8.6 Het moderne imperialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

KA 8.6: het modern imperialisme 

8.6 Het moderne imperialisme

KA's: 5.2 - 6.1 - 7.4 - 8.6

Waarom staan deze met elkaar in verband?

• KA 5.2: Het begin van de Europese overzeese expansie.
  
• KA 6.1: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
  
• KA 7.4: Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme.
  
• KA 8.6: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie.

Imperialisme

Imperialisme: het streven naar een groot rijk onder macht van een keizer of één volk

We hebben dit begrip eerder gezien in de voortgaande tijdvakken. Denk aan de Europese expansie, slavernij, overzeese handel, etc.

Verschil met kolonialisme

1500-1850: kolonialisme

1850-1920: modern imperialisme

Grondigere exploitatie van grondstoffen i.p.v. specerijen. 

Alleen in Afrika en Azië

Nieuwe landen gaan koloniën veroveren, zoals Amerika en Duitsland

Modern imperialisme (2)

afbeelding: conferentie Berlijn 1884

Op uitnodiging van de Duitse kanselier Bismarck kwamen vertegenwoordigers van de Europese regeringen in 1884 in Berlijn bijeen om afspraken te maken over ‘een eerlijke verdeling’ van Afrika in Europese koloniën

Zo ontstonden grote rijken.

Oorzaken modern imperialisme 1:

economische belangen

De Europese expansie tussen 1870 en 1914 wordt het moderne imperialisme genoemd. 

Grondstoffen voor de groeiende (Europese) industrie!

Afzetmarkten voor de groeiende industrie!

Oorzaken modern imperialisme 2:

politieke belangen

Nationalisme!

Een groot rijk gaf internationale, politieke en militaire aanzien!

Oorzaken modern imperialisme 3:

culturele belangen

Verspreiding van het Christendom

sociaal-Darwinisme: blanke ras zou superieur zijn

White man's burden: de morele plicht van blank Europa om minder ontwikkelde volken beschaving bij te brengen

Gevolgen voor de koloniën: economie

Wereldwijde arbeidsverdeling.

Grondstoffen worden uit de koloniën gehaald, maar worden verwerkt door Europese fabrieken.

Iedereen krijgt een taak in de nieuwe wereldeconomie.

Gevolgen voor de koloniën: politiek

Koloniën raken eigen bestuur kwijt

Koloniën worden direct of indirect bestuurd door de Europese mogendheden

Deel van de inheemse bevolking werd ingeschakeld bij het bestuur en het leger

Inheemse bevolking kan niet in opstand komen. Grote Westerse controle

Gevolgen voor de koloniën: cultuur

Onder invloed van o.a. het Christendom en Westerse rechtspraak werden lokale tradities aangetast.

Opdringen van Westerse cultuur

Wat is modern imperialisme?

1. Veel grond in Europa veroveren
2. Veel kolonies stichten in Zuid Amerika
3. Veel grond veroveren en besturen in Afrika en Azië
4. Veel handelen met kolonies

Welk soort motief hadden de Europeanen niet voor modern imperialisme?

1. cultureel
2. economisch
3. politiek
4. sociaal

Noem 3 oorzaken van het modern imperialisme:

Welke van de motieven voor het modern imperialisme komt in deze prent duidelijk tot uiting?

1. Verovering voor handelsmarkten
2. Verovering voor de versteviging van de Amerikaanse macht in de regio
3. Verovering om 'achterlijke gebieden' te beschaven
4. Verovering voor grondstoffen

Welke van de motieven voor het modern imperialisme komt in deze prent duidelijk tot uiting?

1. Verovering voor afzetmarkten (hier China)
2. Verovering voor de machtspositie in de wereld
3. Verovering om achterlijke gebieden te beschaven
4. Verovering voor grondstoffen (bijv. Chinese zijde voor textiel)

Leg het verschil uit tussen kolonialisme (KA 6.1) en modern imperialisme:

Hoe heette de conferentie waarbij de grootmachten Afrika verdeelden?

1. Conferentie van Amsterdam
2. Conferentie van Parijs
3. Conferentie van Berlijn
4. Conferentie van Londen

De transportrevolutie versterkte de koloniale expansie. Leg met twee voorbeelden uit hoe:

Leg het verschil uit tussen handelskapitalisme en modern imperialisme met als voorbeeld Nederlands-Indië