V3 - H1 grammatica zinsdelen - samentrekkingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

SAMENTREKKING 

Aan het eind van de les, kun je ...

voor- en achterwaartse samentrekkingen 

op verschillende niveaus 

herkennen en gebruiken!

grammatica zinsdelen H1

Bij een samentrekking laat je, waar dat kan, dubbelingen in een zin weg.

Zo kun je korter en bondig formuleren!!

Het weglaten kan op drie niveaus:

- woordniveau

- woordgroepniveau

- zinsniveau

woord(groep)niveau

Hier ligt een stapel met oude en nieuwe kleren.

Je laat één of meerdere woorden binnen een zinsdeel weg: kleren

woordniveau

Hier ligt een stapel studieboeken en -schriften.

Je laat een woorddeel weg: studie.

zinsniveau

Hier ligt een stapel boeken en daar ook.

Je laat één of meerdere zinsdelen weg: ligt - een stapel boeken

achterwaarts en voorwaarts

Bij een voorwaartse samentrekking staan alle woorden voor in de zin.

Bij een achterwaartse samentrekking staan alle woorden achter in de zin.

voorwaartse samentrekking

Je noemt het gezamenlijke deel in het eerste deel van de samentrekking en verderop laat je het weg. 
                                              

Een eerdere versie en een latere (-).

                                              

Een goedkope armband en een dure (-).

achterwaartse samentrekking

Je noemt het gezamenlijke deel in het tweede deel van de samentrekking en eerder laat je het weg.

                                        

 Een nationaal [-] en internationaal overleg

In voor- en in tegenspoed.

Samentrekking op 3 niveaus 

1.  woordniveau -  op de plaats van het samengetrokken woorddeel wordt een streepje geschreven:   (voorwaarts)boekenschrijvers en -lezers; (achterwaarts) honden- en kattenhotel. 
2. woordgroepniveau - binnen een woordgroep worden één of meer hele woorden weggelaten: (voorwaarts) uitwonende broers en (-) zussen:  (achterwaarts) brede (-) en smalle straten.
   
3. zinsniveau -één of meer zinsdelen die twee keer voorkomen, worden weggelaten: (voorwaarts) Jeroen gaat op de fiets en Tamara (-) op de scooter. (achterwaarts)  Wij schaatsten (-) en onze kinderen sleeden in die strenge winter elke dag. 

Zij doet werk op gemeentelijk en op provinciaal niveau.

1. Voorwaartse samentrekking
2. Achterwaartse samentrekking

De trainer leert je onderhands werpen en bovenhands.

1. Voorwaartse samentrekking
2. Achterwaartse samentrekking

De outlet heeft schitterende zomer- en winterjassen in de aanbieding.

1. Voorwaartse samentrekking
2. Achterwaartse samentrekking

Zij zijn verzekerd tegen brand-, water- en stormschade.

1. Samentrekking op woordniveau
2. Samentrekking op woordgroepniveau
3. Samentrekking op zinsniveau

In de plannen van het nieuwe kabinet kan en zal iedereen erop vooruitgaan.

1. Samentrekking op woordniveau
2. Samentrekking op woordgroepniveau
3. Samentrekking op zinsniveau

De activiteiten zijn gepland in en naast de sporthal.

1. Samentrekking op woordniveau
2. Samentrekking op woordgroepniveau
3. Samentrekking op zinsniveau

Aan de slag!

Afmaken grammatica t/m opdracht 5. 

Afmaken woordenschat t/m 6.

(vooruit) woordsoorten t/m 2.