Herhaling waarneming

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Herhaling waarneming

Leerdoelen

• Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.
  

• Je kunt de werking van zintuigen in relatie met het zenuwstelsel beschrijven.
  

• Je kunt de reactie van een zintuig op een adequate prikkel beschrijven.

Zoek op!

1. Welke zintuigen hebben we?

2. Wat is de prikkel die daarbij hoort?

Zintuigcellen 

De zintuigcellen maken een elektrisch schokje aan bij een prikkel dit noemen we een impuls.

De zintuigcellen zijn aangesloten op de zenuwen.

Leiden de impulsen naar de hersenen. 

Filteren van prikkels

Een prikkel wordt pas een impuls als deze hoger is dan de drempelwaarde.

Prikkels onder de drempelwaarde

reageren we niet op, dit is

gewenning of adaptie.

Kan je een voorbeeld noemen?

Impulsfrequentie

Hoe sterker de prikkel, hoe meer impulsen worden doorgegeven.

De impulsfrequentie wordt groter.

Interne en externe prikkels

Externe prikkels komen van buiten het lichaam.

Inwendige prikkels worden in het lichaam waargenomen.

Hypothalamus

Orgaantje in de hersenen die al deze interne prikkels ontvangt. 

Warmte, kou, licht, geur, smaak, geluid, etc.

Lichaamstemperatuur, zuurtegraad van het bloed, etc

Wat is de prikkel voor zicht?

1. Gevoel
2. Smaak
3. Geluid
4. Licht

Inwendige of uitwendige prikkel?

Inwendige prikkel

Uitwendige prikkel

Angst

Dorst

Geluid

Geur

Honger

Kou

Licht

Smaak

Verliefdheid

Woede

Zintuigen

Prikkels

Het oog

Het oor

De neus

De tong

Warmte zintuig

Muziek

Vieze sokken

Vuurwerk

Een schouderklopje

Snoep dat op tafel ligt

Wat is drempelwaarde?

1. Minimale sterkte van een prikkel
2. Gemiddelde sterkte van een prikkel
3. Maximale sterkte van een prikkel
4. Geen relevante waarde

Wat gebeurt er bij sterkere prikkels?

1. Hogere impulsfrequentie
2. Verlies van impulsen
3. Geen verandering
4. Lagere impulsfrequentie

1

2

3

4

5

In de zintuigcellen ontstaan impulsen

De impuls wordt door zenuwen naar de hersenen geleid

De hersenen verwerken de impulsen van alle zintuigen

Je wordt je bewust van wat je waarneemt

Een prikkel komt via het zintuig in de zintuigcel terecht

Waar leiden impulsen naartoe?

1. Naar de longen
2. Naar de spieren
3. Naar de hersenen
4. Naar het hart

Wat ontstaat er bij een prikkel?

1. Een impuls
2. Een elektrisch schokje
3. Een geluid
4. Een geur

Receptoren

Mechanische receptoren

Chemische receptoren

Temperatuurreceptoren

Pijnreceptoren

Lichtreceptoren

Ze werken als sensoren die een seintje naar je hersenen sturen wanneer je iets aanraakt, wanneer er druk op je huid komt of als je lichaam beweegt. Zo helpen ze je bijvoorbeeld om te voelen dat iemand je aanraakt, om pijn te herkennen of om in balans te blijven.

Mechanische receptoren

• Gehoor
• Evenwicht
• Tast
• Druk

Chemische receptoren

• Reageren na binding met moleculen
  
  
• Smaak: opgeloste moleculen
  
  
• Reuk: moleculen uit de lucht

Temperatuurreceptor

• Liggen (onder andere) in de huid
  
  
• Reageren waarneer de temperatuur onder of boven de normwaarde van 37 graden komt.

Pijnreceptoren

Ze reageren op schadelijke prikkels zoals extreme hitte, kou, druk of chemische stoffen die vrijkomen bij bijvoorbeeld een ontsteking of verwonding.

Lichtreceptoren

Hier ontstaat de impuls voor zichtbaar licht.

Sleep naar de juiste receptorgroep

mechanische receptoren

chemische receptoren

temperatuur receptoren

Gehoorreceptoren

Koudereceptoren

Reukreceptoren

Pijnreceptoren

Lichtreceptoren

Drukreceptoren

Smaakreceptoren

Warmtereceptoren

Tastreceptoren

Evenwichts-receptoren

BS 2 Het oog

Leerdoelen

• Je kunt de beeldvorming door ooglenzen beschrijven.
  

• Je kunt de werking van de pupilreflex beschrijven.
  

• Je kunt de bouw en werking van het netvlies beschrijven.
  

De inwendige bouw van het oog

Beeldvorming: 

Op het netvlies wordt een omgekeerd, verkleind beeld gevormd.

Accommoderen:

De vorm van de ooglens wordt aangepast aan de afstand waarop een voorwerp zich bevindt.

Oogafwijkingen

Bijziend: dichtbij goed, veraf slecht zien

Oogbol te lang (te bol)

hoornvlies en lens breken lichtstralen te sterk af  

correctie = holle (-) lens

Verziend: veraf goed, dichtbij slecht zien

Oogbol te kort (te plat)

 hoornvlies en lens breken lichtstralen niet voldoende af  

correctie = bolle (+) lens

Netvlies

Op het netvlies liggen twee soorten zintuigcellen.

1. De staafjes

2. De kegeltjes 

Licht en donker, lage drempelwaarde

Kleuren, hogere drempelwaarde

Beschermt het oog tegen vuil en te fel licht

Beschermt het oog tegen uitdroging

Verspreidt traanvocht over het oog

Zorgt ervoor dat zweet langs het oog loopt

Produceert traanvocht

Ooglid

Traanklier

Traanvocht

Wenkbrauw

Wimper

Kegeltjes en staafjes

1. Kegeltjes: waarnemen grijstinten Staafjes: waarnemen kleuren
2. Kegeltjes: waarnemen grijstinten, wit en grijstinten Staafjes: waarnemen kleuren
3. Kegeltjes: waarnemen kleuren en wit Staafjes: waarnemen kleuren. grijs en zwart
4. Kegeltjes: waarnemen kleuren Staafjes: waarnemen zwart, wit en grijstinten

Het OOG: zet onderdelen op de juiste plaats

netvlies

oogzenuw

lens

Hoornvlies

vaatvlies

Wat voor lens is nodig bij verziendheid?

1. Holle (-) lens
2. Bolle (+) lens

Wat is accommoderen in de ogen?

1. Afstand van het oog meten
2. Vorm van de ooglens aanpassen
3. Het vergroten of verkleinen van de pupil
4. Een bril of lenzen laten aanmeten

Wat voor beeld wordt op het netvlies gevormd?

1. Vergroot en rechtopstaand beeld
2. Omgekeerd en verkleind beeld
3. Vergroot en omgekeerd beeld
4. Rechtopstaand beeld en verkleind

Kegeltjes

Staafjes

Kleuren

Beweging

Grijstinten

Details

In het donker zien

Scherp zien

We made it!!!