Oudergesprekken in het V(MB)O; haal er uit wat er in zit.

• Dienstverlening en Producten
• HBO
• Studiejaar 3

Oudergesprekken

Waarom ouder(s) gesprekken in het onderwijs

Uit internationaal onderzoek blijkt dat betrokkenheid van ouders bij en participatie op de school van hun kind het kind direct of indirect ten goed komt (Beek e.a. 2007)

Om de ontwikkeling van de leerling, zowel op school als thuis, optimaal te kunnen ondersteunen is afstemming tussen leraren en ouders noodzakelijk (Bakker et al., 2013). 

Afstemmen vraagt om waardering voor ieders verhaal, dus van zowel de ouders, als de leraar, en eventueel de leerling (Cauffman & Van Dijk, 2013 Sanderson, 2017). De leraar faciliteert het gesprek, en moet zorg dragen voor een goede voorbereiding, en planning, en er moet ruimte zijn voor reflectie en feedback (Hoover-Dempsey et al., 2002; Ishimaru, 2014). Een concrete manier om dat vorm te geven is bijvoorbeeld met behulp van het One Page Profile (Sanderson, 2017) of van de methodiek van oplossingsgerichte gespreksvoering (Van Dijk, 2013).

Alles begint bij communicatie

Bij communicatie is er sprake van interactie, een uitwisseling van informatie tussen een zender en een ontvanger. De directe interactie houdt in dat er sprake is van feedback, oftewel terugkoppeling van communicatie. Er ontstaan daarmee boodschappen(informatie) die over en weer gaan. Reageert de ontvanger op de zender, dan wordt deze op zijn beurt weer zender, enzovoort.

Bron: Proffesioneel communiceren met ouders, 2021

Over communicatie valt uiteraard heel veel zeggen. Je verbale, maar ook je non-verbale communicatie. We gaan niet verder in op dit onderwerp, maar het is met gesprekken naar ouders wel altijd goed om je te realiseren dat je met communicatie te maken hebt en dat je dus bewust moet zijn van het communicatie model.

0

We vinden hier wat van;

Laat maximaal 3 deelnemers in één woord zeggen wat ze hiervan vinden.

Wie kent het begrip TA?

TA) is een theorie over persoonlijkheid, communicatie en verandering, ontwikkeld in de jaren 1950-1960. Grondlegger van de Transactionele Analyse is de van oorsprong Canadese psychiater Eric Berne (1910-1970). Berne was een pionier en radicale denker binnen de psychiatrie

Basis positie TA

Mensen zijn in de basis OK en dus in staat zijn om te veranderen, te groeien en op een gezonde manier met anderen om te gaan.

Mensen zijn OK houdt in dat Jij jezelf accepteert zoals jij bent en dat jij anderen accepteert zoals ze zijn.

De filosofische uitgangspunten binnen de Transactionele Analyse zijn de volgende:

– mensen zijn OK: elke persoon is van waarde, van belang en heeft recht op gelijkheid en respect;

– mensen (met slechts enkele uitzonderingen, zoals degenen met een ernstige hersenbeschadiging) hebben de capaciteit om na te denken;

– mensen kunnen veranderen; zij kunnen eerdere beslissingen die zij namen, herzien.

Wederzijds respect: ik ben ok, jij bent ok.

Ik respecteer en waardeer de ander en mij zelf, daar streef ik naar. Dat is een eenvoudige en krachtige basis van denken in de TA. Dit denken echt toepassen in het leven, is niet zo gemakkelijk als het klinkt. Om je als mens structureel ok en geliefd te voelen en om de ander echt te waarderen, daar moet je vaak bewust voor kiezen.

Transactionele Analyse

Tip! Bij twijfel of complexiteit: altijd neutrale gesprekspositie

• Ouder; regels, waarden en normen die we vanuit huis hebben meegekregen
• Volwassene; Oplossen van problemen in het hier en nu
• Kind; toegang tot spontaniteit, creativiteit en intuïtie.

De Ouder

Zo zijn onze manieren.

