Grammatica A) Woordsoorten - Werkwoordsvormen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

De werkwoordstijden

Grammatica woordsoorten

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les: 

- wat de kenmerken en functies van werkwoorden zijn; 

- kan je in een zin bepalen wat de werkwoorden zijn;

- herken je de acht werkwoordstijden. 

Werkwoorden

Werkwoorden zijn dingen die je kunt doen of die kunnen gebeuren. 

Bij het onderdeel werkwoordspelling hebben we gezien dat er verschillende werkwoordsvormen zijn en dat de werkwoorden zich soms aanpassen aan de zin. 

Werkwoordsvormen

Naast de persoonsvorm, die zich aanpast aan het onderwerp van de zin, onderscheiden we nog enkele werkwoordsvormen: 

- het infinitief (het hele werkwoord) 

- het voltooid deelwoord

- het onvoltooid deelwoord

Werkwoordstijden

Alle werkwoorden in de zin vormen samen het gezegde. Dit zorgt ervoor dat een zin in een bepaalde 'tijd' staat. Om die tijd te bepalen, letten we op drie zaken:

1) Staat er een voltooid deelwoord én een vorm van hebben of zijn in de zin? 

2) In welke tijd staat de persoonsvorm van de zin?

3) Staat er een vorm van het werkwoord 'zullen' in de zin?

Werkwoordstijden

Onvoltooid tegenwoordige tijd (ott)

Onvoltooid verleden tijd (ovt)

Voltooid tegenwoordige tijd (vtt)

Voltooid verleden tijd (vvt)

Onvoltooid tegenwoordige toekomende tijd (ottt)

Onvoltooid verleden toekomende tijd (ovtt)

Voltooid tegenwoordige toekomende tijd (vttt)

Voltooid verleden toekomende tijd (vvtt)

ik roep

ik riep

ik heb geroepen

ik had geroepen

ik zal roepen

ik zou roepen

ik zal hebben geroepen

ik zou hebben geroepen

Bepalen van de tijd

1) Eerste letter: Staat er een voltooid deelwoord in de zin?

                             Ja ➡ V(oltooid); Nee ➡ O(nvoltooid) 

2) Tweede letter: In welke tijd staat de persoonsvorm?

                               T(egenwoordige) of V(erleden) tijd

3) Op het moment dat er een vorm van het werkwoord 'zullen' in de zin staat, is er sprake van de T(oekomende) T(ijd) 

Staat er géén vorm van 'zullen' in de zin, dan komt er alleen T(ijd) achter de tweede letter. 

Wij zijn in de vakantie naar Londen geweest.

1. ott
2. vtt
3. ovt
4. vvt

Ik zal zeker een voldoende halen voor de toets.

1. vttt
2. ottt
3. ovtt
4. vvtt

Ik heb de fiets van mijn zus gerepareerd.

1. vtt
2. ovt
3. vvt
4. ott

Zou jij dat ook zo hebben gedaan?

1. vttt
2. vvtt
3. ovtt
4. vvt

Onze buren hebben een prachtige tuin.

1. vtt
2. vttt
3. ott
4. ovtt

Mijn moeder zou ook wel eens kunnen afdrogen.

1. ottt
2. ovtt
3. vttt
4. vvtt

Hij zal op dat moment gefloten hebben.

1. ovt
2. vvtt
3. vttt
4. ottt

Hij rekende niet op een onvoldoende.

1. ott
2. vvt
3. vtt
4. ovt

Aan de slag!

Grammatica A) Woordsoorten

Maak opdracht 3 t/m 5 en 7