1. Het begin van de koude oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

1. Het begin van de Koude Oorlog

Je kan de nieuwe machtsverhoudingen tussen de Verenigde Staten (het Westen/kapitalisme) en de Sovjet-Unie (het Oosten/ communisme) herkennen en beschrijven.

vrije markt

Marshallplan

planeconomie

Westblok

staatsbedrijf

dictatuur

democratie

showproces

communisme

vrijheid

kapitalisme

gelijkheid

Welke bewering over het Marshallplan is fout?

1. Het was bedoeld om Europa opnieuw op te bouwen na WOII.
2. Stalin verbood aan Oost-Europa om de hulp te aanvaarden.
3. De VS wou alleen de landen die zij bevrijd hebben helpen.
4. Het moet ervoor zorgen dat Europa kapitalistisch blijft.

Nederland

Polen

Groot-Brittannië

Bulgarije

Oost-Duitsland

Frankrijk

Tsjechoslowakije

België

Hongarije

West-Duitsland

Roemenië

Griekenland

Neem een foto van je voortgangssheet

Koude oorlog?

Oorzaak 1:

Wederzijds wantrouwen voor WOII

• Vrede van Brest-Litovsk in WOI
• Afschaffing privé-bezit (vaak buitenlandse eigenaren)
• Angst voor een revolutie
• Conferentie van München
• Molotov - Von Ribbentroppact
  

Welke prijs moet Rusland betalen voor vrede met Duitsland?

Welke groepen veegt Lenin uit Rusland?

Waarom vindt Stalin dat hij ook aanwezig moet zijn?

Waarom is het vreemd dat Hitler en Stalin een pact sluiten?

Neem een foto van je voortgangssheet

Oorzaak 2:

Ideologische tegenstelling tussen West en Oost

• Sovjet-Unie:
    - ideologie: communisme 
    - staatsvorm: dictatuur
• Verenigde Staten:
    - ideologie: kapitalisme
    - staatsvorm: democratie

communisme?

kapitalisme?

In welk systeem is er sprake van concurrentie?

1. Kapitalisme
2. Communisme

Welk systeem pleit voor een dictatuur van het volk.

1. Kapitalisme
2. Communisme

In welk systeem is er sprake van een planeconomie?

1. Kapitalisme
2. Communisme

Welk systeem is gebaseerd op het socialisme van Karl Marx?

1. Kapitalisme
2. Communisme

Welk systeem is voorstander van vrije verkiezingen?

1. Kapitalisme
2. Communisme

In welk systeem is sprake van een vrije markteconomie gebaseerd op 'vraag en aanbod'?

1. Kapitalisme
2. Communisme

Welk systeem hoort bij de Sovjet-Unie?

1. Kapitalisme
2. Communisme

In welk systeem bestaan er grote verschillen tussen arm en rijk?

1. Kapitalisme
2. Communisme

Welk systeem gelooft dat iedereen rijk kan worden, als je maar hard genoeg je best doet.

1. Kapitalisme
2. Communisme

Verenigde Staten

Kenmerken

• Democratie

• Kapitalisme

• Vrijheid
  

• Grote verschillen (arm/rijk, blank/zwart)
• Het individu staat centraal
  

Sovjet-Unie

Kenmerken

• Totalitaire dictatuur

• Communisme

• Gedwongen gelijkheid
  

• Klassenloze samenleving (in theorie)
• Het collectief staat centraal
  

Ondanks de tegenstelling en het wantrouwen, wordt
in de Verenigde Staten deze poster verspreid.

Waarom verspreiden de Verenigde Staten deze poster?

Noem een gebeurtenis tijdens WOII waarnaar deze spotprent zou kunnen verwijzen. De titel van de prent is: Tussen 2 vuren.

Samenwerking WOII

Gedwongen bondgenoten

• Na Operatie Barbarossa en Pearl Harbor hebben VS en SU dezelfde vijand: Nazi-Duitsland.
• Stalin vraagt herhaaldelijk naar opening tweede front (D-Day).
• Op het einde van de oorlog wordt Conferentie van Jalta georganiseerd.
  

Video Conferentie van Jalta

Waarop letten?

Tijdens de Conferentie van Jalta is de spanning reeds voelbaar tussen de grootmachten. Kijk naar de video en bedenk één voorbeeld waaruit dat blijkt.

Geef een voorbeeld waaruit blijkt dat er spanningen zijn tussen de grootmachten.

