9.1 Oorlog en crisis

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Aan het eind van deze lessenserie weet je:

1. wat de indirecte oorzaken zijn van WO I

2. wat de aanleiding is voor het uitbreken van WO I

• Wat gaan we vandaag doen:
• 1. de oorzaken worden verder uitgediept
  
• 2. we gaan bespreken hoe we een beeldbron moeten interpreteren
• 3. aan de hand van een (deel van) een video gaan we de situatie in Europa voor WO I bespreken
• 4. We gaan met opdrachten aan de slag

Waaraan denk je bij WO I?

Oorzaken van de Eerste wereldoorlog

oorzaak 1: nationalisme

• = liefde voor eigen land en eigen volk
• kàn ook leiden tot superioriteitsgevoelens:
• 'wij zijn beter'

'Untermenschen' in Duitsland

rassenscheiding in Amerika

nationalisme kan voortkomen uit wraak:

• Frans - Duitse Oorlog (1870/71)
• de grootmacht Frankrijk verloor van Duitsland

Napoléon III en Bismarck

Elzas en Lotharingen

nationalisme kan voortkomen uit wraak:

• Frans - Duitse Oorlog (1870/71)
• de grootmacht Frankrijk verloor van Duitsland
• Frankrijk moest Elzas-Lotharingen afstaan aan Duitsland
• Frankrijk moest schadeloosstelling betalen aan Duitsland
•  kroning Wilhelm I tot keizer in de Spiegelzaal te Versailles

Kroning Wilhelm I tot keizer van Duitsland in de Spiegelzaal

Wilhelm I: Koning van Pruisen (1861-71) en keizer van Duitsland ('71-88)

rijkskanselier Bismarck (1862-1890)

Gevolg:

•  Révanchisme = 
  
• Velen in Frankrijk wilden wraak nemen op de Duitsers voor de vernederingen die ze moesten ondergaan in en kort na de oorlog van 1870-'71 
  

Oorzaken van de Eerste wereldoorlog

• 1. nationalisme: - streven naar eenheid (dld)
•                                   - revanchisme (Fr)
•                                   - onafhankelijkheidsstreven (Balkan) 

Europa in 1900

Moord op Frans Ferdinand

• Kroonprins van het Keizerrijk Oostenrijk-Hongarije
• Servië (land op de Balkan) had zich vrijgevochten van de Turken
• Serviërs wilde alle gebieden waar veel Serviërs woonden 'hebben' >
• In Bosnië woonden ook veel Serviërs, maar:
• Bosnië was ingenomen door Oostenrijk-Hongarije (1908) > protest:
• moordaanslag van 'De Zwarte Hand' (Princip) op kroonprins 
• Oplopende spanningen in Zuid-Oost-Europa
• 'Princip loste eerste schot in WO I'

documentaire over de moord op Frans Ferdinand.

(25 minuten)

0

Oorzaken van de Eerste wereldoorlog

• 1. nationalisme: - streven naar eenheid (dld)
•                                   - revanchisme (Fr)
•                                   - onafhankelijkheidsstreven (Balkan) 
• 2. militarisme

Oorzaak 2: Militarisme en Wapenwedloop

Militairen stonden in hoog aanzien, militaire waarden belangrijk:

• vaderlandsliefde, steun aan de keizer, eergevoel
  
• grote invloed van militairen op de regering
• veel geld ging naar het leger > wapenwedloop o.a. met Engeland:
  
• Rijksdag neemt Vlootwet aan (1898) > 
•  Bouw 'Dreadnoughts' in Engeland
  

Oorzaak 3: Het modern Imperialisme

• West-Europese landen uit waren op het uitbreiden van het koloniale bezit om:
• 1.  de grondstoffen (door industrialisatie in Europa)
• 2. er producten te kunnen verhandelen (afzetgebied)
• 3. status (nationalisme) 
  
• 'Modern': deze ontwikkeling deed zich voor vanaf de 2e helft van de 19e eeuw 
  
• 'Struggle for Africa'

Wilhelm II wilde net als de andere machtige Europese landen een stuk van de koloniale taart in Afrika en Azië. Hierdoor ontstonden er spanningen met Frankrijk en Engeland.

Bondgenootschappen in WO I:

• 1. Centralen:
• Dld / Oost-Hongarije / Turkije
• 2. Geallieerden:
• Engeland /Frankrijk / Rusland
• Italië (1915)
• VS (1917)

documentaire over de oorzaken van WO I.

(25 minuten)

0

Sinds wanneer bestaat Duitsland als 1 land?

1. 1871
2. 1939
3. 1919
4. 1800

Welke Duitse staatsman is ervoor gezorgd dat van Duitsland een eenheid werd gemaakt?

1. koning Wilhelm I
2. Bismarck
3. Princip
4. keizer Wilhelm II

Welke moord vormde de directe aanleiding voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog?

1. De moord op de Duitse keizer, Wilhelm II
2. De moord op de Russische tsaar, Nicolaas II
3. De moord de keizer van Oostenrijk_Hongarije, Franz Jozef
4. De moord op de troonopvolger van het Oostenrijks-Hongaarse rijk Franz Ferdinand

Twee documentaires: 

1. Lied Willem Vermandere

2. Gruwelijke gezichten van WO I

(7 minuten, schokkende beelden)

0