Van vroeger overgenomen gedrag, gedachten, gevoelspatronen gebaseerd op ervaringen met onze ouders. De manieren van hen en andere belangrijke mensen uit onze jeugd waren ons voorbeeld. Hun normen en waarden staan in ons brein gegrift. Kenmerkende woorden: “Ik of jij moet … “

De Volwassene

Is in het hier-en-nu.

Denkt, voelt en handelt op basis van feiten en rationele overwegingen. Ontwikkelt zich voortdurend door verwerkte gedachten, gevoelens en gedrag te integreren in het hier en nu. In contact met zijn Kind en zijn Ouder egopositie, maar zonder de automatische reflexen. Kernwoorden zijn: “Ik denk … Ben me bewust ….”

Het Kind

De egotoestand omvat ons gedrag, gevoelens en gedachten dat we ontwikkelde in onze kindertijd. Kernwoorden: “Ik voel … Ik wil … Ik heb … nodig.”

Ieder mens heeft deze drie egoposities tot zijn beschikking. Op elk moment van de dag zitten we in één er van en we wisselen dagelijks meerdere keren van positie. In de Ouder en Kind egopositie reageren we vanuit ervaringen uit het verleden en die projecteren we op hier en nu situaties. Alleen vanuit de Volwassen egopositie zijn we in staat te reageren in het hier en nu.

                                        Functionele model

Complementaire transacties

Alle communicatie gaat uit van een "prikkel" en op deze prikkel - uiting/vraag komt een respons (reactie)

Soms blijft er een voortdurende stroom van prikkels en responses waardoor de transacties

kunnen eindeloos doorgaan. Dit soort voorspelbare conversaties noemde Berne ‘een psychologisch spel’ (Berne 1964).

Plaatje 1

1: Een uitwisseling van Vrij Kind naar Vrij Kind

2: Ook wanneer een leidinggevende een medewerker aanspreekt vanuit zijn Kritische Ouder en de medewerker -als verwacht- schuldbewust reageert vanuit Aangepast Kind, is dat een complementaire transactie.

Plaatjes 2

Prikkel - we ruiken eten, dus de vraag wat eten we?

Respons - val me niet lastig.

Prikkel - laten we gek doen?

Respons - negatief ; kun je nou nooit serieus zijn?

etc.

Conclusie

• Wil je dat de communicatie zo doorgaat: blijf op dezelfde positie.
• Wil je dat de communicatie verandert: kies een andere positie.
• Lukt het niet de ander aan te spreken op een andere ego-toestand verander dan zelf van ego-toestand.
• Als de communicatie  hachelijk wordt: kies de volwassen positie. 

Aan de slag

Een filmpje, waarbij we letten op de ego positie (neem 1 persoon!)

Ego positie leraar;

Kind - ontvangst; onderdanig bijna. Ook intro is als kind; twijfelend.

Daarna gaat hij snel naar volwassen.

Terug naar aan ouder... waar zal ik beginnen...

Ouder - hij blijft bij het feit wat het zou "moeten" zijn en gaat niet mee met de ouders. Ook niet als deze vragen stellen.

Vader:

Zijn de cijfers onvoldoende? - reactie vanuit volwassen.

Ze tekent nogal graag - moet ik zeggen dat ze minder moet gaan tekenen.

Ouder reactie

Ze tekent nogal graag - volwassen

Moeder:

Ik was ook altijd met tekenen en stiften in de weer - kind.

'tja het is op zich wel goed getekend? - ouder

Dit heeft ze niet van mij! - ouder

Maar ze heeft toch wel vriendjes? - ouder

Zelf aan de slag

• We gaan aan de slag met een rollenspel over oudergesprekken.
•  Probeer eens uit de verschillende ego posities uit!
• We spelen verschillende casussen. Je hebt elke keer een andere rol dus docent, ouder of observant

Terug blik

Hoe hebben we het samen gehad?

Wat heeft vandaag jou opgeleverd?

Tip/ Tops voor een volgende keer