bio les 9 thema 5 B6

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom

Wat gaan we deze les doen?

-Kijken of de stof van vorige les is begrepen. 
-Uitleg leerdoelen deze les.
-Opdrachten maken.
-Afsluiten met wat vragen.

Welke vragen waren lastig?

Vraag   4  was door veel mensen fout gemaakt.
Vergeet niet om ook leren leren te maken.

Heb je een andere vraag fout gemaakt en heb je daar hulp/uitleg bij nodig?  Vraag me dan straks om uitleg via de chat.

Leerdoelen deze les.

-Je kunt benoemen wat terugkoppeling is en hiervan voorbeelden geven. 

-Je kunt de werking van adrenaline, glucagon en insuline benoemen. 

Eerst wat uitleg dan opdrachten maken en tot slot sluiten we weer klassikaal af met wat (9) vragen.

-Je kunt benoemen wat terugkoppeling is en hiervan voorbeelden geven. 

Terugkoppeling: zorgen door "bijsturing" dat iets ongeveer dezelfde waarde blijft houden.

Denk maar aan de thermostaat bij een verwarming.

Bij biologie zien we dat bij regeling van het glucose gehalte in het bloed. 
Dat gaat met hormonen en niet via zenuwen.

 het hormoonstelsel

HORMONEN

Stofjes die worden gemaakt in een hormoonklier.
Ze worden afgegegeven aan het bloed.
Komen via het bloed langs alle organen maar werken alleen op de organen die daar gevoelig voor zijn.

Regelen langzame en langdurige processen.

Bijvoorbeeld: stofwisseling, voortplanting, groei en ontwikkeling 

Niet alle cellen reageren op alle hormonen

Eilandjes van Langerhans, liggen in de alvleesklier.

Maken twee hormonen.

Hormoon 1

Insuline

Hormoon 2

Glucagon

insuline

• Als je teveel glucose in je bloed hebt wordt insuline afgegeven. 
• Insuline zorgt ervoor dat glucose als glycogeen wordt opgeslagen in de spieren en lever. Dit wordt dan bewaard voor later.
  
• De hoeveelheid suiker (glucose) in je bloed is nu lager!

             glucose => glycogeen

glucagon

• Als je te weinig glucose in je bloed hebt wordter glucagon afgegeven.
  
• Glucagon zorgt ervoor dat glycogeen wordt omgezet in glucose.
  
• De hoeveelheid suiker in je bloed wordt hoger.
  

          glycogeen => glucose

suiker gehalte in het bloed wordt lager

glucose gehalte in het bloed wordt hoger

Insuline. Maakt van glucose: glycogeen. Het suiker gehalte in het bloed wordt lager

eilandjes van Langerhans in de alvleesklier

glucagon

Maakt van g;ycogeen weer glucose => suiker gehalte wordt hoger

lever

glucose

glycogeen

Diabetes of suikerziekte

• Eilandjes van Langerhans produceren te weinig insuline
• Glucosegehalte blijft daardoor boven 0,1%
• Bij diabetes 1 verschrompelen de eilandjes van Langerhans, ze maken geen insuline meer. 
• Bij diabetes 2 werkt insuline niet meer goed (vroeger ouderdoms diabetes, nu ook steeds vaker bij jongeren met overgewicht).
  
• Insuline moet op andere manier in lichaam komen.

Adrenaline

• Ook adrenaline heeft invloed op de glucosegehalte in het bloed.
  

• Adrenaline wordt gemaakt in de bijnieren.
  

• Wanneer komt adrenaline vrij?
  

Bijnieren

• Maken het hormoon adrenaline.
• Adrenaline zet glycogeen om in glucose.
  
• Adrenaline is het enige hormoon met een snelle, kortdurende werking.
  

adrenaline

Ook wel stress en  vlucht of vecht hormoon genoemd.

• Meer suiker in je bloed. (Net als glucogon maar dan sneller)
• Je gaat ook sneller ademen, hart gaat sneller kloppen.
• Je bloedvaten in je spieren en hersenen verwijden zich.
• Organen die niet belangrijk zijn voor snelle reacties die worden geremd, bijvoorbeeld het verteringsstelsel.

Leerdoelen:

-Je kunt benoemen wat terugkoppeling is en hiervan voorbeelden geven. 

-Je kunt de werking van adrenaline, glucagon en insuline benoemen. 

Kun je bereiken door:

-Te lezen / bestuderen de tekst van thema 5 basisstof 6. 

-Te maken: Basisstof 6 opdr 1 t/m 5 (havo) en 1 t/m 7 (vwo).

-De antwoorden van de opdrachten serieus te controleren.   

-Te oefenen met de flitskaarten.

-De test jezelf te maken.

-De filmpjes aan het eind van deze lessonup te bekijken.

Laatste 15 minuten doen we klassikaal een afsluiting met wat vragen en extra uitleg. 

Zorg dat dit volgende les af is.

Afsluiting.

Nog 9 vragen en dan de 4 dia's met extra uitleg.

1. Het hormoonstelsel regelt processen in het lichaam door hormonen af te geven

2. Het zenuwstelsel regelt processen in het lichaam door impulsen

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1 waar 2 nietwaar
4. 1 nietwaar 2 waar

Waarom werkt een hormoon alleen op één orgaan terwijl het overal in het bloed is?

1. Alleen bepaalde organen zijn gevoelig voor het hormoon.
2. Omdat hormonen meestal niet ver van de hormoonklier werken.
3. Omdat hormonen niet bij alle organen kunnen komen.

Welk hormoon veroorzaakt de verandering van glucosegehalte tussen t1 en t2?

1. Insuline
2. Glucagon
3. Glycogeen
4. Adrenaline

Wat is de functie van hormonen?

1. Hormonen verwerken de impulsen die afkomstig zijn van spiercellen
2. Hormonen zorgen voor het voedsel van het hormoonstelsel
3. Hormonen zorgen voor snelle reacties op prikkels
4. Hormonen regelen de werking van weefsels en organen die er gevoelig voor zijn.

Als de glucoseconcentratie in je bloed te laag is, wordt....

1. minder glucagon afgegeven en minder insuline afgegeven
2. meer glucagon afgegeven en minder insuline afgegeven
3. minder glucagon afgegeven en meer insuline afgegeven
4. meer glucagon afgegeven en meer insuline afgegeven

Welke stoffen worden gemaakt in de Eilandjes van Langerhans die de bloedsuikerspiegel regelen?

1. Glycogeen en glucagon
2. Insuline en glycogeen
3. Insuline en glucagon
4. Insuline en glucose

Welke invloed heeft insuline op het glucosegehalte van het bloed?

1. door insuline daalt het glucosegehalte in het bloed
2. door insuline stijgt het glucosegehalte in het bloed

Adrenaline wordt gemaakt in

1. alvleesklier
2. schildklier
3. hypofyse
4. bijnieren

Laatste vraag:
Als het glucosegehalte te laag wordt, gebruikt ons lichaam een reserve stof. hoe heet deze stof?

1. Glucose
2. Glucagon
3. Glycogeen
4. Adrenaline

Extra uitleg.

De volgende dia's bevatten filmpjes met extra informatie over het zenuwstelsel. 

Je kunt ze gebruiken als iets nog niet duidelijk is of je wilt het nog eens op een andere wijze horen en zien.

Verder kun je goed oefenen met deze link: 

https://biologiepagina.nl/1/5waarnemenregeling/inleiding.htm

https:

https:

https:

Tot de volgende keer.

Blijf gezond, let op elkaar 

en hou je schoolwerk bij.

Je kunt de vergadering/les 

(teams) nu verlaten.