Herhalen Th 6 Waarneming en gedrag Het oog

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 6 Waarneming en gedrag

Leerdoelen

Je leert hoe het oog is opgebouwd (= herhaling)

Je leert hoe het oog werkt:

--> pupilreflex 

--> scherpstellen (accommoderen) + werking van brillenglazen

--> bouw en werking van het netvlies 

Leerdoel 1

Je kunt de bouw van het oog beschrijven

Zintuig met
adequate prikkel

Welke onderdelen van het oog zie je?

Harde oogvlies

Netvlies

Vaatvlies

Vangt lichtprikkels op

beschermt alles wat binnenin het oog zit

Hierin zitten de bloedvaatjes die stoffen vervoeren die het oog nodig heeft

Q

R

S

Een lichtstraal valt op het oog.

Zet de onderstaande onderdelen van het oog, waar deze lichtstraal achtereenvolgens doorheen gaat, in de juiste volgorde: je kunt ze naar de juiste plaats slepen.

Lens

Hoornvlies

Glasachtig lichaam

Netvlies

Oogkamer

Licht:

Licht valt:

..... door hoornvlies, (pupil), ooglens en glasachtige lichaam

..... op het netvlies

lens

iris

netvlies

zenuw

vaatvlies

Glasachtig lichaam

gele vlek

biologiepagina.nl

Leerdoel 2

Je kunt de pupilreflex beschrijven

Pupilreflex

Kijk elkaar (of de spiegel) even diep in de ogen...

Hoe heet de middelste laag van de wand van een oog?

1. Het harde oogvlies
2. Het netvlies
3. Het vaatvlies

Welke spieren trekken samen bij het kleiner maken van de pupil?

1. Kringspieren
2. Straalsgewijs lopende spieren

Pupilreflex

Bij veel licht is de pupil......?

1. Groot
2. Klein
3. Licht heeft geen invloed op pupil

Ooglens:

Afstand ooglens en netvlies = ± 17 mm 

--> Beeldafstand is constant (b)

Accomoderen - lens platter of boller maken

--> Brandpuntafstand aanpassen (f)

Kringspiertjes rond de ooglens

(straalvormig lichaam)

Accomoderen

Bijziend

Veraf niet goed zien door:

• te lange oogbol: netvlies ligt achter brandpunt
  
• ooglenzen die in rusttoestand niet plat genoeg zijn

Corrigeren met negatieve(holle) lens 

Verziend

Dichtbij niet goed zien door:

• te korte oogbol: netvlies ligt voor brandpunt
  
• ooglenzen die in maximaal geaccomodeerde toestand niet bol genoeg zijn
  

Corrigeren met positieve (bolle) lens

Als de kringspieren in het straalvormig lichaam zich samentrekken, wordt de lens boller.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is het probleem als je bijziend bent?

1. lens wordt niet plat genoeg
2. lens wordt niet bol genoeg
3. brandpunt ligt voor het netvlies
4. je kunt dichtbij niet goed zien

Wat voor lens heb je nodig als je bijziend bent?

1. negatief
2. positief

Als je verziend bent kun je.......?

1. in de verte scherp zien
2. dichtbij scherp zien
3. kleuren niet goed zien
4. in het donker niet goed zien

Scherpstellen

1. kringspier
2. lensbandjes
3. lens
   

(accomoderen)

animatie

biologiepagina.nl

Als het brandpunt voor de gele vlek valt ben je dan bijziend of verziend? En heb je dan een holle of een bolle lens nodig om dit te corrigeren?

1. Bijziend, bolle lens
2. Bijziend, holle lens
3. Verziend, bolle lens
4. Verziend, holle lens

Leerdoel 3

Je kunt de bouw en werking van het netvlies beschrijven

In welke laag liggen de zintuigcellen van een oog?

1. In het vaatvlies
2. In het netvlies
3. In het harde oogvlies

Focus op plusje, beweeg je hoofd naar papier. Wat gebeurt er? Hoe kun je dat verklaren?

Welke van de 2 lichtreceptoren zullen niet goed werken bij kleurenblinde mensen?

1. Staafjes
2. Kegeltjes

Netvlies:

• Veel zintuigcellen: kegeltjes en staafjes
  
• impulsen gaan naar de hersenen via de oogzenuw 
• Blinde vlek/Gele vlek

Gele vlek:

alleen maar kegeltjes

Blinde vlek:

geen staafjes en kegeltjes

Benoem de verschillende onderdelen van het netvlies.

uitloper zenuwcel

staafje

kegeltje

zenuwcel

blinde vlek

oogzenuw

gele vlek

Staafjes

Kegeltjes

waarnemen van kleuren

waarnemen licht-donker

vooral in gele vlek

vooral aan randen netvlies

lage drempelwaarde

hoge drempelwaarde

geschikt voor scherp zien

niet zo geschikt voor scherp zien

Netvlies

Een persoon kijkt 's nachts naar de sterren. Op een gegeven ogenblik ziet hij een lichtzwakke ster. Als hij probeert hiervan een duidelijk beeld te krijgen, ziet hij opeens de ster niet meer.
De ster wordt voor hem onzichtbaar doordat in beide ogen het beeld van de ster:

1. op de gele vlek valt waar alleen kegeltjes voorkomen
2. op de gele vlek valt waar alleen staafjes voorkomen
3. naast de gele vlek valt op een plaats waar alleen kegeltjes voorkomen
4. naast de gele vlek valt waar alleen staafjes voorkomen

biologiepagina.nl

Leerdoel 3

Je kunt uitleggen hoe 2 ogen er samen voor zorgen dat we diepte kunnen zien (stereoscopie)

Stereoscopie

• De impulsen worden via je oogzenuw naar het gezichtscentrum in de hersenen geleidt. 
• De oogzenuwen van beide ogen kruisen elkaar midden in de hersenen. Dit noemen we het optisch chiasma. 
• De informatie van je rechteroog gaat naar je linkergezichtscentrum en vice versa
• Omdat je 2 ogen hebt krijgen je hersenen 2 verschillende beelden binnen
• Het verschil tussen de beelden gebruiken je hersenen om diepte te zien
• Je hebt dus 2 ogen nodig om goed diepte te kunnen inschatten

Wat weet je van stereoscopie?