Conferentie van Jalta

4 februari 1945 - 11 februari 1945

Conferentie van Potsdam

17 juli 1945 - 2 augustus 1945

Churchill

Premier van Verenigd Koninkrijk (10 mei 1940- 26 juli 1945)

Roosevelt

President van de Verenigde Staten (4 maart 1933 – 12 april 1945)

Stalin

Leider Sovjet-Unie (1928 - 1953)  

Stalin

Leider Sovjet-Unie (1928 - 1953)  

Truman

President van de Verenigde Staten (12 april 1945 – 20 januari 1953)

Attlee

Premier van het Verenigd Koninkrijk (26 juli 1945 - 26 oktober 1951)

Oorzaak 3

Wat met Duitsland na Wereldoorlog II

Wat is volgens jou het plan met Duitsland na de Tweede Wereldoorlog?

Oorzaak 3:

Wat met Duitsland na WOII?

Denazificatie van Duitsland

• Duitsland wordt verdeeld in 4 bezettingszones
• Berlijn ook verdeeld in 4 bezettingszones
• Verschil in visie over de toekomst
  

Conferentie van Jalta

4 februari 1945 - 11 februari 1945

Conferentie van Potsdam

17 juli 1945 - 2 augustus 1945

Churchill

Premier van Verenigd Koninkrijk (10 mei 1940- 26 juli 1945)

Roosevelt

President van de Verenigde Staten (4 maart 1933 – 12 april 1945)

Stalin

Leider Sovjet-Unie (1928 - 1953)  

Stalin

Leider Sovjet-Unie (1928 - 1953)  

Truman

President van de Verenigde Staten (12 april 1945 – 20 januari 1953)

Attlee

Premier van het Verenigd Koninkrijk (26 juli 1945 - 26 oktober 1951)

Oorzaak 4:

Gebruik van de atoombom

• 6 augustus 1945: Hiroshima
  
• 9 augustus 1945: Nagasaki
  

Stalin wist niet van het bestaan af.

De spanningen tussen Oost en West liepen opnieuw op. Waarom vond Stalin de atoombom een onaangename verrassing, denk je?

Oorzaak 5:

Wat met de 'bevrijde' gebieden?

• De VS bevrijdt het Westen van Europa.
  
• De Sovjet-Unie bevrijdt en bezet het Oosten van Europa:
    - Dictatuur met communistische regering
    - Luisteren naar Moskou: satellietstaten
    - Stalin vreest voor een inval van het Westen: Oostblok wordt afgesloten met 'ijzeren gordijn'. 

The naughty document

(oktober 1944)

IJzeren Gordijn

(situatie na 1945)

Hongaarse grens

Deze grens werd na 1945 opgetrokken. Waarom kan je hieruit concluderen dat de spanningen opliepen?

Oorzaak 6

Marshallplan

• Amerikaanse hulp voor economisch herstel Europa na WOII.
  
• Nederland krijgt $1.128.000.000 aan goederen.

Is de tekenaar een voor- of tegenstander van de Marshallhulp.
Welk doel heeft de Marshallhulp volgens de tekenaar?

Waarom mocht Oost-Europa van Stalin de Marshallhulp niet accepteren?

Oorzaak 6

Trumanleer

• Bedoeld om te vermijden dat de invloedssfeer van de Sovjet-Unie uitbreidt.
• Economische hulp voor herstel Europa: Marshallplan:
    - Opkomst sympathie voor communisme onderdrukken
    - Nederland krijgt $1.128.000.000 aan goederen.

oorzaken Koude Oorlog?

Samenvatting

Oorzaken van de Koude Oorlog

Na WOII start de Koude Oorlog als gevolg van...

• Het wederzijds wantrouwen tussen VS en Sovjet-Unie vanaf 1917.
• De ideologische tegenstelling tussen kapitalisme (VS) en communisme (Sovjet-Unie).
• Het verschil in visie over toekomst Duitsland.
• De invloedssferen en IJzeren Gordijn: Westblok en een Oostblok (Sovjet satellietstaten).
• De start van de kernwapenwedloop
• De Trumanleer: Marshallplan aangeboden om communisme tegen te gaan.

1. Het begin van de Koude Oorlog

Je kan de nieuwe machtsverhoudingen tussen de Verenigde Staten (het Westen/kapitalisme) en de Sovjet-Unie (het Oosten/ communisme) herkennen en beschrijven.