3.4 Aardbevingen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

3.4 Druk en rek in de aardkorst

H3 Endogene en exogene processen

Domein Aarde

5V

Herhaling

1. Begrip?

2. Wat voor soort vulkaan?

3. Hoe ontstaan?

Lesdoel

• Je begrijpt het verband tussen ontstaan en kracht van een aardbeving en de platentektoniek. 
  
• Je begrijpt dat endogene processen bijdragen aan het ontstaan van plooien, breuken, vulkanen,aardbevingen en gebergten.
  

0

Waar ontstaan aardbevingen?

Waardoor ontstaan aardbevingen?

Ontstaan aardbevingen

Druk opbouw tussen platen die vervolgens 'los' schieten

• transform - hevige aardbevingen
• convergent - subductie - hevige aardbevingen
• divergentie: lichte aardbevingen
• Hoeveelheid aardbevingen: zie volgende pagina

earthquake.usgs.gov

Aardbevingen

Hoe dieper het hypocentrum, hoe minder sterk de trillingen  bij het epicentrum. (Hoe ondieper het hypocentrum hoe zwaarder de trillingen bij het epicentrum).

Verwoestend door de trillingen, maar ook door de gevolgen als tsunami's (zeebeving)

Gevolgen van aardbevingen (natuurlijk)

• Aardbeving: aardverschuiving
  
• Zeebeving: tsunami
  

Gevolgen van aardbevingen (sociaal)

- Instorten gebouwen

- Verwoeste infrastructuur

- Angst

• Instorten gebouwen
• Verwoeste infrastructuur

1 jaar later...

Momentmagnitudeschaal

 

De schaal werkt met sprongen van x 10

Aan de slag met par 3.4

Volgende les deel 2 van 3.4

3.4 deel 2

Vervorming van de aardkorst

Rek of druk vervormt de aardkorst 

Plooiing (buiging) vind diep in de aardkorst plaats.

druk -> warmer -> gesteente plastisch -> opheffing -> plooiingsgebergte

Plooiingsgebergte

- Lagen sediment --> sedimentgesteente

- Lagen sedimentgesteente worden samengeperst en verbogen.

- Bijv. in de Alpen

Ontstaan plooiingsgebergte

• Convergentie. 
• Twee continentale aardplaten botsen en duwen elkaar omhoog.

Bekkens

- Laaggelegen gebieden waar sedimenten zich ophopen.

- Plek waar sedimentgesteente zich vormt

- Onder nog hogere druk kan het zich gaan plooiien (dieper in de korst)

Breukgebergten

Breukgebergten ontstaan waar twee continentale platen uiteen drijven. Een

deel van het gebied langs de breuk komt omhoog (horst) of zakt weg (slenk).

De aardkorst

Breken gebeurt aan het oppervlakte

rek-> breuk -> delen zakken weg (slenk) of worden opgeheven (horst) -> breukgebergte

Verklaring van de meren in Oost-Afrika

- Slenk gebieden wat zich vult met water(want laagste plek). 

Maar ook in Nederland

Begrippen die horen bij rek in de aardkorst

Begrippen die NIET horen bij rek in de aardkorst

Horst

Alpen

Oost-Afrika

Himalaya

Slenk

Subductiezone

Breuken

Plooiing

Divergeren

Convergeren

Bij convergente plaatgrenzen smelt de aardkorst en wordt de aardkorst dus iets ingekort

1. Waar
2. Niet waar

Bij de vorming van horsten en slenken wordt de aardkorst ook ingekort

1. Waar
2. Niet waar

Aan de slag met par 3.4