De brug - grammatica woordsoorten deel 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

15 minuten lezen

Wat gaan we doen vandaag?

Woordsoorten - de brug + opdrachten maken

havo en vwo: zelfstandig naamwoord, lidwoord, werkwoord, bijvoeglijk naamwoord, voorzetsel, zww, hww, kww, voornaamwoorden, telwoorden, voegwoorden, bijwoorden

vwo extra: wederkerend, wederkerig en betrekkelijk voornaamwoord en werkwoordstijden: (on)voltooid tegenwoordige tijd, (on)voltooid verleden tijd, (on)voltooid tegenwoordige toekomende tijd en (on)voltooid verleden toekomende tijd.

Wat is lw, zn, bn, ww, vz?

zelfstandig naamwoord uitbreiding

Concreet zelfstandig naamwoord (czn): Geeft iets tastbaars aan

Abstract zelfstandig naamwoord (azn): geeft iets aan wat je niet kunt aanraken of wat niet bestaat

De vork is niet schoon geworden in de wasmachine.

Wat is vork?

1. Abstract zelfstandig naamwoord
2. concreet zelfstandig naamwoord

België ligt onder Nederland.

Wat zijn België en Nederland?

1. Concreet zelfstandig naamwoord
2. abstract zelfstandig naamwoord

De angst is in zijn ogen af te lezen

Wat is angst?

1. concreet zelfstandig naamwoord
2. abstract zelfstandig naamwoord

Mijn Chinese sterrenbeeld is een draak

Wat is draak?

1. concreet zelfstandig naamwoord
2. abstract zelfstandig naamwoord

Werkwoorden

een woord dat zegt wat iemand of iets doet of wat er gebeurt

• zelfstandig werkwoord
• hulpwerkwoord

1.  Onder de douche zingt Noortje altijd een liedje

2. Onder de douche wil Noortje altijd een liedje zingen

3. Onder de douche zou Noortje altijd een liedje willen zingen

Werkwoorden

een woord dat zegt wat iemand of iets doet of wat er gebeurt

• koppelwerkwoord
• hulpwerkwoord

 

 

1. Die opmerking is nogal beledigend
2. Die opmerking kan nogal beledigend zijn
3. Die opmerking zou nogal beledigend kunnen zijn

Wat is een voegwoord?

Voegwoorden

Nevenschikkende voegwoorden:

Onderschikkende voegwoorden:

Verbinden meestal 2 woorden, woordgroepen of twee hoofdzinnen.

Het zijn er vijf: dus, en , maar, of en want

Verbinden meestal een bijzin met een hoofdzin

Zijn er vele: aangezien, als, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, of, omdat, opdat, tenzij, terwijl, toen, voordat, zodra, zodat

Voorbeelden van telwoorden

Telwoorden

Geven een aantal of een rang aan.

1. Bepaalde hoofdtelwoorden: Geeft een exact/precies aantal aan
2. Onbepaalde hoofdtelwoorden: Geeft een onduidelijk aantal aan
3. Bepaalde rangtelwoorden: Geeft een precieze plaats in de rij aan
4. Onbepaalde rangtelwoorden: Geeft een onduidelijke plaats in de rij aan

Ik ben in 2019 geopereerd aan mijn knie
2019 is een?

1. bep. hooftelw
2. onbep.hoofdtelw.
3. Bep. rangtw
4. onbewp.rangtw

Wij zijn als vierde aan de beurt

vierde is een?

1. bep.hoofdtelw
2. onbep.hoofdtelw
3. bep.rangtelw
4. onbep.rangtelw

Ik verlaat als laatste het lokaal

1. Bep.hoofdtelw
2. onbep.hoofdtelw
3. bep.rangtelw
4. onbep.rangtelw

Sommige van jullie vinden school leuk

sommige is een?

1. bep.hoofdtelw
2. onbep.hoofdtelw
3. bep.rangtelw
4. onbep.rangtelw.

Wat is een bijwoord?

Bijwoorden

Een bijwoord kan iets vertellen over:

Een werkwoord: Die stucadoor werkt slordig

Een bijvoeglijk naamwoord: die merkkleding is heel duur

Een ander bijwoord: Carola schrijft erg netjes

ontkenning: niet, nooit, geenszins

plaats/tichting: er, daar, hier, nergens, overal, waar, waarheen

tijd: gisteren, morgen, straks, vroeger, tegenwoordig, wanneer

zekerheid: absoluut, ongetwijfeld, vast, echt

Welke soorten voornaamwoorden ken je?

Voornaamwoorden

1. Persoonlijk voornaamwoord: Duidt een persoon, dier of ding aan
2. Bezittelijk voornaamwoord: Geeft aan van wie iets is
3. Aanwijzend voornaamwoord: Wijst een mens, een dier of een ding aan
4. Vragend voornaamwoord: Staan meestal aan het begin van het vraagzin
5. Onbepaald voornaamwoord: Duidt een persoon of een zaak aan, maar zegt niet precies wie of wat bedoeld wordt

Nu: 

Havo: aan het werk met de brug - woordsoorten opdr 1 t/m 7

vwo: laatste puntjes

• Wederkerend voornaamwoord, wederkerig voornaamwoord, betrekkelijk voornaamwoord
• Werkwoordstijden

Voornaamwoorden

Wederkerig voornaamwoord: elkaar

wederkerend voornaamwoord: als je het onderwerp van de zin ziet terug komen - ik vergis me, wij vergissen ons

betrekkelijk voornaamwoord: verwijst terug naar een woord dat eerder genoemd is, het antecedent: die, dat, wie, wat

bijv: de man die daar loopt draagt een hoed

bijv: van oma, bij wie ik logeerde, kreeg ik friet

Werkwoordstijden

onvoltooid tegenwoordige tijd (ott)	hij speelt
onvoltooid verleden tijd (ovt)	hij speelde
voltooid tegenwoordige tijd (vtt)	hij heeft gespeeld
voltooid verleden tijd (vvt)	hij had gespeeld
onvoltooid tegenwoordige toekomende tijd (ottt)	hij zal spelen
onvoltooid verleden toekomde tijd (ovtt)	hij zou spelen
voltooid tegenwoordige toekomende tijd (vttt)	hij zal gespeeld hebben
voltooid verleden toekomende tijd (vvtt)	hij zou gespeeld hebben

Nu maken

havo: de brug grammatica woordsoorten opdracht 1 t/m 7

vwo: de brug grammatica woordsoorten opdracht 1 en 2