Plagiaat?!

• Muziek
• Culturele en kunstzinnige vorming
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Introduction

Een les over klassieke muziek in popmuziek, over componisten die zich door andere componisten laten inspireren en het gebruik van samples; mag dat of is dat diefstal? Leerlingen maken zelf muziek met samples.

Instructions

 Benodigdheden: 

- digibord met geluid 

- evt. een laptop of tablet per twee leerlingen

Aan het eind van de les kunnen de leerlingen:

• benoemen wat een sample en wat plagiaat is;
• hun mening geven over het gebruik van samples;
• uitleggen dat muziek soms op andere muziek is geïnspireerd;
• pop- en filmmuziek (geïnspireerd op klassieke muziek) vergelijken met klassieke muziek;
• zelf muziek maken d.m.v. samples in 'Incredibox'

JAAR 1/2

VO

De kracht van muziek:

Beter goed gejat dan slecht bedacht?

Tip!

Klik op het notitie icoontje rechtsonder de volgende slides voor een korte lesuitleg.  

Toelichting

• Leerlingen luisteren naar filmmuziek, die is geïnspireerd op klassieke muziek. Horen de leerlingen de overeenkomsten? Kunnen ze deze benoemen? 
  

02:38

Componisten inspireren elkaar!

"Een goede componist leent, een geweldige componist steelt!" - Stravinsky

Toelichting

• Kunnen leerlingen uitleggen wat wordt bedoeld met 'een componist heeft zijn werk geïnspireerd op het werk van een andere componist'? 
• In dit geval heeft filmcomponist John Williams zijn muziek geïnspireerd op klassieke muziek van de 19e eeuwse componist Antonin Dvorak.

Veel popmuziek is ook geïnspireerd op klassieke muziek!

Luister maar eens naar het volgende filmpje

0

Toelichting

• Kennen we deze nog? (Zie 'Les 3')
• Luister opnieuw naar het begin van het  fragment

Bekijk minimaal 1.5 min. en max. 4 minuten.

Beethoven en Bach zijn een hit!

bekijk dit filmpje!

Toelichting

• Radio-DJ Giel Beelen geeft voorbeelden van klassieke muziek fragmenten in popmuziek. Kijk minimaal 1,5 minuut naar dit filmpje en afhankelijk van de aandacht van de leerlingen tot max. 4 minuten.
  

Vraag: Wat is een sample?

Wat is een sample?

Toelichting

Laat de leerlingen antwoord geven op de vraag. Komen de antwoorden overeen met de uitleg op de volgende slide?

Een muziekfragment dat in een ander muziekstuk wordt gebruikt dan waar het oorspronkelijk vandaan komt. 

In de hiphop en r&b worden heel vaak samples gebruikt; Je "leent" een stukje muziek van een ander en mixt dat door een eigen nummer heen.

Antwoord:

Toelichting

- Laat een leerling het antwoord voorlezen.

Extra toelichting:
In de muziekindustrie wordt sampling aangeduid als het hergebruiken van een kort geluidsfragment: een monster ofwel ‘sample’ wordt genomen van een bestaand lied en vervolgens gebruikt in een nieuwe compositie. De lengte van het hergebruikte fragment kan variëren: vaak meerdere seconden, maar soms ook minder dan een seconde. Door samples te mixen en/of te herhalen (‘loopen’) worden deze vaak minder herkenbaar in het nieuwe werk teruggebracht.

Doe het lekker zelf!

Open de website van incredibox en ga zelf aan de slag met samples. 

Ga naar: https://www.incredibox.com

Toelichting

• Leerlingen kunnen eenvoudig zelf muziek maken met samples; door de mannetjes een petje of bril op te zetten. Sleep een bril of hoed naar een mannetje toe en hij begint vanzelf. 
• Dit kan zowel klassikaal als individueel (met koptelefoons). Geef leerlingen 10 minuten de tijd en laat vervolgens aan elkaar het resultaat horen.
• Wat vinden ze van elkaars creaties?
  

Extra verdieping:

• Bespreek de functie van de vier kleuren van de hoedjes/brillen (muzikale parameters):
  

Geel: ritme (de beat)
Blauw: de baslijn (lage tonen)
Rood: harmonie (samenzang/akkoorden)
Paars: melodie (zanglijn)

Muzieksamples: Diefstal?!

!

Toelichting

• Daag de leerlingen uit om stelling in te nemen over het gebruik van samples in muziek. Is het stelen? Of mag je de muziek van een ander zomaar gebruiken? Moeten daar regels voor zijn? 
• Laat leerlingen argumenten verzinnen en evt. met elkaar in debat gaan. 
  

Hoe zit het nou eigenlijk?

Plagiaat is het overnemen van andermans werk en doen alsof je het zelf bedacht hebt.

Je mag niet zomaar samples gebruiken; daarvoor heb je toestemming nodig van degene die het (als eerst) gemaakt heeft.

 

Als de maker toestemming heeft gegeven of al meer dan 70 jaar dood is, is er geen probleem.

Heel veel klassieke muziek mag je dus wél samplen zoveel je maar wilt!

Toelichting

Laat een leerling het antwoord voorlezen.

Toelichting

• Bekijk klassikaal een voorbeeld hoe met 'Launchpads' samples worden ingezet. Rechts hoor je samples van pianotoetsen (de melodie is een stukje Turkse Mars van Mozart) en links hoor je allerlei samples die als beat worden ingezet.
  

Toelichting

• • Armin van Buuren gebruikt in zijn dance muziek veel samples uit klassieke muziek en daar is hij wereldberoemd mee geworden.
• • In dit filmpje zie je hoe hij met een live symfonieorkest optreedt op een dance-event. In plaats van samples wordt nu live gespeeld!

Verdieping:

Zo'n samenwerking tussen twee (groepen) mensen uit verschillende muziekgenres noem je een cross-over.

Afsluiting

Afsluiting

Toelichting

Bespreek met de leerlingen hoe ze het vonden gaan. Enkele ideeën: 

• Hoe vonden ze het om met samples aan de slag te gaan?
• Wat hebben ze geleerd?
• Waren ze verbaasd dat veel muziek op elkaar gebaseerd is? 
• Willen ze vaker zelf een mix maken van samples?