H3.5 Het parlement controleert

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

 Het parlement controleert

4.3

Vandaag gaan we het hebben over:

• Taken van het Parlement
• Rechten van Kamerleden
• Wat is het Parlement?

De koning / De minister-president / Ministers / Staatssecretarissen

Wie heeft de meeste macht? Wie het minst?

Eerste Kamer

Tweede Kamer

150 parlementsleden direct door burgers gekozen.

75 parlementsleden indirect door burgers gekozen (via de verkiezingen voor de provincie).

Parlement

Taken van het parlement

De twee hoofdtaken van het parlement zijn:

• (mede)Wetgeving
  
• Controleren van het kabinet

Wetgeving

• Ministers (met hun ambtenaren) èn Tweede Kamerleden maken wetsvoorstellen.
• De Tweede Kamer debatteert over het voorstel. Een meerderheid van de Tweede Kamer moet het voorstel goedkeuren.
• Hierna gaat het wetsvoorstel naar de Eerste Kamer, die een laatste check doet.

• Ministers (met hun ambtenaren) èn Tweede Kamerleden maken wetsvoorstellen.
• De Tweede Kamer debatteert over het voorstel. Een meerderheid van de Tweede Kamer moet het voorstel goedkeuren.
• Hierna gaat het wetsvoorstel naar de Eerste Kamer, die een laatste check doet.

Wetgeving

Wetgeving

De Eerste Kamer controleert of het voorstel:

• Geen fouten bevat;
• Niet in strijd is met andere wetten.

De Eerste Kamer mag het wetsvoorstel niet meer veranderen. De wet kan hier dus alleen goed- of afgekeurd worden.

Hoeveel leden heeft de Eerste Kamer?

1. 150
2. 76
3. 75
4. 36

Hoe worden de leden gekozen?

1. Direct gekozen door de burgers
2. Via de gemeente verkiezingen
3. Door een Referendum
4. Niet direct maar door de Provinciale Staten

Controleren

Ministers besturen het land. Om te voorkomen dat ze verkeerde keuzes maken, worden ze gecontroleerd door Kamerleden.

Rechten van Kamerleden

Rechten van Kamerleden voor hun wetgevende taak:

• Stemmen over wetsvoorstellen.
• Een wetsvoorstel veranderen. Dit noemen we het recht van amendement.
• Zelf een wetsvoorstel indienen. Dit noemen we het recht van initiatief.

Rechten van Kamerleden

Rechten van Kamerleden voor hun controlerende taak:

• Vragen stellen aan ministers en staatssecretarissen (ook schriftelijk).
  
• Een motie indienen. Hiermee vragen ze de minister om iets te doen.
  

Met een motie van wantrouwen kunnen Kamerleden een minister vragen om af te treden.

Kamerleden stellen vragen (controleren).

De minister moet antwoord geven op de vragen.

Rechten van Kamerleden

Rechten van Kamerleden voor hun controlerende taak:

• Een minister ter verantwoording roepen. De minister moet dan naar de Tweede Kamer komen voor een debat. Dit noemen we het recht van interpellatie.
  
• Een groot onderzoek instellen als ze denken dat de regering fouten heeft gemaakt. Dit noemen we het enquêterecht.
  

Coalitie en oppositie

Voor goedkeuring van wetsvoorstellen is een meerderheid in de Tweede Kamer nodig. Meestal kan de regering daarvoor op steun rekenen van de coalitiepartijen.

Coalitie

Oppositie

De partijen die samen de regering vormen.

De partijen die geen deel uitmaken van de regering.

Wetsvoorstel veranderen?

1. Recht van Initiatief
2. Recht van Amendement

Wat zijn de twee hoofdtaken van het Parlement?

1. Wetten maken en wetten uitvoeren.
2. (mede) wetgeving en het controleren van het kabinet.
3. Controleren van de regering en wetten maken.
4. Controleren van de overheid en wetten maken.

Recht van interpellatie?

1. Een groot onderzoek instellen
2. Een wetsvoorstel veranderen
3. Een minister ter verantwoording roepen
4. Zelf een wetsvoorstel indienen

De partijen die samen de regering vormen.

1. Oppositie
2. Coalitie

Zelfstandig werken                        

• Lezen 4.3 Het Parlement Controleert
• Opdrachten maken (huiswerk)