden Praetoriaanse garde steeds meer
  • Germanen kregen geld als ze niet aanvallen of betaald om andere groepen aan te vallen

Slide 18 - Slide

Keizer Diocletianus
284-305
  • Strenge maatregelen -> boer hoorde bij zijn grond (mocht dus niet zonder toestemming verhuizen) -> zoon moest zelfde beroep als zijn vader gaan doen
  • Diocletianus bracht zo een bepaalde orde aan in de maatschappij -> ambtenaren om alles te controleren
  • Om overzichtelijker te maken deelde hij het Romeinse Rijk in het West-Romeinse Rijk en het Oost-Romeinse Rijk -> beter besturen en verdedigen

Slide 19 - Slide

De limes
  • Verdigingssysteem om plunderende Germanen tegen te houden -> forten (castella), wachttorens, legioenskamp (castra) -> Nijmegen (Ulpia Noviomagus Batavorum)
  • Germanen hadden geleerd van de Romeinen -> pasten hun tactiek aan.
  • Bij grote invasie (255) Romeinen kansloos.
  • Rond 270 Forum Hadriani (Voorburg) en Ulpia Noviomagus bijna helemaal verlaten.

Slide 20 - Slide

Nieuwe tactiek
  • Diocletianus: nieuw verdedigingssysteem -> belangrijke punten in de gaten houden -> rivierovergangen en belangrijke wegen ->  verdedigd met stevige forten (castella)
  • Soldaten hielden grens goed in de gaten -> binnenland lag ruiterij -> waren razendsnel.
  • Belangrijke plaatsen kregen stadsmuur en een legereenheid voor bescherming.
  • In 406 gaven Romeinen de Rijngrens op -> Germaanse volkeren stroomden het gebied binnen op de vlucht voor Atilla de Hun.

Slide 21 - Slide

Einde    476 n. Chr.
  • Keizer afgezet door Germaanse huursoldaten. Kozen geen nieuwe keizer meer.
  • Langzaamaan vermengde de Germaanse bevolking met de oorspronkelijke bevolking en begonnen de middeleeuwen.

Slide 22 - Slide

Slide 23 - Video